1928

Milenijum:	2. milenijum
Vekovi:	19. vek 20. vek 21. vek
Decenije:	1900-e 1910-e 1920-e 1930-e 1940-e
Godine:	1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931
1928 na Vikimedijinoj ostavi.
[[Datoteka:|312px]]
[[Datoteka:|312px]]

1928. je bila prestupna godina.

Događaji

januar P U S Č P S N   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31	februar P U S Č P S N   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29
mart P U S Č P S N   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31	april P U S Č P S N   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
maj P U S Č P S N   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31	jun P U S Č P S N   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
jul P U S Č P S N   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31	avgust P U S Č P S N   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
septembar P U S Č P S N   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30	oktobar P U S Č P S N 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
novembar P U S Č P S N   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30	decembar P U S Č P S N   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Januar

• 1. januar — Američka okupacija Nikaragve: američki marinci i nikaragvanska garda porazili sandiniste u bitci kod Las Krukesa.
• 7. januar — Katastrofalna poplava Temze u Londonu i nizvodno.
• 12. januar — Ruth Snyder pogubljena na električnoj stolici u zatvoru Sing Sing, poznato po nejasnoj fotografiji događaja.
• 13. januar — U Skoplju izvršen atentat na službenika i bivšeg četnika Velimira Prelića - i on i atentatorka Mara Buneva smrtno ranjeni.
• 15. januar — Staljinovo putovanje u Sibir, naređuje mere protiv seljaka koji zadržavaju žito (rekvizicija po državnim cenama, Uralsko-sibirski metod). Doći će do sukoba sa Buharinom koji se protivi prisilnoj kolektivizaciji.
• januar — Engleski bakteriolog Frederik Grifit izveštava o rezultatima svog eksperimenta koji ukazuje da bakterije mogu prenositi genetsku informaciju (DNK).
• januar — Saudijski Ikhvani, u pobuni protiv Ibn Sauda, upali u Kuvajt.
• 19. januar — Rođen kraljević Tomislav Karađorđević.
• 29. januar — Miting radikala kod Kneževog spomenika u Beogradu, tuča sa opozicijom (demokrate i samostalci).
• 30. januar — Lav Trocki poslat u unutrašnje prognanstvo u Alma Atu (prošlog novembra je isključen iz partije).

Februar

• 1. februar — U Demokratskoj stranci izglasana Davidovićeva rezolucija koja poziva na koncentracionu vladu, demokratski ministri daju ostavku - kriza vlade (struja V. Marinkovića u DS i muslimani protiv rezolucije).
• 3. februar — Tuča u parlamentu KSHS, potezanje revolvera.
• 3. februar — Britanska Simonova komisija, oformljena za proučavanje ustavne reforme u Indiji, stiže u Bombaj gde je dočekana protestima, kao i u drugim gradovima; indijske stranke je bojkotuju.
• 7. februar — Izglasan Zakon o neposrednim porezima (stupa na snagu 1. 1. 1929.) - više reda u poreskom sistemu KSHS.
• 8. februar — Predsednik vlade Velimir Vukićević (radikal) dao ostavku.
• 8 — 23. februar — Pokušaji formiranja koncentracione ili koalicione vlade, mandate dobijali Vukićević, Stjepan Radić (HSS), Davidović odbija, Ninko Perić (radikal), opet Vukićević, zatim V. Marinković (demokrata), Radić predlagao vanparlamentarno lice ... na kraju opet Vukićević.
• 11—19. februar — Održane 2. Zimske olimpijske igre 1928. u Sankt Moricu. Prve samostalne zimske igre. Norvežanka Sonja Heni dobila prvu zlatnu medalju.
• 15. februar — Uspostavljena putnička avio-linija Beograd-Zagreb.
• februar - U fizici otkriven Ramanov efekt.
• 18. februar — Nakon što je porušena većnica u Eastland, Teksas, otvorena 31 godinu stara vremenska kapsula - navodno pronađen živ rogati gušter nazvan Ol' Rip the Horned Toad - inspiracija za crtani lik Michigan J. Frog.
• 20. februar — Prvi izbori sa univerzalnim muškim pravom glasa u Japanu.
• 23. februar — Druga Vukićevićeva vlada - radikali, demokrate, klerikalci (Anton Korošec, ministar unutr. poslova) i muslimani (Mehmed Spaho, trgovina).

Mart

• 12. mart — Nakon pucanja brane „St. Frensis“, oko 60 km severno od Los Anđelesa, u vodi koja je preplavila dolinu utopilo se najmanje 450 ljudi.

April

• 9. april — U Turskoj, nakon reformi Kemala Ataturka, islam je prestao da bude državna religija.

Maj

• 3. maj — Jinanski incident: nakon obostranih zverstava, Japanci okupiraju kineski grad Jinan do sledeće godine.
• 14. maj — Bitka kod La Flora u Nikaragvi: sandinisti uspeli potisnuti američke marince.
• 15. maj — Premijera animiranog filma Plane Crazy u kome se prvi put pojavljuje lik Mikija Mausa.
• 18. maj — 6. jul — SSSR: Šahtinski proces u Donbasu, montirano suđenje 53-ojici inženjera i tehničara pod optužbom za sabotažu i špijunažu.
• 20. maj — Savezni izbori u Nemačkoj: SDP ostaje najveća partija, sa 153 mandata (+22), porasli i komunisti sa 45 na 54, nacisti pali sa 14 na 12 mandata.
• 21. maj — Fozgen iscureo iz skladišta u Hamburgu, deset mrtvih.
• 23. maj — Vlada KSHS odobrila da se Skupštini na ratifikaciju podnesu Netunske konvencije sa Italijom.
• 23. maj — Bombaški napad anarhiste Severina Di Đovannija na italijanski konzulat u Buenos Airesu, devet mrtvih.
• 25. maj — Uveče, posle vesti da su u Zadru zapaljene jugoslovenske zastave, antiitalijanske demonstracije u Šibeniku, demoliranje italijanskih objekata, oštar sukob sa policijom. Demonstracije i u Ljubljani.
• 25. maj — Vazdušni brod Italia sa generalom Nobileom se srušio na Arktiku, većina članova ekspedicije spašena posle 48 dana.
• 26. maj — Antijugoslovenski neredi Italijana u Zadru.
• 28. maj — Velike demonstracije beogradskih i zagrebačkih studenata protiv ratifikacije Netunskih konvencija sa Italijom. Demoliran restoran "Ruski car" u Beogradu, policija demolirala Studentski dom Kralja Aleksandra.
• 28. maj — Prvi put istaknuta nova zastava Južnoafričke Unije () - traje do ukidanja apartheida 1994.
• 30. maj — Krvavi oružani okršaj policije i demonstranata ispred "Ruskog cara"; nemiri i u Sarajevu.
• 31. maj — Onemogućeno zasedanje Narodne skupštine jer je opozicija protestovala zbog jučerašnje policijske intervencije[5].

Jun

• 9. jun — Engleski mikrobiolog Aleksander Fleming je pronašao penicilin.
• 20. jun — Puniša Račić je u atentatu u Narodnoj skupštini ubio dvojicu poslanika HSS, smrtno ranio Stjepana Radića i ranio još trojicu poslanika HSS.

Jul

• 2. jul — Žene u Ujedinjenom Kraljevstvu izjednačene u glasačkom pravu sa muškarcima - od 21 godine, bez imovinskih kvalifikacija (ranije od 30 godina sa i.k.).
• 2. jul — U Veaton, Merilend krenula Jenkinsova televizijska stanica W3XK (mehanički sistem sa 48 linija).
• 2. jul — Pljačka Istočnog mauzoleja: trupe gospodara rata Sun Dianyinga pljačkaju grobnice dinastije King.
• 3. jul — Ostavka Druge Vukićevićeve vlade.
• 4. jul — Elefterios Venizelos ponovo na čelu grčke vlade (do 1932), na izborima u avgustu dobija apsolutnu većinu u parlamentu.
• 4. jul — Belgijski finansijer Alfred Loevenstein ispao iz aviona iznad Lamanša, otvorivši pogrešna vrata (ima i teorija o ubistvu).
• 8. jul — U pucnjavi u Narodnoj skupštini ranjeni poslanici - Radić, Pernar i Granđa - vraćaju se u Zagreb.
• 8. jul — U Sofiji ubijen gen. Aleksandar Protogerov, jedan od lidera VMRO-a (unutrašnji sukob).
• 12 — 23. jul — General Stevan Hadžić ima mandat za sastavljanje neutralne vlade, ali neuspešno.
• 13. jul — Pokušaj ubistva Žike Ilića, šefa javne bezbednosti, u njegovoj kancelariji u Ministarstvu unutrašnjih dela (VMRO).
• jul - Počinje Pobuna Kongo-Vara u Francuskoj ekvatorijalnoj Africi i Kamerunu (poraženo do 1931).
• 17. jul — Ubijen izabrani predsednik Meksika Alvaro Obregon, atentator je katolik, protivnik vlade ( Kristeroski rat). Odlazeći predsednik Plutarko Elias Kales će uzeti naslov el Jefe Maximo, sledećih šest godina je poznato kao Maximato.
• 17. jul — 1. 9. - Šesti kongres Kominterne, objavljen ulazak u Treći period (do 1935), vreme ekonomskog kolapsa kapitalizma i radikalizacije radničke klase; socijaldemokratija označena kao glavni neprijatelj komunizma ("socijal-fašizam"); uglavnom je dovršen proces boljševizacije i uniformizacije pojedinačnih kompartija.
• 18. jul — Španski kralj i francuski predsednik otvorili grandioznu železničku stanicu u selu Canfranc u Pirinejima.
• 28. jul — Korošecova vlada (ista četvorna koalicija).
• 28. jul — 12. 8. - Olimpijada 1928 u Amsterdamu - Leon Štukelj zlato i bronza, Josip Primožič srebro, Stane Derganc i muški tim po bronzu (sve gimnastika).
• 29. jul — Neredi na utakmici "FK Hajduk" - "FK Jugoslavija", Beograđani izjavljuju da su splitski nogometaši igrali grubo i nesportski, publika vređala, uletela na teren i napala ih.
• 30. jul — "Politika" objavljuje Radićev intervju jednoj berlinskoj agenciji u kojoj se ovaj zalaže za personalnu uniju samostalne Hrvatske i Srbije.

