Srbi u Grčkoj
 | |||||||||
| |||||||||
| Ukupna populacija | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 15.000 [1] | |||||||||
| Regioni sa značajnom populacijom | |||||||||
| Solun, Atina, Sveta gora | |||||||||
| Jezici | |||||||||
| grčki i srpski | |||||||||
| Religija | |||||||||
| pravoslavlje | |||||||||
| Srodne etničke grupe | |||||||||
| Sloveni u Egejskoj Makedoniji | |||||||||
| Ovaj članak je deo serije o Srbima |
| Srbi |
|---|
 |
Srbi u Grčkoj su građani Grčke srpskog porekla ili državljani Srbije koji žive i rade u Grčkoj.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prva svedočanstva o upadima Slovena na područje današnje Grčke potiču iz 6. veka,[2] a najraniji podaci o prisustvu Srba na tim prostorima odnose se na prvu polovinu 7. veka, kada se deo Srba, prema kasnijem kazivanju Konstantina Porfirogenita, nastanio u zapadnim oblastima Egejske Makedonije, oko grada Servije.[3][4]
Tokom prve polovine 14. veka, došlo je do posteenog širenja srpske vlasti prema područjima današnje Grčke. Za vreme vladavine Stefana Dušana (1331-1345), Srbi su osvojili celu Egejsku Makedoniju, osim grada Soluna. Krajem 1345. godine, za vreme boravka u grčkom gradu Seru, kralj Stefan Dušan je proglašen za cara Srba i Grka, a njegovo krunisanje je obavljeno u proleće 1346. godine u Skoplju.[5] Tokom 1347. i 1348. godine, Srbi su osvojili ceo Epir, sa Akarnanijom i Etolijom, a potom i celu Tesaliju, tako da se najveći deo današnje kontintalne Grčke našao pod srpskom vlašću. U osvojenim oblastima, srpski car je postavio svoje namesnike, koji su se nakon njegove smrti (1355), za vreme vladavine cara Stefana Uroša (1355-1371), postepeno osamostalili. Među najmoćnijim srpskim velikašima, koji su držali vlast u oblastima današnje Grčke, bili su: Simeon Uroš Nemanjić u Epiru i Tesaliji, Radoslav Hlapen u zapadnom delu Egejske Makedonije i despot Jovan Uglješa u istočnom delu Egejske Makedonije, a u sledećoj generaciji: Jovan Uroš Nemanjić u Tesaliji i Toma Preljubović u Epiru.[6][7] U grčkoj istoriografiji, čitav period srpske vlasti u pomenutim grčkim oblastima naziva se "srbokratija", odnosno servokratija (grč. Σερβοκρατία).
Savremeno doba[uredi | uredi izvor]
Novi talasi naseljavanja Grčke su počeli krajem sedamdesetih i početkom osamdesetih godina 20. veka, to su pre svega bili sportski gastarbajteri i biznismeni. I jedne i druge je privukla lepa prilika da rade i zarade, ponajviše u Atini i Solunu.
Masovne emigracije srpskog stanovništva u Grčku se vremenski poklapaju sa početkom krize na prostoru bivše SFRJ, kada je na privremeni rad otišlo na hiljade novih srpskih pečalbara. Za njih je država Srbija, tačnije RTS na Halkidikiju otvorio radio program "Jugotalasi", da bi mogli da slušaju najnovije vesti i srpsku muziku iz otadžbine.
Grčko-srpskih brakova i dece danas ima toliko da je 2003. otvorena dopunska škola na srpskom jeziku "Sveti Sava", koja ima dva ogranka, u Solunu i Katerini. Ova škola nastavlja srpsku tradiciju sa kraja devetnaestog i prve polovine dvadesetog veka, kada je u Grčkoj do Drugog svetskog rata bilo nekoliko srpskih škola.[8]
Srpska baština u Grčkoj[uredi | uredi izvor]
-
-
Ikona Bogorodice Trojeručice čuva se u Hilandaru -
Mauzolej na Vidu -
Srpski spomenički kompleks, Vido -
-
Srpska kuća na Krfu
Poznate ličnosti[uredi | uredi izvor]
- Jelena Dragaš, srpska princeza iz porodice Dragaša i supruga vizantijskog cara Manojla II Paleologa i majka poslednjih vizantijskih careva Jovana VIII i Konstantina XI
- Hećim-Toma Kostić, srpski lekar i revolucionar
- Vasos Mavrovunotis, ratnik iz Crne Gore, koji je igrao značajnu ulogu u Grčkoj revoluciji protiv Osmanlijskog carstva tokom 1821. godine.
- Pavle Savić, naučnik rođen u Solunu
- Đorđe Mihailović, čuvar srpskog vojničkog groblja Zejtinlik u Solunu
- Predrag Đorđević, fudbaler
- Branislav Prelević, košarkaš
- Igor Milošević, košarkaš
- Dušan Šakota, košarkaš
- Vladimir Janković, košarkaš
- Mitar Đurić, odbojkaš
- Ana Prelević, bivša Mis Grčke
- Natali Tanu (Natalija Šošo), model i pevačica
- Samanta Mišović, Mis Grčke 2022
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Dijaspora može da promeni Srbiju politika.rs
- ^ Ostrogorski 1955.
- ^ Ferjančić 1959.
- ^ Moravcsik 1967.
- ^ Ostrogorski 1969.
- ^ Ostrogorski 1965.
- ^ Ferjančić 1974.
- ^ Srbi u Grčkoj serbia-hellas.com
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Moravcsik, Gyula, ur. (1967) [1949]. Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio (2. izd.). Washington: Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies.
- Nicol, Donald M. (1993) [1972]. The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453. Cambridge: Cambridge University Press.
- Nicol, Donald M. (1984) [1957]. The Despotate of Epiros 1267-1479: A Contribution to the History of Greece in the Middle Ages (2. expanded izd.). Cambridge University Press.
- Ostrogorski, Georgije, ur. (1955). Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. 1. Beograd: Vizantološki institut.
- Ostrogorski, Georgije (1965). Serska oblast posle Dušanove smrti. Beograd: Naučno delo.
- Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta.
- Ostrogorski, Georgije (1970). Vizantija i Sloveni. Beograd: Prosveta.
- Soulis, George Christos (1984). The Serbs and Byzantium during the reign of Tsar Stephen Dušan (1331-1355) and his successors. Washington: Dumbarton Oaks Library and Collection.
- Ferjančić, Božidar (1959). „Konstantin VII Porfirogenit”. Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. 2. Beograd: Vizantološki institut. str. 1—98.
- Ferjančić, Božidar (1974). Tesalija u XIII i XIV veku. Beograd: Vizantološki institut SANU.
- Fine, John Van Antwerp Jr. (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
 | ||
| Druge autohtone zemlje | | |
|---|---|---|
| Iseljeništvo | ||