Jozo Tomašević

Jozo Tomašević
Lični podaci
Datum rođenja	(1908-03-16)16. mart 1908.
Mesto rođenja	Košarni Do, Austrougarska
Datum smrti	15. oktobar 1994.(1994-10-15) (86 god.)
Mesto smrti	Palo Alto, SAD
Naučni rad
Polje	ekonomija, istorija
Institucija	Univerzitet Stanford Državni u niverzitet San Francisko

Jozo Tomašević (engl. Jozo Tomasevich; Košarni Do, 16. mart 1908 — Palo Alto, 15. oktobar 1994) je bio hrvatsko-američki ekonomista i vojni istoričar. Bio je profesor emeritus na Državnom univerzitu San Francisko.

Obrazovanje i karijera

Rođen je u selu Košarni Do na Pelješcu (danas deo opštine Orebić). Tomašević je završio srednju školu u Sarajevu prije preseljenja u Švajcarsku na studije na Univerzitetu u Bazelu, gde je doktorirao ekonomiju 1932. Nakon diplomiranja radio je kao finansijski stručnjak u Narodnoj banci Jugoslavije u Beogradu do 1938, kada se preselio u Sjedinjene Države uz podršku fondacije Rokfeler "služeći se bogatim resursima univerziteta Harvard". U SAD je prvo radio na Prehrambeno-istraživačkom institutu Univerziteta Stanford kao član njihovog naučnog osoblja. Tokom Drugog svetskog rata bio je takođe povezan s Odborom za ekonomsko ratovanje i Upravom za i rahabilitaciju Ujedinjenih nacija u Vašingtonu. Nakon rata prvo je radio u Saveznoj banci u San Francisku. Godine 1948. se pridružio Državnom univerzitu San Francisko i tamo predavao dvadeset pet godina dok nije penzionisan godine 1973. Takođe je predavao godinu dana na Univerzitetu Kolumbija oko 1954. Godine 1974. i 1976. dobio je stipendije za svoja "postdoktorska istraživanja u istočnoevropskim studijima" iz američkog Saveta učenih društava.

Radovi

Pre 1938, Tomaševićeve publikacije bile su usmerena na finansije Kraljevine Jugoslavije tokom Velike depresije. U SAD, on se najpre usredsredio na ekonomske aspekte međunarodnih odnosa u pacifičkom basenu. On je sledio da uz studiju "ekonomskih problema jugoslovenskog seljaštva unutar šireg društvenog, političkog i povijesnog okvira" u svojoj knjizi iz 1955. Seljaci, politika i ekonomske promjene u Jugoslaviji.

Krajem 1950-ih počeo je raditi na planiranoj trilogiji o istoriji Jugoslavije tokom Drugog svetskog rata. Prvi knjiga, fokusirana na četnike, pojavila se 1975. i bila "u osnovi studija o politici, ideologiji i vojnim operacijama, iako uloga ekonomskog faktora nije previđena“. Druga knjiga se fokusirala na kvislinške vlade u Jugoslaviji, a posebno na Nezavisne Države Hrvatske, i objavljena je posthumno godine 2001. uz uređivanje njegove kćerke Nede. Treća knjiga, kojom su pokriveni jugoslovenski partizani, je završena 75% i ostala je neobjavljena. U oktobru 2001, lična biblioteka Joze Tomaševića je poklonjena Biblioteci univerziteta Stendford.

Priznanje

Godine 1989, Tomašević i Vejn S. Vučinić su primili nagradu za istaknuti doprinos slovenskim studijima iz Udruženja za slovenske, istočnoevropske i evroazijske studije.

Privatni život

Godine 1937. Tomašević se oženio Nedom Brelić, srednjoškolskom nastavnicu, s kojom je imao troje dece. Ona je preminula 5. jula 2002, u 88. godini.

Bibliografija

• Tomašević, Jozo (1934) (na nemačkom). Die Staatsschulden Jugoslaviens [The National Debt of Yugoslavia]. Zagreb: Drukerei "Merkantile".
• Tomašević, Jozo (1935) . Financijska politika Jugoslavije, 1929-1934 [Fiscal Policy of Yugoslavia, 1929-1934]. Zagreb: Vlastita naklada.
• Tomašević, Jozo (1938) (na hrvatskom). Novac i kredit [Money and Credit]. Zagreb: Vlastito izdanje.
• Tomašević, Jozo (1943). International Agreements on Conservation of Marine Resources: With Special Reference to the North Pacific. Stanford: Food Research Institute (printed by Stanford University Press). OCLC 6153373.
• Tomašević, Jozo (1955). Peasants, Politics, and Economic Change in Yugoslavia. Stanford: Stanford University Press.
• Tomasevich, Jozo (1958). „Agriculture in Eastern Europe”. The Annals of the American Academy of Political and Social Science. 317: 44—52. JSTOR 1031076. S2CID 154592391. doi:10.1177/000271625831700107. .
• Tomašević, Jozo; Vucinich, Wayne S. (1969). Contemporary Yugoslavia: Twenty Years of Socialist Experiment. Berkeley: University of California Press.
• Tomasevich, Jozo (1975). War and Revolution in Yugoslavia, 1941-1945: The Chetniks. 1. Stanford: Stanford University Press. ISBN 9780804708579. 
• Tomašević, Jozo (1979). Četnici u drugom svjetskom ratu 1941-1945. Zagreb: Liber. 
• Tomašević, Jozo (1976). „The Tomašević extended family on the Peninsula of Pelješac”. Ur.: Byrnes, Robert F. Communal Families in the Balkans: The Zadruga Essays by Philip E. Mosely and Essays in His Honor. Notre Dame: University of Notre Dame Press. ISBN 978-0-268-00569-6. 
• Tomasevich, Jozo (2001). War and Revolution in Yugoslavia, 1941-1945: Occupation and Collaboration. 2. Stanford: Stanford University Press. ISBN 9780804779241. 
• Tomašević, Jozo (2010). Rat i revolucija u Jugoslaviji 1941-1945: Okupacija i kolaboracija. Zagreb: EPH, Liber. ISBN 9789536045587.