Ugarska invazija na Evropu
Ugarski pohodi na Evropu vođeni su tokom 9. i 10. veka.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Nakon naseljavanja Besarabije, Vlaške i Moldavije i ujedinjenja pod vođstvom Arpada, Mađari 862. godine izvode prvi pljačkaški upad u Bavarsku. Potom upadaju na Balkansko poluostrvo, a 891. godine, na poziv vizantijskog cara Lava VI Mudrog, pokreću rat protiv Bugara. Sledeće godine, na poziv nemačkog kralja Arnulfa, Mađari ulaze u rat sa Velikomoravskom kneževinom. Krajem 9. veka naseljavaju Panonsku niziju posle zloglasne bitke na Južnoj Bugi. Mađarske snage izbile su još u jesen 898. godine u severnu Italiju i dospele do reke Brente. U proleće sledeće godine ponovo upadaju sa jačim snagama i izbijaju do Pavije. Lombardijski kralj Berengar Furlanski prisilio ih je na povlačenje. Mađari su prešli na desnu obalu Poa i nastavili sa pljačkanjem. Opljačkali su Modenu i Ređo nel Emiliju. Naredne godine upali su iznenada preko reke Erns u Bavarsku posle čega su Bavarci pristupili utvrđivanju svojih granica i podigli Ensburg. Godine 901. Mađari su ovladali dolinama Mure i Drave, prirodnim putem za prodore u Italiju. U bici kod Bratislave (907) naneli su težak poraz udruženoj bavarsko-karantanskoj i moravskoj vojsci. Potom su srušili oslabljenu Moravsku i prisilili Bavarce na plaćanje danka i propuštanje njihove vojske u pohodima na Zapad.
U narednih pola veka, Mađari su preduzimali brojne pohode na Francusku, Nemačku, Italiju i Balkansko poluostrvo. Pod vođstvom Arnulfa, Bavarci su 913. godine tukli Mađare na reci Inu. Međutim, godine 924. Mađari ponovo prodiru kroz teritorije Bavarske i Švapske, prelaze Rajnu, pustoše Alzas i Lorenu, pa se preko Šampanje i južne Nemačke vraćaju na Dunav. Iste godine prelaze Julijske Alpe, upadaju u Lombardiju, spaljuju Paviju i preko Alpa prelaze u južnu Francusku. U Saksoniju upadaju 933. godine, ali su poraženi u bici kod Merzeburga nakon čega su se slovenska granična plemena oslobodila mađarske vlasti. U pohodima 934. i 943. godine dopiru do Carigrada, a 937. godine do Kapue. Godine 942. i 943. prokrstarili su Lombardijom i prodrli do Rima, ali su u povratku tučeni u Abrucima. Godine 953. ponovo pokreću pohod na Saksoniju, ali ih je nemački kralj Oton I potukao na reci Traunu. Najveći pohod Mađari pokreću 954. godine; opljačkali su Bavarsku i donji Alzas, upali preko Meze u Francusku, pa zatim i u Burgundiju gde su naišli na jači otpor. Međutim, probili su se preko Alpa i kroz Lombardiju se vratili u Panoniju. Nemački kralj Oton I zadao je Mađarima 10. avgusta 955. godine odlučujući poraz na reci Lehu. Pohodi su nakon bitke kod Leha nastavljeni još neko vreme samo na Balkan. U međuvremenu su Mađari prešli na sedelački način života naseljavajući se u Panoniji.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Vojna enciklopedija, tom 5 (192)
