1. čelinačka laka pješadijska brigada
| 1. čelinačka laka pješadijska brigada | |
|---|---|
| Postojanje | 1992—1996. Mesto formiranja: Čelinac |
| Formacija | brigada |
| Deo | 1. Krajiški korpus VRS |
| Angažovanje | |
| Komandanti | |
| Komandant | Petar Krčmar |
1. čelinačka laka pješadijska brigada je bila jedna od jedinica Prvog krajiškog korpusa Vojske Republike Srpske. Brigada je osnovana 20. juna 1992. u Čelincu. Ratni komandant bio je Petar Krčmar,[2] a načelnik Štaba brigade major Gojko Tešić.[3]
Istorijat
[uredi | uredi izvor]Formirana je 20. juna 1992. Njeno jezgro bila je tadašnji odred Teritorijalne odbrane u Čelincu kojim je komandovao major Gojko Tešić, kasnije načelnik štaba Čelinačke brigade. Dio odreda TO imao je već ratna iskustva u borbama u Slavoniji. Po povratku iz Slavonije i rasplamsavanjem sukoba u Bosni i Hercegovini, odred TO je uduplao svoje brojno stanje i stvorila se potreba za formiranjem Čelinačke brigade. Po formiranju brigada je raspoređena na prostoru opština Čelinac i Kotor Varoš sa zadatkom kontrole i odbrane teritorije i zatvaranje putnih pravaca mogućeg prodora neprijatelja iz Teslića, Kotor Varoša i Debeljaka prema Čelincu. Na ovaj način je onemogućeno spajanje neprijateljskih snaga iz Kotor Varoša i Banja Luke. U ovom periodu poginula su četiri borca brigade. Naređenjem komande 1. Krajiškog korpusa, 10. avgusta 1992. veći dio brigade se prebacuje na vlašićko ratište, tačnije na vlašićki plato u rejon sela Dukat, Kajin kamen, Vitovlje i Korićani. Već 12. avgusta brigada je imala žestok okršaj sa neprijateljskim snagama koji su željeli da povrate ranije izgubljene položaje. Brigada je uspjela da sačuva položaj, ali je u borbama izgubila sedam boraca. dok manji dio ostaje da kontroliše teritoriju Opštine Čelinac. Po okončanju zadatka na Vlašićkom ratištu, brigada je krajem novembra iste godine odlazi na oraško ratište gdje ulazi u sastav Taktičke grupe 5 sa zadatkom da brani "put života" odnosno koridor prema SRJ.[4] Tu je najviše boravila na prostoru mjesne zajednice Krepšić kod Donjeg Žabara. Brigada se u ovu mjesnu zajednicu povukla nakon napada hrvatskih snaga na položaje brigade koji su se tada nalazili u selu Vučilovac. Tokom ovog napada brigada je imala 16 poginulih i 11 zarobljenih boraca. Pokušaj prodora hrvatskih snaga, 26. marta 1993. nakon jake artiljerijske pripreme uz kombinovani tenkovsko-pješadijski napad je nakon šestočasovne bitke zaustavljen. Brigadi su u ovoj bici bili pridodani borci iz srbačkog bataljona i četa korpusne policije. U ovim borbama brigada nije imala poginulih. Naredni veći napad bio je 28. maja 1994. kada je linija ostala nepromjenjena. Brigada je takođe bila na teslićkom, bihaćkom, glamočkom i mrkonjićkom ratištu. Borci iz sastava brigade, tačnije jedna pješadijska četa, baterija topova B-1, odjeljenje pionira, policije i saniteta je ušla u sastav udarnog bataljona učestvovala je u Operaciji Prsten na dobojskom ratištu. U okviru ovog bataljona u sadejstvu sa Teslićkom brigadom, borci iz Čelinačke brigade su uspješno izvršavali zadatke sprečavanja šverca sa neprijateljima na položajima Zmajevac i Husar. Nakon ovog zadatka, ova jedinica je prebačena u Doboj gdje je učestvovala u akcijama na Putnikovo brdo i na ušću rijeke Usore. U ovim akcijama ranjena su četiri borca Čelinačke brigade. Brigada je izdavala svoje novine. Tokom rata poginulo je 67 pripadnika ove brigade, šest ih se vodi kao nestalo, a više stotina je teže ili lakše ranjeno. Spomen-kapela posvećena brigadi nalazi se u Čelincu na mjestu gdje je izvršeno prvo postrojavanje brigade.[5]
Organizacija brigade
[uredi | uredi izvor]- Komandant brigade: pukovnik Petar Krčmar
- Načelnik Štaba brigade major Gojko Tešić
- Referent za pravne i vjerske poslove Radenko Suvajac
- Pomoćmik komandanta za moral i vjerska pitanja major Milorad Stanković
- Itendant brigade kapetan I klase Krsto Savičić
- Načelnik sanitetske službe dr Vlado Đajić
- Komandant 1. bataljona Borislav Dujaković
- Komandant 2. bataljona kapetan Zoran Jungić
- Komandant 3 bataljona kapetan I klase Slavko Vučić
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „NAPAD VOJSKE REPUBLIKE SRPSKE NA ORAŠKO PODRUČJE: OPERACIJA „PLAMEN 95” (PDF). line feed character u
|title=na poziciji 50 (pomoć) - ^ Mreža, Micro (2024-07-23). „U Prijebljezima sahranjen Petar Krčmar, bivši narodni poslanik i odbornik iz Srpca”. Micro Mreža (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-07-31.
- ^ Srpska, RTRS, Radio Televizija Republike Srpske, Radio Television of Republic of. „Obilježeno 26 godina od formiranja Čelinačke brigade”. REPUBLIKA SRPSKA - RTRS. Pristupljeno 2024-07-31.
- ^ Mitar Gačić (2022-02-04), RATNI PUT ČELINAČKE BRIGADE 1994, Pristupljeno 2024-07-31
- ^ „Opštinska uprava Čelinac - Opštinska uprava Čelinac - Obilježeno 30 godina Prve čelinačke lake pješadijske brigade”. www.opstina-celinac.com. Pristupljeno 2024-07-31.
