6. sanska laka pješadijska brigada
| Šesta sanska laka pešadijska brigada | |
|---|---|
 Grb 6. sanske lake pješadijske brigade | |
| Postojanje | 1992—1996. |
| Formacija | brigada |
| Jačina | 15.000 prosečno: 3.000 |
| Deo | Vojske Republike Srpske |
| Angažovanje | |
| Komandanti | |
| Komandant | Dragan Krsmanović (1991) |
| Komandant 2 | Branko Basara (1991-92) |
| Komandant 3 | Nikola Kajtez (1992-94) |
| Komandant 4 | Miroslav Radaković (1994-96) |
Šesta sanska laka pešadijska brigada je bila pješadijska jedinica Vojske Republike Srpske, u sastavu Prvog krajiškog korpusa. Tokom odbrambeno-otadžbinskog rata, ova brigada je dejstvovala na gotovo svim najvažnijim ratištima, od Krajine pa sve do istočne Bosne. Tokom rata poginulo je 359 boraca brigade, a ranjeno je 1.325 boraca, od kojih 332 teže.[1]
Sastav[uredi | uredi izvor]
Brigada je po formaciji bila laka pešadijska, što je značilo da se njena moć ogledala u pešadijskim jedinicama i minobacačkim baterijama. Po izbijanju rata u Bosni, brojno stanje brigade je višestruko prevazilazilo formacijske norme, jer su u brigadu mobilisani gotovo svi vojni obaveznici srpske nacionalnosti opštine Sanski Most; tako je brigada do jeseni 1992. godine imala čak jedanast pešadijskih bataljona, ali sa izrazito nepovoljnom starosnom strukturom. Na insistiranje komande brigade, komanda Prvog krajiškog korpusa odobrava preustroj jedinice u septembru 1992. godine. Brigada tada (i do kraja rata) ima sledeći sastav:
|
|
|
Komandu bataljona su činili pomoćnik komandanta za pozadinu, za moral, religijska i pravna pitanja, kao i pomoćnik za bezbednost (obavljao i obaveštajne poslove).
Ratni put[uredi | uredi izvor]
1991.[uredi | uredi izvor]
Izbijanjem rata u Hrvatskoj u jesen 1991. godine, Šesta sanska laka pešadijska brigada (tada Šesta partizanska brigada) je nakon mobilizacije poslata u Zapadnu Slavoniju, u oktobru 1991. godine. Brigada zajedno sa drugim jedinicama Banjalučkog korpusa ulazi u Jasenovac 8.10.1991. godine. Nakon domobilizacije, brigada ostaje u Zapadnoj Slavoniji do maja 1992. godine.
1992.[uredi | uredi izvor]
Tokom maja i juna 1992. godine, manevarske jedinice brigade (vod „Crni Đorđe“, vod vojne policije, izviđačka četa, i dobrovoljci iz pešadijskih bataljona) učestvuju u preuzimanju vlasti u opštinama Sanski Most, Ključ, Bosanska Krupa i Prijedor, te osiguravanju vojnog materijala u opštini Bihać. Za potrebe operacije Koridor 92, komanda brigade osniva manevarski bataljon „Crni Đorđe“ jačine 702 borca, koji u sklopu Taktičke grupe 1 oslobađa Modriču i Odžak. Nedugo potom, brigada formira jedan mešoviti bataljon i upućuje ga u zonu odgovornosti Taktičke grupe 4, koja drži Gradačac u poluokruženju. U avgustu 1992. godine se formira još jedan mešoviti bataljon sa zadatkom da pomogne odbranu planine Vlašić.
1993. i 1994.[uredi | uredi izvor]
Početkom 1993. godine, dva bataljona Šeste sanske brigade učestvuju u odbrani Bratunca, u sklopu operacije Cerska 93. U jesen 1994. godine, jedan bataljon brigade učestvuje u operaciji Breza 94, da bi mesec dana posle, veći deo brigade učestvovao u operaciji Štit 94. Zbog nedostatka ljudstva u 2.krajiškom. (drvarskom)korpusu, jedan bataljon brigade je manje-više trajno priključen 3.petrovačkoj lakoj pešadijskoj brigadi.
1995.[uredi | uredi izvor]
Najteže trenutke brigada je imala u drugoj polovini 1995. godine. Mada se posle operacije Hrvatske vojske "Oluja" svuda osećala ugroženost matične opštine brigade, brigada je poslata u punom sastavu u taj rejon tek nakon sloma Drvarskog korpusa u združenoj hrvatsko-muslimanskoj operaciji Maestral, to jest 15. septembra. Brigada, u okviru operacije Vaganj, zajedno sa drugim jedinicama VRS, u prvi mah uspešno odbacuje jedinice 5. i 7. korpusa ARBiH. Nalet je, međutim, zaustavljen 6. oktobra kada se 16. krajiška brigada po naredbi Glavnog štaba vraća na dobojsko ratište, koje je posle ARBiH operacije „Uragan“ palo u težak položaj. Dva dana posle, hrvatske snage u operaciji Južni potez osvajaju Mrkonjić grad, zbog čega sve VRS jedinice (posebno 65. zaštitni puk) severozapadno od grada padaju u težak položaj. Nakon toga, u operaciji Sana 95, jedinice ARBiH ulaze u Sanski Most 10. oktobra. Naime, uprkos žilavom otporu 43. prijedorske, 5. kozarske i 6. sanske brigade, veći deo preostalih jedinica Drvarskog korpusa zbog gubitaka proteklih meseci nije mogao da drži položaje; ovu rupu će iskoristiti 5. korpus da zajedno sa prištapskim jedinicama ARBiH uđe u Sanski Most.[2]
Dan brigade[uredi | uredi izvor]
U naselju Oštra Luka, sjedištu opštine Oštra Luka, u periodu od 2007. do danas, gradi se spomen obeležje za poginule borce 6. sanske lake pješadijske brigade. Svake godine, 28. septembra, opština Oštra Luka obilježava dan formiranja 6. sanske lake pješadijske brigade.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Oštra Luka: Godišnjica Šeste sanske pješadijske brigade”. Radio Televizija Republike Srpske. 28. 9. 2014. Pristupljeno 29. 9. 2014.
- ^ Balkan Battlegrounds, str. 391
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Balkan Battlegrounds: A Military History of the Yugoslav Conflict, 1990-1995 Volume I and II. Central Intelligence Agency, Office of Russian and European Analysis.
- Ratni dnevnik Šeste sanske brigade. Pukovnik Branko Basara. Prilog br. P745 (dostupno na internet stranama ICTY)
