Википедија:Sjajni članci/Februar
Izabrane godišnjice za februar [uredi | uredi izvor]
IČ-Meri Šeli
Meri Vulstonkraft Šeli (rođena Godvin; engl. Mary Wollstonecraft Shelley; London, 30. avgust 1797 — 1. februar 1851) bila je britanski romanopisac, dramski pisac, esejist, biograf, putopisac i filozof. Najpoznatija je po svom gotičkom romanu Frankeštajn (engl. Frankenstein: or, The Modern Prometheus, 1818) koji govori o naučniku koji je oživeo čudovište sastavljeno od delova leševa. Meri se takođe bavila izdavanjem i promovisanjem dela svog supruga, romantičarskog pesnika i filozofa Persija Biša Šelija. Otac joj je bio politički filozof Vilijam Godvin, a majka filozof i feministkinja Meri Vulstonkraft.
Meri Šeli je rođena 30. avgusta 1797, godine u Londonu, a mesec dana nakon njenog rođenja umrla joj je majka od porodiljske groznice. Godvin je odgajao i vaspitao Meri i omogućio joj bogato, neformalno obrazovanje, podstičući je da se pridržava njegovih liberalnih političkih teorija. Kada je Meri imala četiri godine, Godvin se oženio komšinicom, sa kojom je Meri imala problematične odnose.
Godine 1814. Meri je započela vezu sa jednim od političkih sledbenika njenog oca, Persijem Šelijem, pa se na kraju udala za njega. Zajedno sa svojom polusestrom Kler Klermont, Meri i Persi su otišli u Francusku, a potom putovali Evropom. Po povratku u Englesku, Meri je bila trudna i nosila Persijevo dete. Tokom sledeće dve godine, ona i Persi su se suočili sa ostrakizmom, konstantnim dugovima i smrću njihove prevremeno rođene ćerke. Venčali su se krajem 1816. godine, nakon samoubistva Persijeve prethodne žene, Harijet Vestbruk.
→ {{IČ-Meri Šeli}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)
IČ-Vlade Divac
Vlade Divac (Prijepolje, 3. februar 1968) bivši je jugoslovenski i srpski košarkaš. Od 2009. do 2017. godine je bio predsednik Olimpijskog komiteta Srbije.
Divac je igrao na poziciji centra u Slogi, Partizanu, Lejkersima, Hornetsima, Crvenoj zvezdi (u Evroligi) i Kingsima. Bio je jedan od prvih Evropljana koji je zaigrao u NBA. Sa košarkaškom reprezentacijom Jugoslavije osvojio je dva svetska prvenstva, tri evropska prvenstva i dve srebrne medalje na Olimpijskim igrama. Za nacionalni tim Jugoslavije je odigrao 145 utakmica i postigao 1345 poena.
Iako aktivan igrač, Divac je bio na položaju predsednika Partizana u periodu od 2000. do 2004. Nakon završetka igračke karijere postao je skaut Los Anđeles Lejkersa i sportski direktor košarkaške sekcije Real Madrida. Godine 2008. ULEB ga je svrstao među 50 ljudi koji su najzaslužniji za razvoj košarke u Evropi.
Divac se bavi i humanitarnim radom. Sa Žarkom Paspaljem, Aleksandrom Đorđevićem, Predragom Danilovićem, Zoranom Savićem, Dejanom Bodirogom i Željkom Rebračom osnovao je humanitarnu organizaciju Grupa 7. Divac je zbog svog humanitarnog rada postao ambasador dobre volje Ujedinjenih nacija.
→ {{IČ-Vlade Divac}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)
IČ-Ojmjakon
Ojmjakon (rus. Оймякон, jak. Өймөкөөн) selo je u Republici Saha u Rusiji, u dalekoistočnom delu Sibira u Ojmjakonskom rejonu. Najhladnije je nastanjeno mesto na našoj planeti (najniža izmerena temperatura -67,7 °S) i nalazi se na levoj obali reke Indigirke. Ovde živi oko 500 stanovnika, koji se pretežno bave stočarstvom i ribolovom. Od glavnog grada Jakutije, Jakutska, Ojmjakon je udaljen oko 1.100 kilometara prema istoku. Najbliži regionalni put je Kolimski autoput udaljen oko 32 kilometra severozapadno. Najbliža susedna naselja su Hara-Tumul i Bereg-Jurdja.
Mesto je dobilo ime po Ojmjakonskoj reci čiji je naziv došao od reči kheium iz evenskog jezika, što bi u slobodnom prevodu značilo — nesmrznuta voda, mesto gde ribe provode zimu. Prema drugom izvoru, rečnik tunguskog jezika, navodi da evenska reč heyum znači zaleđeno jezero.
Ojmjakon se nalazi u istočnom delu Sibira na obali reke Indigirke. Administrativno pripada Jakutiji (Republika Saha), u okviru Omjakonskog ulusa. Smešten je na svega tri stepena od polarnog kruga (66° 33‘ sgš). Predeo se odlikuje zajednicom tundre i tajge, a nadmorska visina mesta je 741 m. Smešten je na Omjkonskom platou koji je omeđen Ojmjakonskim planinama (3.003 m) na zapadu i jugozapadu i planinom Tas Kistabit (2.341 m) na severu i severoistoku. Reka Indigirka je sa istoka usekla svoju dolinu i Ojmjakonsku kotlinu. Zemljište se zaleđuje do dubine od čak 1.500 m. Kako je Ojmjakon blizu severnog pola, dužina dana i noći tokom godine izuzetno varira — tokom decembra dan traje tri, a u junu 21 sat.
→ {{IČ-Ojmjakon}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)
IČ-Velika nagrada Monaka 2008.
.jpg)
Velika nagrada Monaka 2008. je bila trka u svetskom šampionatu Formule 1 2008. koja se održala 25. maja 2008. na automobilskoj stazi u Monte Karlu. To je bila šesta trka u svetskom šampionatu Formule 1 2008, a okončana je nakon 76 krugova. Trku je kao prvoplasirani završio Luis Hamilton, koji je do ove trke bio vodeći u generalnom plasmanu vozača. Na drugom mestu se našao Robert Kubica, dok je trku kao trećeplasirani završio Felipe Masa, koji je startovao sa pol pozicije.
Vremenski uslovi na startu trke bili su teški. Kiša koja je padala prethodnog dana „natopila“ je stazu, pa su mehaničari svih timova imali problema kod izbora guma. Masa je, nakon starta, uspeo da posle prve krivine zadrži vodeću poziciju, a iza njega se odmah našao njegov timski kolega Kimi Raikonen, koji je uspeo da pretekne Luisa Hamiltona, trećeplasiranog u kvalifikacijama. Hamilton je u šestom krugu bio prinuđen da se zaustavi u pit-stopu, kako bi mu mehaničari promenili oštećenu prednju levu gumu. Kako je kiša prestala da pada i staza postajala sve suvlja, Hamilton je uspeo da se probije do vodeće pozicije, koju je zadržao do samog kraja trke. Strategija Roberta Kubice pokazala se na kraju uspešnom. Nakon drugog redovnog odlaska u pit-stop, Kubica je uspeo da pretekne Masu na drugoj poziciji. Kimi Raikonen je završio trku na devetom mestu nakon sudara sa Adrijanom Sutilom nekoliko krugova pre kraja trke. Adrijan Sutil je trku započeo sa 18. pozicije i bio je na četvrtom mestu sve do sudara sa Raikonenom. Sudar je iskoristio Mark Veber da osvoji četvrto mesto, dok se na peto mesto plasirao Sebastijan Fetel.
