Spomen-područje Šušnjar
Spomen-područje Šušnjar je groblje i memorijalni centar žrtava ustaškog pokolja koji se desio 2. avgusta 1941.[1] tokom Drugog svjetskog rata. Ustaše su tada izvršile pokolj 5.500 Srba i 50 Jevreja.[2][3][4] Šušnjar se nalazi u Sanskom Mostu na samom mjestu zločina.
Na području tadašnjeg sreza Sanski Most ustaše su ubile više od 10.000 Srba.[5]
Predstavnici Vlade Republike Srpske, Srpske pravoslavne crkve i Opštine Oštra Luka svake godine na ovo mjestu obilježavaju godišnjicu zločina.[2]
Spomen-područje[uredi | uredi izvor]
Krajem 1960-ih godina, krenulo se s realizacijom adekvatnog obeležavanja ovog prostora. Na raspisanom konkursu odlučeno je da se pozivi za idejno rešenje upute Bogdanu Bogdanoviću, arhitekti iz Beograda, Vanji Radaušu, akademskom vajaru iz Zagreba i akademskom vajaru Petru Krstiću, iz Sarajeva. Ideja Bogdana Bogdanovića je bila da s spomenikm izgradi u formi Vavilonske kule, što članovima odbora nije bilo prihvatljivo. Radauš je preložio rešenje s formama u vidu ljudskih kostiju, što je odbačeno s obrazloženjem da bi to za porodice ubijenih bilo zastrašujuće, a posetioce bi takva kompozicija podsticala na mržnju prema onima koji su to učinili. Treće rešenje, Petra Kostića, bilo je prihvaćeno. Prostor je uređen u spomen-područje 1971. godine, kada je u njegovom sastavu sagrađen spomenik žrtvama.[6]
Spomenik je izgrađen u formi apstraktne plastike, obložen aluminijumskim pločama i visok 15 m. Unutar spomen-parka nalaze se humke i staze, koje vode do centralnog spomenika. Oko humaka su postavljene spomen-ploče s imenima žrtava fašizma i poglinulih boraca NOVJ.
Spomenik je za vreme rata u Bosni i Hercegovini pretrpeo razna oštećenja. Tako je početkom rata na njemu bio sazidan kameni krst, uz pojašnjenje da ubijeni nisu bili ateisti nego vernici. Pritom su bile uklonjene spomen-ploče s imenima poginulih boraca NOVJ muslimanske nacionalnosti. Istovremeno je bila uklonjena i spomen-ploča na ulazu u kompleks i postavljen veliki krst.
Godine 2002, pokrenuta je obnova spomen-područja, a dana 7. jula 2003. godine, Šušnjar je proglašen nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Politika: Zločin nad istorijom, 05.03.2008. (jezik: srpski)
- ^ a b Radio televizija Republike Srpske: Obilježeno stradanje Srba i Jevreja na Šušnjaru, 02.08.2011. (jezik: srpski)
- ^ Glas Srpske: Godišnjica stradanja 5.500 Srba i 50 Jevreja, 02.08.2011.[mrtva veza] (jezik: srpski)
- ^ Frontal: Obilježeno 70 godina od velikog stradnja na Šušnjaru kod Sanskog Mosta, 02.08.2011. (jezik: srpski)
- ^ Radio televizija Republike Srpske: Godišnjica stradanja Srba i Jevreja na Šušnjaru, 02.08.2011. (jezik: srpski)
- ^ „Proglašenje nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine”. Kons.gov.ba. Pristupljeno 3. 3. 2013.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Šušnjar 1941. Zbornik saopštenja, svjedočenja i dokumenata, Izdavači: Opština Oštra Luka; Udruženje raseljenih Sanjana „Sanska ognjišta“, Banja Luka; Agencija za izdavačku djelatnost „Slovo“ Banja Luka. [1]. 2008. ISBN 978-99938-41-08-1. (jezik: srpski)
- Šušnjar 1941. Proceedings - papers, testimonies and documents, Oštra Luka, (2008) [2] (jezik: engleski)
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Jadovno: Udruženje potomaka i poštovalaca žrtava kompleksa ustaških logora Gospić 1941: Šušnjar 1941. (jezik: srpski)
- Radio televizija Republike Srpske: Godišnjica stradanja Srba i Jevreja na Šušnjaru, 02.08.2011. (jezik: srpski)
- Radio televizija Republike Srpske: Obilježeno stradanje Srba i Jevreja na Šušnjaru, 02.08.2011. (jezik: srpski)
- Frontal: Obilježeno 70 godina od velikog stradnja na Šušnjaru kod Sanskog Mosta, 02.08.2011. (jezik: srpski)
- Politika: Zločin nad istorijom, 05.03.2008. (jezik: srpski)
- Udruženje Jasenovac – Donja Gradina: Drugi okrugli stol „Šušnjar 1941“, 12.11.2009. (jezik: srpski)
- Proglašenje nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine