Jakov Ignjatović

Jakov Ignjatović
Novak Radonić - Jakov Ignjatović
Lični podaci
Datum rođenja	(1822-12-08)8. decembar 1822.
Mesto rođenja	Sentandreja, Austrijsko carstvo
Datum smrti	5. jul 1889.(1889-07-05) (66 god.)
Mesto smrti	Novi Sad, Austrougarska
Književni rad
Najvažnija dela	„Milan Narandžić“ „Čudan svet“ „Vasa Rešpekt“ „Večiti mladoženja“

Jakov Ignjatović (Sentandreja, 26. novembar(jk))/8. decembar(gk) 1822 — Novi Sad, 23. jun(jk))/5. jul(gk) 1889) bio je poznati srpski romanopisac i prozni pisac iz 19. veka.

Biografija

Jaša Ignjatović se rodio u Sentandreji na crkveni praznik "Prvozvani Andreja" 1822. godine (a ne 1824. kako je zapisano na njegovom portretu, rad Novaka Radonića). Otac imenjak Jakov, ugledni građanin, varoški tutor koji je sina dobio pod stare dane, umro je šest godina kasnije. Majka Ličanka, Kata od roda Barjaktarevića (koji su promenili prezime u Jakovljević) umrla kada je Jaši bila nepuna godina. Tako je Jaša ostalo rano siroče, a po majčinom porodičnom nadimku, njega i brata su zvali "braća Tabordžije". O njemu je vodio brigu ujak Đorđe Jakovljević, kod kojeg je prešao da živi. Osnovnu školu je učio u mestu rođenja, a gimnaziju ("latinsku školu") u Sentandreji, Vacu, Ostrogonu i Pešti. Prava je slušao u Pešti, ali je zbog sukoba sa profesorima napustio univerzitet i dobrovoljno otišao u husare. Kasnije je završio prava u Kečkemetu, kao husar. Kratko vreme je bio advokat, i čim je izbila Mađarska revolucija (1848), uzeo je učešće na strani Mađara protiv Beča, zbog čega je, posle mađarske kapitulacije, morao prebeći u Beograd.

Jakov Ignjatović

U Beogradu je živeo kao novinar do 1850, a zatim je putovao po svetu. Bio je navodno oficir legionar u francuskoj kolonijalnoj vojsci u Alžiru. Više puta se bavio u Carigradu, među Turcima. Pojavljuje se posle tri godine i otada vidno učestvuje u javnom životu vojvođanskih Srba. Bio je urednik Letopisa Matice srpske u periodu 1854—1856, zatim „narodni sekretar“ u Karlovcima. Kada je 1861. godine gradonačelnik postao Svetozar Miletić, sledili su za njim: Jaša kao veliki beležnik i Zmaj kao podbeležniku varoški u Novom Sadu. Sa Đorđem Rajkovićem uređivao je 1862-63. Putnik: list za umnu i duševnu zabavu. U periodu od 1863. do 1879. godine živeo je u Dalju, gde je radio kao advokat i službenik patrijaršijskog imanja mitropolije Gornjokarlovačke. Svoju privatnu biblioteku zaveštao je Srpskoj čitaonici u Dalju. Nakon izvesnog vremena koje je proveo u Temišvaru gde je uređivao "Temišvarski Glasnik", skrasio se sasvim u Novom Sadu. Godine 1880. on je sa Đorđem Rajkovićem, urednik "Nedeljnog lista" u Novom Sadu.