→ {{IČ-Velika nagrada Monaka 2008.}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)
IČ-Aspirin
Aspirin ili acetilsalicilna kiselina (lat. Acidum acetylsalicylicum) lek je iz porodice salicilata, koji se često koristi protiv blažih bolova, kao antipiretik (protiv groznice), i protiv zapaljenja. U malim dozama deluje kao antikoagulans (sprečava zgrušavanje krvi), pa se koristi u sekundarnoj prevenciji infarkta miokarda. Aspirin je jedan od najsvestranijih lekova u medicini i jedan od najstarijih (prva upotreba lekova sličnih aspirinu zabeležena je u antičkoj Grčkoj). Početni materijal potreban za sintezu aspirina — salicilna kiselina — relativno je jeftin, jer se može dobiti procesom karboksilacije fenola sa ugljen-dioksidom. U industrijskoj proizvodnji aspirina najčešće se koristi proces esterifikacije.
Ime aspirin je skovala nemačka kompanija Bajer. U nekim zemljama se ovo ime koristi kao ime za lek, a ne kao zaštićeno ime. U zemljama u kojima je aspirin i dalje zaštićeno ime, koristi se skraćenica ASA (engl. acetylsalicylic acid), ASS (nem. Acetylsalicylsäure) ili AAS (šp. ácido acetilsalicílico). U zemljama bivše Jugoslavije lek je poznat i kao andol. Aspirin se može naći u više od 100 komercijalnih lekova širom sveta (anacin, ekscedrin, koricidin, midol itd.). Iako je ranije aspirin činio više od 90 % celokupnog tržišta komercijalnih analgetika, danas se pored njega sve više mogu naći lekovi na bazi acetaminofena (40 %), ibuprofena (26 %) i naproksena (6 %). Danas je aspirin još uvek jedan od najrasprostranjenijih lekova u svetu, sa otprilike 40.000 tona potrošnje svake godine.
→ {{IČ-Aspirin}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)
IČ-Marsova naučna laboratorija
Marsova naučna laboratorija (engl. Mars Science Laboratory), ili skraćeno MNL, robotska je sonda nacionalne aeronautičke i svemirske administracije. Namena joj je da se pomoću nje dođe do saznanja o postojanju tragova i uslova za život na Marsu. Glavna komponenta sistema je rover nazvan Kjuriositi (Radoznalost, engl. Curiosity). Rover (drugi naziv planetarni rover) je robotizovano vozilo za istraživanje svemira projektovano za kretanje po površini planete ili nekog drugog nebeskog tela. Može se koristiti za transport ljudske posade (američki astronauti su ih koristili tokom misija na Mesec), ili se autonomno kretati bez slanja komandi sa Zemlje. Obično ih dostavljaju letelice, koje se spuštaju prema površini planete malom brzinom (mekano sletanje). Ove letelice se nazivaju lenderi.
Lansiranje se dogodilo 26. novembra 2011. u 15.02.00.211 UTC, a sletanje na površinu planete, u Gejl krater, 6. avgusta 2012. godine u 05.17.57 UTC. Uz pomoć novih principa sletanja, rover se spustio na Mars, većom preciznošću od dosadašnjih sondi. Primaran cilj rovera je da pokuša da otkrije da li je trenutno ili u prošlosti Mars bio pogodan za razvoj života, mada neće tragati za nekim određenim njegovim oblicima. Umesto toga, rover će hemijski analizirati uzorke na različite načine, između ostalog skupljati uzorke tla, bušiti stene i koristiti laser i prateće senzore.
→ {{IČ-Marsova naučna laboratorija}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)
IČ-Stefan Nemanja
Stefan Nemanja ili Stevan Nemanja (1113 — 13. februar 1199, vladao (1166) 1168 — 25. mart 1196) bio je srednjovekovni srpski vladar, veliki župan Raške, osnivač vladarske loze Nemanjića i osnivač najmoćnije srpske države. Zajedno sa sinom Rastkom smatra se ocem Srpske pravoslavne crkve. Tokom života podigao je i obnovio veći broj crkvi i manastira koje se smatraju njegovim zadužbinama, a poslednje godine svog života proveo je kao monah Simeon u svojoj zadužbini, manastiru Hilandar, u kom je umro i u kom je sahranjen 1199. godine. Telo mu je 1208. godine preneseno u manastir Studenicu gde se i danas nalazi, a Srpska pravoslavna crkva ga je kanonizovala kao svetog Simeona Mirotočivog.
