Gradovi i opštine Hrvatske
Gradovi i opštine Republike Hrvatske su drugostepena administrativna jedinica vlasti u zemlji, dok prvostepenu čine županije.
Iako su jednaki po ovlašćenjima i administrativnim tijela, gradovi i opštine se razlikuju po tome što je veća vjerovatnoća da će gradovi pokrivati urbana područja, dok će se opštine sastojati od skupa sela u ruralnim ili prigradskim oblastima. Hrvatski zakon definiše opštine kao jedinice lokalne samouprave koja se osnivaju na području gdje nekoliko naseljenih mjesta predstavlja prirodnu, privrednu i društvenu cjelinu, međusobno povezan zajedničkim interesima stanovništva tog područja. Dok grad definiše kao jedinicu lokalne samouprave u kojoj je sjedište županije ili kao svako mjesto koja ima više od 10.000 stanovnika i predstavlja urbanu, istorijsku, prirodnu, privrednu i društvenu cjelinu.[1]
Od 2017. godine, 21 županija podijeljena je na 127 gradova i 428 opština.[2][3][4]
Zadaci i organizacija
[uredi | uredi izvor]Opštine i gradovi u okviru svog samoupravnog djelokruga obavljaju zadatke od lokalnog značaja kojim neposredno ispunjavaju potrebe građana i koji ustavom ili zakonom nisu dodijeljeni državnim organima, a naročito poslovi koji se odnose na uređenje naselja i stanovanja, prostorno i urbanističko planiranje, komunalnu privredu, brigu o djeci, socijalnu zaštitu, primarnu zdravstvenu zaštitu, vaspitanje i osnovno obrazovanje, kulturu, tjelesnu kulturu i sport, zaštitu potrošača, zaštitu i unapređenje prirodnog okoliša, protivpožarnu i civilnu zaštitu, saobraćaj na svom području i ostale poslove u skladu sa posebnim zakonima.[1][5]
Opštinska i gradska vlast
[uredi | uredi izvor]Opštinsko i gradsko vijeće je predstavničko tijelo građana i tijelo lokalne samouprave. Vijećnici se biraju na četvorogodišnji mandat na osnovu opšteg biračkog prava na neposrednim izborima tajnim glasanjem koristeći proporcijalni sistem D’Ontovom metodom. Na čelu izvršne vlasti u opštini je opštinski načelnik, a u gradu gradonačelnik, koji se takođe bira neposrednim izborima na četvorogodišnji mandat, većinom glasova (dvokružni sistem), a zamjenici se biraju zajedno sa načelnicima. Načelnici, zajedno sa zamjenicima, mogu se opozvati na referendumu. Opštine i gradovi imaju upravna tijela kao kancelarije opštinske/gradske uprave (u manjim opštinama postoji jedinstveno upravno tijelo) na čijem čelu se nalaze pročelnici. Imenuju ih opštinski načelnici i gradonačelnici na osnovu javnom konkursa.[1][6]
Statutom opštine ili grada osnivaju se mjesni odbori kao oblik neposrednog učestvovanja građana u odlučivanju o lokalnim poslovima od neposrednog i svakodnevnog uticaja na život i rad građana. Mogu se osnovati za jedno naselje, više povezanih manjih naselja ili za dio većeg naselja, tj. grada, koji u odnosu na ostale dijelove čini zasebnu razgraničenu cjelinu.[1]
Spisak opština i gradova
[uredi | uredi izvor]Prema podacima iz 2021. godine, Hrvatska ima 428 opština i 127 gradova organizovanih u 21 županiju.[4]
Grad Zagreb
[uredi | uredi izvor]Grad Zagreb, kao glavni grad Hrvatske, ima poseban status grada i županije.[4]
Jadranska Hrvatska
[uredi | uredi izvor]Dubrovačko-neretvanska županija
[uredi | uredi izvor]Dubrovačko-neretvanska županija ima 17 opština:
Županija na svojoj teritoriji ima 5 gradova:
Zadarska županija
[uredi | uredi izvor]Zadarska županija ima 28 opština:
Županija na svojoj teritoriji ima 6 gradova:
Istarska županija
[uredi | uredi izvor]Istarska županija ima 31 opštinu:
Županija na svojoj teritoriji ima 10 gradova:
Ličko-senjska županija
[uredi | uredi izvor]Ličko-senjska županija ima 8 opština:
- Brinje
- Vrhovine
- Donji Lapac
- Karlobag
- Lovinac
- Perušić
- Plitvička Jezera (sedište u Korenici)
- Udbina
Županija na svojoj teritoriji ima 4 grada:
Primorsko-goranska županija
[uredi | uredi izvor]Primorsko-goranska županija ima 22 opštine:
Županija na svojoj teritoriji ima 14 gradova:
Splitsko-dalmatinska županija
[uredi | uredi izvor]Splitsko-dalmatinska županija ima 39 opština:
- Baška Voda
- Bol
- Brela
- Gradac
- Dicmo (sedište Kraj)
- Dugi Rat
- Dugopolje
- Zagvozd
- Zadvarje
- Zmijavci
- Jelsa
- Klis
- Lećevica
- Lovreć
- Lokvičići
- Marina
- Milna
- Muć
- Nerežišća
- Okrug (sedište Okrug Gornji)
- Otok
- Podbablje (sedište Drum)
- Podgora
- Podstrana
- Postira
- Prgomet
- Primorski Dolac
