Bukovinska mitropolija
Bukovinska mitropolija,[1] takođe Bukovinsko-černovička mitropolija[2] i Bukovinsko-dalmatinska mitropolija[3], bila je jedna od tri samostalne oblasti Pravoslavne crkve unutar Austrougarske, zajedno sa Erdeljskom i Karlovačkom mitropolijom.[4] Kasnije je prešla pod jurisdikciju Rumunske pravoslavne crkve, a ukinuta je tokom Drugog svetskog rata.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Koreni mitropolije sežu iz Bukovinske eparhije, koja je osnovana početkom 15. veka i bila delom Karlovačke mitropolije od 1783. od 1873. godine.[5] Carskim ukazom od 11. oktobra 1870. godine episkop Gakman je dobio zvanje arhiepiskopa, a novim ukazom od 23. januara 1873. godine proglašen je za arhiepiskopa černovičkog i mitropolita bukovinsko-dalmatinskog.[6] Tim činom mitropolija je postala autokefalna crkva[5] a pridružene su joj Dalmatinska i Bokokotorska eparhija iz Karlovačke mitropolije.[3]
Samom Bukovinom je upravljao mitropolit iz Černovca, dok su eparhije u Dalmaciji bili u nadležnosti episkopa.[5] Najviši crkveni organ je bio sveti sinod koji se sastajao samo u vanrednim okolnostima.[6] Zbog geografske udaljenosti eparhija od mitropolijskog sedišta sinod nije zasedao u Černovcima već u Hramu Svete Trojice u Beču.[6] Sveštenstvo se školovalo na bogoslovnom fakultetu černovičkog univerziteta i zadarskoj bogosloviji.[5] Crkva je okupljala 535.042 vernika i brojala oko 330 sveštenika u Bukovini (1906); u Dalmatinskoj eparhiji 89.951 vernika, 77 sveštenika, 54 parohije i 3 manastira (1910); a u Bokokotorskoj 31.275 vernika, 64 sveštenika, 44 parohije i 8 manastira.[5]
Nakon sloma Austrougarske u Prvom svetskom ratu, mitropolit Vladimir Repta je dopustio da se dalmatinske eparhije vrate Karlovačkoj mitropoliji 1919. godine, koje su potom ušle u obnovljenu Srpsku crkvu.[4] Iste godine kada je ujedinjena Rumunija, Bukovinska mitropolija je, zajedno sa Erdeljskom i Besarabijskom, priljučena Rumunskoj crkvi.[7] Godine 1925. promenila je naziv u Bukovinsko-hotinska mitropolija.[8] Izbijanjem Drugog svetskog rata i sovjetskom okupacijom Bukovine 1940. godine, mitropolija je rasformirana i podeljena u dve eparhije: Sučavsku (južnu) i Černovičku (severnu).[6][9] Rumunija je sledeće godine povratila Bukovinu, pa je mitropolija ponovo uspostavljena — ali to je bilo kratkog veka — prestala je da postoji na kraju rata novim dolaskom sovjetskih vlasti.[9]
Danas, na prostoru severne (ukrajinske) Bukovine deluje Černovička eparhija Ukrajinske pravoslavne crkve,[10] dok u južnom (rumunskom) delu Moldavsko-bukovinska mitropolija Rumunske pravoslavne crkve sa sedištem u Jašiju.[11]
Spisak episkopa bukovinkih[uredi | uredi izvor]
- Dositej Hiresku[12] (1782—1789)
- Danil Vlahović (1789—1822, umro u Dorni), Srbin, prethodno namesnik bačkog manastira Kovilja (od 1780-1786)[13], a do 12. aprila 1789. godine upravitelj i profesor Pravoslavne bogoslovije u Sučavi, koja je preneta 1790. godine u Černovci.
- Isaija pl. Balošesku[14] (1823—1834)
- Jevgenij Hakman (1835—1873)
Spisak mitropolita[uredi | uredi izvor]
Prvim mitropolitom je proglašen Jevgenij Gakman 23. januara 1873. godine, ali nije ustoličen zbog iznenade smrti u martu iste godine. Nakon njega su sledili:[6][10]
.jpg)
- Teofil Bandela (1873—1875)
- Teoktist Blaževič (1877—1879)
- Silvester Andrejevič-Morar (1880—1895), od 12. marta 1880. godine je mitropolit bukovinsko-dalmatinski[15]
- Arkadij Čuperkovič (1895—1902)
- Vladimir Repta (1902—1924/25)
- Nektarij Kotljarčuk (1924/25—1935)
- Visarion Puju (1935—1940)
- Tit Simedreja (1940/41—1944/45), izabran za mitropolita 13. juna 1940, ali ustoličen 25. marta naredne godine.[16]
Spisak episkopa bokokotorskih[uredi | uredi izvor]
- Gerasim Petranović (1874—1906)
- Dositej Jović (1906—1910)
- Vladimir Boberić (1911—1918)
Spisak episkopa dalmatinskih[uredi | uredi izvor]
- Stefan Knežević (1853—1890)
- Nikodim Milaš (1890—1910)
- Dimitrije Branković (1913-1920)
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Grigorije Mikić, „Pregled istorije hrišćanske crkve — Srpska crkva“, šesti deo: Ujedinjenje Srpske Crkve i današnje stanje Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. novembar 2012)
- ^ Grigorije Mikić, „Pregled istorije hrišćanske crkve — Srpska crkva“, čestvrti deo: Pravoslavna Crkva u Dalmaciji Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. novembar 2012)
- ^ a b „Eparhija dalmatinska: episkop Stefan Knežević”. Arhivirano iz originala 22. 08. 2014. g. Pristupljeno 10. 01. 2013.
- ^ a b Razvitak Pravoslavlja u Hrvatskoj od IX stoljeca do 1918-1922.godine (I. dio) (jezik: hrvatski)[nepouzdan izvor?]
- ^ a b v g d Hastings 2003, str. 431.
- ^ a b v g d UNESCO: The residence of Bukovyna and Dalmatia metropolitans in Chernivtsi (jezik: engleski)
- ^ Casiday 2012, str. 150.
- ^ Magocsi 2010, str. 524.
- ^ a b DULCE BUCOVINÃ, VESELÃ GRÃDINÃ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. februar 2013) (jezik: rumunski)
- ^ a b Ukraїnsьka Pravoslavna Cerkva: 12 grudnя — denь zasnuvannя Černіvecьkoї єparhії Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. oktobar 2013) (jezik: ukrajinski)
- ^ Biserica Ortodoxă Română: Organizarea Administrativă Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. januar 2016) (jezik: rumunski)
- ^ "Bogoslovski glasnik", Beograd 1905.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 15. jul 1907.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 3. oktobar 1893.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci, ?
- ^ DICŢIONARUL TEOLOGILOR ROMÂNI: tit simedrea Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016) (jezik: rumunski)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Magocsi, Paul Robert (2010). History of Ukraine — 2nd, Revised Edition: The Land and Its Peoples. University of Toronto Press. str. 524—. ISBN 978-1-4426-9879-6.
- Hastings, James (2003). Encyclopedia of Religion and Ethics. Kessinger Publishing. str. 431—. ISBN 978-0-7661-3683-0.
- Casiday, Augustine (2012). The Orthodox Christian World. Routledge. str. 150—. ISBN 978-1-136-31484-1.