Kao najmlađi sin vlastelina Zavide, zbacio je između 1166. i 1168. godine svog najstarijeg brata Tihomira i vrhovnu vlast Vizantije. Pored brata Tihomira imao je još dva brata Miroslava i Stracimira. Nakon propasti antivizantijske koalicije, u kojoj je učestvovao, 1172. godine, Nemanja se predao vizantijskom caru Manojlu Komninu (1143—1180) i priznao ga za svog suverena. Posle njegove smrti 1180, započeo je napade na vizantijsku teritoriju i završio širenje svoje vlasti na sve okolne srpske oblasti (Kosovo, Zeta, Travunija, Zahumlje i Neretljanska oblast), osim Bosne. Njegova ekspanzija je okončana porazom na Moravi 1190, nakon čega je Raška ponovo postala vizantijski vazal, ali je Nemanji priznat veći deo dotadašnjih osvajanja.
Na unutrašnjem planu, okrenuo se učvršćivanju vlasti u zemlji. Sazvao je sabor protiv bogumila u Raškoj, nakon čega se, uz pomoć vojske, surovo obračunao sa sledbenicima ovog učenja, koje je smatrano jeretičkim. Na međunarodnom planu je ulazio u velike saveze protiv Vizantije, šaljući svoje poslanike čak u Nirnberg na pregovore sa svetim rimskim carem Fridrihom Barbarosom (1155—1190), ali je bio i odan vazal Manojlu Komninu, šaljući mu pomoćne vojne odrede koji su učestvovali i u bici kod Miriokefalona (1176).
→ {{IČ-Stefan Nemanja}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)
IČ-Srbija
Srbija, zvanično Republika Srbija, kontinentalna je država koja se nalazi u južnoj Evropi, većim delom zahvata Balkansko poluostrvo, a manjim Panonsku niziju. Glavni grad je Beograd. Sa 1.659.440 stanovnika u široj okolini, po popisu iz 2011. godine, on je administrativno i ekonomsko središte države. Srbija se na severu graniči sa Mađarskom, na severoistoku sa Rumunijom, na istoku sa Bugarskom, na jugu sa Severnom Makedonijom, na jugozapadu sa Albanijom i Crnom Gorom, a na zapadu sa Hrvatskom i Bosnom i Hercegovinom (entitetom Republika Srpska). Zvanični jezik je srpski, a zvanična valuta je srpski dinar. U sastavu Republike Srbije su dve autonomne pokrajine: Vojvodina i Kosovo i Metohija. Od NATO bombardovanja SRJ, pokrajina Kosovo i Metohija se nalazi pod protektoratom Ujedinjenih nacija.
Srbija je od završetka Prvog svetskog rata bila osnivač i sastavni deo zajedničke države sa većinom Južnih Slovena prvobitno u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, (kasnije preimenovanoj u Kraljevinu Jugoslaviju), zatim u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, Saveznoj Republici Jugoslaviji i Državnoj zajednici Srbiji i Crnoj Gori. Godine 2006, posle održanog referenduma u Republici Crnoj Gori Državna zajednica je prestala da postoji i Republika Srbija je, na osnovu Ustavne povelje nastavila državno-pravni kontinuitet sa Srbijom i Crnom Gorom.
Republika Srbija je član Ujedinjenih nacija, Saveta Evrope, Organizacije za evropsku bezbednost i saradnju, Partnerstva za mir, Organizacije za crnomorsku ekonomsku saradnju. Takođe je zvaničan kandidat za članstvo u Evropskoj uniji i vojno neutralna država, a ima i status zemlje posmatrača u Organizaciji Ugovora o kolektivnoj bezbednosti.