- Proložac
- Pučišća
- Runovići
- Seget (sedište Seget Donji)
- Selca
- Sućuraj
- Sutivan
- Tučepi
- Hrvace
- Cista Provo
- Šestanovac
- Šolta (sedište Grohote)
Županija na svojoj teritoriji ima 16 gradova:
Šibensko-kninska županija
[uredi | uredi izvor]Šibensko-kninska županija ima 15 opština:
Županija na svojoj teritoriji ima 5 gradova:
Panonska Hrvatska
[uredi | uredi izvor]Bjelovarsko-bilogorska županija
[uredi | uredi izvor]Bjelovarsko-bilogorska županija ima 18 opština:
Županija na svojoj teritoriji ima 5 gradova:
Brodsko-posavska županija
[uredi | uredi izvor]Brodsko-posavska županija ima 26 opština:
Županija na svojoj teritoriji ima 2 grada:
Virovitičko-podravska županija
[uredi | uredi izvor]Virovitičko-podravska županija ima 13 opština:
Županija na svojoj teritoriji ima 3 grada:
Vukovarsko-sremska županija
[uredi | uredi izvor]Vukovarsko-sremska županija ima 26 opština:
Županija na svojoj teritoriji ima 5 gradova:
Karlovačka županija
[uredi | uredi izvor]Karlovačka županija ima 17 opština:
Županija na svojoj teritoriji ima 5 gradova:
Osječko-baranjska županija
[uredi | uredi izvor]Osječko-baranjska županija ima 35 opština:
- Antunovac
- Bizovac
- Bilje
- Viljevo
- Viškovci
- Vladislavci
- Vuka
- Gorjani
- Darda
- Donja Motičina
- Draž
- Drenje
- Đurđenovac
- Erdut
- Ernestinovo
- Jagodnjak
- Kneževi Vinogradi
- Koška
- Levanjska Varoš
- Magadenovac
- Marijanci
- Petlovac
- Petrijevci
- Podgorač
- Podravska Moslavina
- Popovac
- Punitovci
- Satnica Đakovačka
- Semeljci
- Strizivojna
- Trnava
- Feričanci
- Čeminac
- Čepin
- Šodolovci
Županija na svojoj teritoriji ima 7 gradova:
Požeško-slavonska županija
[uredi | uredi izvor]Požeško-slavonska županija ima 5 opština:
Županija na svojoj teritoriji ima 5 gradova:
Sisačko-moslavačka županija
[uredi | uredi izvor]Sisačko-moslovačka županija ima 13 opština:
Županija na svojoj teritoriji ima 7 gradova:
Sjeverna Hrvatska
[uredi | uredi izvor]Varaždinska županija
[uredi | uredi izvor]Varaždinska županija ima 22 opštine:
Županija na svojoj teritoriji ima 6 gradova:
Zagrebačka županija
[uredi | uredi izvor]Zagrebačka županija ima 25 opština:
- Bedenica
- Bistra (sedište u Poljanici Bistranskoj)
- Brckovljani
- Brdovec
- Gradec
- Dubrava
- Dubravica
- Žumberak (sedište u Kostanjevcu)
- Jakovlje
- Klinča Sela
- Kloštar Ivanić
- Krašić
- Kravarsko
- Križ
- Luka
- Marija Gorica
- Orle
- Pisarovina
- Pokupsko
- Preseka
- Pušća (sedište u Donjoj Pušći)
- Rakovec
- Rugvica
- Stupnik (sedište u Gornjem Stupniku)
- Farkaševac
Županija na svojoj teritorija ima 9 gradova:
Koprivničko-križevačka županija
[uredi | uredi izvor]Koprivničko-križevačka županija ima 22 opštine:
Županija na svojoj teritoriji ima 3 grada:
Krapinsko-zagorska županija
[uredi | uredi izvor]Krapinsko-zagorska županija ima 25 opština:
- Bedekovčina
- Budinšćina
- Veliko Trgovišće
- Gornja Stubica
- Desinić
- Đurmanec
- Zagorska Sela
- Zlatar-Bistrica
- Jesenje (sedište u Gornjem Jesenju)
- Konjščina
- Kraljevec na Sutli
- Krapinske Toplice
- Kumrovec
- Lobor
- Marija Bistrica
- Mače
- Mihovljan
- Novi Golubovec
- Petrovsko
- Radoboj
- Sveti Križ Začretje
- Stubičke Toplice
- Tuhelj
- Hrašćina
- Hum na Sutli
Županija na svojoj teritoriji ima 7 gradova:
Međimurska županija
[uredi | uredi izvor]Međimurska županija ima 22 opštine:
Županija na svojoj teritoriji ima 3 grada:
Vidi još
[uredi | uredi izvor]- Spisak gradova u Hrvatskoj
- Županije Hrvatske
- Hrvatska zajednica opština
- Zajedničko veće opština
- Udruženje gradova (Hrvatska)
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v g „Zakon o lokalnoj i područnoj (regionalnoj) samoupravi (pročišćeni tekst)”. Narodne novine (na jeziku: hrvatski). 18. 2. 2013. Pristupljeno 2. 5. 2021.
- ^ „Zakon o područjima županija, gradova i općina u Republici Hrvatskoj”. Narodne novine (na jeziku: hrvatski). 28. 7. 2006. Pristupljeno 2. 5. 2021.
- ^ „Popovača dobila status grada” (na jeziku: hrvatski). 12. 4. 2013. Pristupljeno 2. 5. 2021.
- ^ a b v „Popis županija, gradova i općina”. mpu.gov.hr (na jeziku: hrvatski). Ministarstvo pravosuđa i uprave Republike Hrvatske. Pristupljeno 2. 5. 2021.
- ^ „Ustav Republike Hrvatske (pročišćeni tekst)”. Narodne novine (na jeziku: hrvatski). 9. 7. 2010. Pristupljeno 2. 5. 2021.
- ^ „Zakon o lokalnim izborima”. Narodne novine. 21. 12. 2012. Pristupljeno 2. 5. 2021.