Kad je narodna stranka Svetozara Miletića povela zajedničku političku borbu sa Mađarima protiv Beča, Ignjatović je aktivno učestvovao u toj borbi i dva puta je biran za poslanika. Kad je narodna stranka napustila Mađare, Ignjatović, suprotno ogromnoj većini Srba u Vojvodini, ostaje dosledan prijatelj Mađara i pobornik srpsko-mađarskog sporazuma. Zbog toga je napadan kao mađaron i bio prinuđen da živi odvojeno od srpskog društva, sve do smrti. To je rđavo uticalo na njegov glas kao književnika. Podsmevao mu se u javnosti naročito Jovan Jovanović Zmaj u svom humorističkom listu Starmali 1879-1881. godine

Izabran je za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije 23. januara 1888. godine. Bio je takođe član Matice srpske u Novom Sadu i nosilac srpskog ordena Sv. Save. Umro je u Novom Sadu juna 1889. godine "uoči Ivandana", gde je i sahranjen na Uspenskom groblju. Njegovi potomci danas žive i rade u Pirotu.

Grob Jakova Ignjatovića na Uspenskom groblju u Novom Sadu

Književni radovi

Na književni rad Jašin mnogo je uticao pisac Sima Milutinović "Sarajlija". Svom uzoru je sročio pesmu 1838. godine Pesma Milutinoviću. Ignjatović je svoju književnu delatnost naročito razvio kad je došao za urednika „Letopisa“. Zajedno sa Đurom Jakšićem spada u red najistaknutijih romantičara u srpskoj književnosti. Kao pisac Ignjatović je prolazio izvesne mene, tragajući za svojim idealom. Počeo je sa romantizmom, da bi završio kao realista. On je tako napisao više patriotsko-istorijskih romana i pripovedaka, koji su se sviđali ondašnjoj srpskoj publici, ali koji prema kritičarima nemaju prave književne vrednosti Takvi su istorijski romani: Đurađ Branković (prvenac, 1855) Kraljevska snaha i nedovršeni Deli - Bakić; pripovetke: „Krv za rod“ i „Manzor i Džemila“. Mnogo je obimniji i znatniji njegov rad na socijalnom romanu. On je tvorac realističkog društvenog romana kod Srba. Najbolji su mu romani: Čudan svet, Vasa Rešpekt, Večiti mladoženja, Stari i novi majstori i poslednji i najobimniji Patnica. I u ostalim svojim romanima i pripovetkama Ignjatović slika savremeni život srpskog društva u Vojvodini, ali u njima, pored realističkog prikazivanja, prevlađuje humoristički i avanturistički elemenat, osobito u romanima „Trideset godina iz života Milana Narandžića“ i Trpen spasen (nedovršen, u „Srbadiji“, a prerađen u dramu „Adam i berberin“).

Dela

Naslovna strana istorijskog romana Đurađ Branković (1859)

• Đurađ Branković, Sremski Karlovci 1858;
• Milan Narandžić, I—II, Novi Sad 1860—63, (II izd. Beograd 1900);
• Čudan svet, Novi Sad 1869;
• Dela Jakova Ignjatovića, I, Novi Sad 1874, i II Temišvar 1878;
• Uveo listak, Novi Sad 1878;
• Adam i berberin prvi ljudi, Novi Sad 1881;
• Stari i novi majstori, Novi Sad 1883;
• Patnica, I—III, Novi Sad 1888, (II izd. Beograd 1936);
• Večiti mladoženja, Beograd 1910;
• Vasa Rešpekt, Beograd 1913;
• Dela, I—II, Beograd 1932—35);
• Odabrana dela, I—VIII, Novi Sad 1948—53);
• Odabrana dela, I—II, Novi Sad i Beograd 1959 i 1969;
• Memoari, Beograd 1966:
• Odabrana dela, I—XIV, Novi Sad 1985.

Vidi još

• Zadužbina Jakova Ignjatovića

Spoljašnje veze

• Biografija na sajtu SANU
• Istorijska biblioteka: Ljubavna pisma u delima Jakova Ignjatovića
• Biografija na sajtu Znanje.org
• Jakov Ignjatović: Večiti mladoženja, Pripovetke na Antologiji srpske književnosti (.docx format)
• Duško M. Kovačević: Jakov Ignjatović u revoluciji 1848—1849, Istraživanja, broj 18, 2007. godine