→ {{IČ-Srbija}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)
IČ-Penicilin
Penicilini su grupa beta-laktamskih antibiotika koji se koriste u lečenju infekcija izazvanih podložnim bakterijama. Na dejstvo prirodnih penicilina osetljive su prevashodno Gram-pozitivne, ali i jedan mali broj Gram-negativnih bakterija. Prirodni penicilini su proizvod metabolizma pojedinih gljivica iz roda Penicillium. Njihovo antibakterijsko dejstvo prepoznao je Aleksandar Fleming 1928. godine, ali su prvi penicilini u široku kliničku primenu ušli tek tokom i nakon završetka Drugog svetskog rata.Ovi lekovi imaju širi spektar dejstva a često i druge povoljnije osobine. Mada su i dalje jedni od najčešće propisivanih antibiotika, penicilini polako gube na terapijskom značaju, dobrim delom usled rastuće učestalosti pojave rezistentnih sojeva.
Mada se otkriće penicilina konvencionalno pripisuje Flemingu i opisuje kao jedna od najvećih slučajnosti u istoriji nauke, lekoviti učinak pojedinih gljivica bio je poznat i veoma starim kulturama gde su biljke i pojedine plesni korišćene u empirijskoj terapiji, odnosno najčešće za previjanje rana u sprečavanju razvitka infekcije. Sa razvojem mikrobiologije počela je da se učvršćuje i veza između pojedinih gljivica i njihovog antibakterijskog učinka. Niz britanskih istraživača objavio je nalaze po kojima prisustvo plesni u bakterijskim kulturama efektivno inhibira rast bakterija. Među prvima je bio Džon Skot Burdon-Senderson čiji su nalazi iz 1870. postali osnova za dalje istraživanje Listera i Tindala. Tindal je 1875. pred Kraljevskim društvom objavio nalaze o baktericidnom učinku izvesne vrste roda Penicillium, koja je, po njemu, činila da bakterije pucaju.
→ {{IČ-Penicilin}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)
IČ-Meteor
Meteor (grč. μετέωρον — atmosferski fenomen) je svetlosna pojava nastala jonizacijom atmosfere kroz koju prolazi meteoroid. Sjajni meteori se nazivaju bolidi. Meteoroidi koji potiču od istog objekta (komete ili asteroida) imaju paralelne putanje pa meteori koji od njih nastaju izgledaju kao da potiču iz istog dela neba (radijant). U ovom slučaju govori se o meteorskom roju. Tokom godine postoji više od 50 meteorskih rojeva. Meteoridi koji ne pripadaju nijednom roju su sporadici.
Ako meteoroid preživi prolazak kroz atmosferu i padne na površinu nebeskog tela, naziva se meteorit. Meteor koji padne na Zemlju ili drugo nebesko telo može napraviti udarni krater. Istopljeni materijal izbačen iz udarnog kratera može da se ohladi i očvrsne i tako formira telo koje se naziva tektit. Usled trenja meteoroida u atmosferi dolazi do ekcitacije kako atoma u meteoroidu tako i atoma i molekula atmosfere.
→ {{IČ-Meteor}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)
IČ-En Arbor
En Arbor (engl. Ann Arbor) je grad u američkoj saveznoj državi Mičigen i predstavlja sedište okruga Vošteno. Sedmi je po veličini grad u Mičigenu, sa 114.024 stanovnika prema popisu iz 2000, od čega su 36.892 studenti i poslediplomci. Navodno nazvan po suprugama osnivača i bogatim zasadima drveća u oblasti grada, En Arbor je najpoznatiji kao sedište glavnog kampusa Univerziteta Mičigen, koji je premešten iz Detroita 1837. godine.
Ekonomijom grada trenutno dominiraju sektori: obrazovanje, visoke tehnologije i biotehnologija. Prosečne cene kuća i porezi na imovinu značajno su iznad prosečnih vrednosti za Mičigen i SAD. Grad je poznat po svojoj većinskoj liberalnoj političkoj naklonosti i velikom broju restorana i prostora za kulturne manifestacije.
