Županijski park

Županijski park
Županijski park
Opšte informacije
Mesto	Zrenjanin
Opština	Zrenjanin
Država	Srbija
Vrsta spomenika	botanički
Godina zaštite	1957.
Stepen zaštite	II stepen
Površina	1,13ha ha
Staratelj	Ustanova „Rezervati prirode” Zrenjanin

Županijski park se nalazi u Zrenjaninu, u centru grada, u dvorišnom delu stare Županijske palate, sada Gradske kuće Zrenjanina. Park je stavljen pod zaštitu kao spomenik prirode i svrstava se u značajno prirodno dobro, odnosno prirodno dobro III kategorije, radi očuvanja autentičnosti stilski oblikovanog prostora, bogatstva dendroflore i vrtno-arhitektonskih elemenata.^[1]

Istorijat

Nakon rekonstrukcije i dogradnje zgrade Županije, 1887. godine, formiran je i uređen fizički izolovan prostor u dvorištu, koja je, u početku, predstavljala mesto za odmor činovnika i njihovih gostiju i bila nedostupna za javnost. Izgledala je skromnije nego danas, prvenstveno zbog toga što su i sadržaji unutar nje bili podređeni funkcionisanju zgrade – domareva zgrada, na primer, namenski je građena kao električna centrala.^[2]

Iz paviljona za promenadne koncerte, na čijoj kupoli stoji bakarna zastavica s upisanom godinom gradnje - 1889, nekada su se parkom i okolinom širili zvuci vojne - „pleh” muzike. Dve skulpture delo su Jovana Soldatovića - „Dečak i lane” i Tome Rosandića - „Mala skica za konja”. Rosandićev rad je zaista model - za „konje vrane” pred ulazom u Dom Narodne skupštine Republike Srbije u Beogradu, a nije poznato kako je ova skulptura stigla do zrenjaninskog parka.

Pored skulpture „Dečak i lane” nalazi se kamena ploča četvrtastog oblika s oznakom „FR”, postavljena 1961. godine. Ispod nje krije se fundamentalni reper FR-3119 - visinska kota grada Zrenjanina, uključena u mrežu državnog geodetskog koordinatnog sistema.

Ulazna kapija

Ulazna kapija u Županijski park iz Ulice Narodnog fronta jedinstvena je u ovdašnjoj arhitekturi i vredan je zanatski rad, s obiljem ukrasa, dok je na centralnom mestu personifikacija sunca, simbola moći Županije. Zidani, rustični okvir ograde poseduje barokne ukrasne elemente i vazu na vrhu. Na susretanju ograde parka i južnog krila zgrade nalazi se niša uokvirena baroknom edikulom, sa tordiranim stubovima i kupastom nadstrešnicom od stakla i gvožđa. U niši je pre Drugog svetskog rata bio smešten kip Svetog Ivana Nepomuka, zaštitnika Monarhije i stone biskupske crkve Zrenjaninske biskupije - Rimokatoličke katedrale. Uklonjen je 1947. godine, pa ponovo urađen i vraćen na isto mesto 16. maja 2008. godine, na dan Svetog Ivana Nepomuka.

Spomenik prirode

Projektovan je u mešovitom stilu nastalom kombinovanjem elemenata francuskog (klasičnog) i engleskog (pejzažnog) stila i tipičan je za vreme u kojem je nastao. Iako mali po površini, u njemu se nalaze stara stabla velikih dimenzija i visokih estetskih odlika kao što su: vredni stari primerci tise (Taxus Baccata L.), crnog bora (Pinus nigra Arn.), javorolisnog platana (Platanus acerifolia Wild.), sitnolisne lipe (Tilia cordata Mill.), paulovnie (Paulovnia tomentosa Steud.), i dr.^[3] Više od polovine površine parka prekrivaju travnjaci, doneti u busenima s tomaševačkih i orlovatskih livada.

Ukupna površina zaštićenog prirodnog dobra Spomenika prirode iznosi 1,13ha, u državnoj svojini i ustanovljen je režim zaštite drugog stepena. Staraoc nad Županijskim parkom je ustanova „Rezervati prirode” Zrenjanin.