→ {{IČ-En Arbor}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)
IČ-Karlo V, car Svetog rimskog carstva
Karlo V Habzburški (Gent, 24. februar 1500 — manastir Juste, 21. septembar 1558), poznat i kao Karlos I od Španije, bio je jedan od najmoćnijih vladara u istoriji Evrope. Pripadao je dinastiji Habzburg. Ogromno područje koje je dobio u nasledstvo, bila je posledica ujedinjavanja dinastija i njihovih zemalja po brojnim rođačkim linijama.
Bio je sin Huane Lude i Filipa Lepog, i unuk Maksimilijana I od Austrije i Marije od Burgundije sa očeve strane, od kojih je nasledio Holandiju, Austriju i pravo na presto Svetog rimskog carstva. Sa majčine strane, bio je unuk Katoličkih kraljeva, Izabele I od Kastilje i Fernanda II od Aragona (dinastija Trastamara), od kojih je nasledio kastiljanski i aragonski presto, Napulj, Siciliju, Sardiniju, Maltu, Kanarska ostrva i Zapadne Indije (kako su se u to doba zvale američke kolonije).
Karlo V je bio poslednji nemački car koji je gajio srednjovekovni san o univerzalnoj monarhiji. Ovoj njegovoj ambiciji su se suprotstavili francuski vladari Fransoa I i Anri II, prodor Osmanskog carstva u centralnu Evropu, ali i verski potresi koji su pogodili Evropu, 1517, sa pojavom Reformacije. Umoran i obeshrabren, odrekao se svojih vladarskih prerogativa i povukao u manastir.
→ {{IČ-Karlo V, car Svetog rimskog carstva}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)
IČ-Ana Frank
Anelis Mari Frank (hol. i nem. Annelies Marie Frank; Frankfurt, 12. jun 1929 — Bergen, mart 1945), poznatija kao Ana Frank, jedna je od najpoznatijih jevrejskih žrtava Holokausta. Za vreme skrivanja od nacista napisala je Dnevnik Ane Frank.
Rođena je u Frankfurtu na Majni u Nemačkoj, ali je veći deo života provela u Amsterdamu. Bila je državljanin Nemačke do 1941, kada joj je oduzeto državljanstvo po Nirnberškim zakonima. Postala je poznata posle smrti, zahvaljujući objavljivanju njenog dnevnika. U njemu je opisala život tokom skrivanja za vreme nemačke okupacije u Drugom svetskom ratu. Anina porodica se preselila 1933. u Holandiju koju je Nacistička Nemačka okupirala 1940. godine. Kako su progoni Jevreja postali učestaliji 1942, Frankovi su se sakrili u tajne prostorije u poslovnoj zgradi Ota Franka — Tajno skrovište. Nakon dve godine njihovo sklonište je otkriveno na osnovu dojave, a Frankovi, Van Pelsovi i Fric Pfefer deportovani su u logore. Ana je umrla sedam meseci kasnije od tifusa u koncentracionom logoru Bergen-Belzenu, nekoliko dana posle smrti svoje sestre Margo.
Anin otac, Oto Frank, jedini koji je preživeo rat, vratio se u Amsterdam i pronašao dnevnik svoje ćerke. Dnevnik, u kome je Ana beležila svoje misli od 12. juna 1942. do 1. avgusta 1944, objavljen je 1947. u originalnoj i delimično skraćenoj verziji na holandskom jeziku.
→ {{IČ-Ana Frank}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)
IČ-Mačka
Mačka, takođe zvana i domaća mačka ili kućna mačka, mali je mesožder, sisar iz roda Felis. Veruje se da je njen predak bila divlja afrička mačka, Felis silvestris lybica. Mačke žive u bliskoj vezi sa ljudima najmanje 9.500 godina.
Postoji mnogo različitih sorti mačaka, od kojih su neke bezrepe ili bezdlake, kao rezultat mutacija i ima ih u različitim bojama. One su vešti grabljivci i poznato je da za ishranu love preko 1000 različitih vrsta životinja. Veoma su pametne. Neke od njih se mogu naučiti, ili čak nauče same, da pokreću jednostavnije mehanizme, poput kvake na vratima ili ručice na vodokotliću.
Komuniciraju glasom (mjaukanjem), predenjem, frktanjem, režanjem, škljocanjem, i sa još oko stotinu drugih glasova, kao i govorom tela. Mačke koje žive u grupama koriste kombinaciju glasova i govora tela za međusobno sporazumevanje.
Pošto je odomaćivanje mačke relativno skoro, mačke takođe mogu samostalno da žive u divljini, često formirajući manje kolonije. Povezanost ljudi i mačaka dovela je do njenog pojavljivanja u mitologiji i legendama više kultura, uključujući drevnu egipatsku, kinesku i nordijsku.
Uobičajeno verovanje bilo je da je mačka pripitomljena u drevnom Egiptu, gde je bila kultna životinja. Međutim, studija iz 2007. otkrila je da sve linije od kojih domaće mačke vode poreklo potiču od nekoliko (do pet) samopripitomljenih afričkih divljih mačaka (Felis silvestris lybica), sa Bliskog istoka, približno 8000. pre nove ere.
→ {{IČ-Mačka}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)
IČ-Hokej na ledu na olimpijskim igrama
Hokej na ledu je na programu Olimpijskih igara još od Antverpena 1920. godine i taj prvi hokejaški olimpijski turnir održan je u okviru Letnjih olimpijskih igara. Od 1924. hokejaški turnir je deo Zimskih olimpijskih igara. Prvi turnir u ženskoj konkurenciji održan je tek u Naganu 1998. godine. Pošto su olimpijske igre zamišljene kao takmičenje sportista amatera, profesionalnim hokejašima nije bio dozvoljen nastup na igrama sve do 1998. godine kada je ova zabrana ukinuta.
U periodu između 1924. i 1988. takmičenja su se održavala po Bergerovom sistemu u ligaškoj formi. Medalje su osvajale ekipe koje bi sakupile najviše bodova (nije postojala eliminaciona faza). Olimpijska takmičenja u hokeju na ledu održavaju se po pravilima svetske hokejaške federacije i nešto su drugačija od pravila koja se primenjuju u okviru NHL lige. Tokom takmičenja igrači se obavezno testiraju na eventualna nedozvoljena doping sredstva, a testiranja sprovodi Svetska antidoping agencija (WADA). Od 1972. kada su uvedena ova testiranja svega 5 igrača je bilo pozitivno na nedozvoljene supstance.
Tokom prve tri decenije dominirala je reprezentacija Kanade koja je osvojila šest od mogućih sedam zlatnih medalja. Među osvajačima medalja u tom periodu javljale su i selekcije SAD, Švedske i Čehoslovačke. Sve do 1968. rezultat na olimpijskom turniru se ujedno računao i kao takmičenje za titulu svetskog prvaka. Godine 1956. u takmičenje se uključuje selekcija SSSR koja preuzima primat i dominira takmičenjima u naredne tri decenije, osvojivši sedam od devet mogućih zlatnih medalja. Preostala dva zlata u tom periodu pripala su SAD 1960. i 1980. godine. Nekada najuspešnija hokejaška nacija, Kanada svoje novo olimpijsko zlato čekala je punih 50 godina, sve do 2002. godine. Zlatne medalje osvajali su još Britanci 1936, Šveđani 1994. i 2006, Česi 1998. i članovi Ujedinjenog tima koji su činili igrači iz bivšeg Sovjetskog Saveza 1992. Mesto na podijumu su zauzimali i Švajcarci, Finci, Rusi i Nemci.
→ {{IČ-Hokej na ledu na olimpijskim igrama}} (razgovor, poveznice, osveži, istorija, uredi)