Avgust

• 27. avgust — U Parizu je potpisan Brajan-Kelogov pakt kojim su se zemlje potpisnice odrekle rata kao sredstva nacionalne politike i rešavanja međudržavnih sukoba i obavezale da će sporna pitanja rešavati mirnim putem.

Septembar

• 1. septembar — Ahmet Zogu je proglasio Albaniju za kraljevinu, a sebe za kralja.
• 25. septembar — Završen je šahovski turnir u Bad Kisingenu pobedom Efima Bogoljubova.
• 28. septembar — Škotski biolog Aleksander Fleming je otkrio penicilin kada je otkrio da ova gljiva ubija bakterije u svojoj laboratoriji.

Oktobar

• 1. oktobar — Prva petoletka u SSSR - forsirana industrijalizacija i kolektivizacija (Nova ekonomska politika je prošlost).
• 2. oktobar — Hosemaria Eskriva osnovao u Španiji Opus Dei.
• 2. oktobar — Konzervativac Arvid Lindman formira manjinsku vladu u Švedskoj (do 1930)
• 7. oktobar — Ras Tafari (Hajle Selasije) proglašen za negus-a, tj. kralja (od 1930. Nəgusä Nägäst - kralj kraljeva tj. car).
• 7 — 8. oktobar — Desetogodišnjica proboja Solunskog fronta, masovne povorke građana u Beogradu, statua Pobednik postavljena na Kalemegdanu; sutradan i vojna parada ("revi") na Banjičkom polju.
• 8. oktobar — Ibn Saud sazvao okupljanje plemenskih poglavara u Rijadu, smenjene pobunjene vođe Ikhvana, ali ovi su još uvek odupiru.
• 10. oktobar — Čang Kaj Šek postaje predsednik Republike Kine.
• 12. oktobar — Hipilito Irigoyen ponovo predsednik Argentine (do 1930).
• 11 — 15. oktobar — Vazdušni brod LZ 127 Graf Zepelin preleteo preko Atlantika.
• 12. oktobar — U bostonskoj Dečjoj bolnici prvi put upotrebljena gvozdena pluća.
• 21. oktobar — Radikalizacija na nemačkoj desnici: medijski magnat Alfred Hugenberg dolazi na čelo Nemačke nacionalne narodne partije (DNVP) koja ponovo traži rušenje Vajmarske republike.
• 28. oktobar — Lokalni izbori u Bosni i Hercegovini. JMO će u savezu za HSS prvi put dobiti gradonačelnike u Sarajevu, Banja Luci, Mostaru, Tuzli.
• 30. oktobar — Batinanje mirnih demonstranata u Lahoreu u vreme posete Simonove komisije - pretučeni lider Lala Lajpat Rai umire sledećeg meseca

Novembar

• 6. novembar — Predsednički izbori u SAD: Republikanac Herbert Huver pobeđuje protivkandidata Demokratske stranke, Ala Smita.
• 6. -12. novembar — Četvrti kongres Komunističke partije Jugoslavije održan u Drezdenu potvrdio je pravo „ugnjetenih naroda“ na samoopredeljenje i doneo odluku o stvaranju nezavisnih država – Hrvatske, Crne Gore, Makedonije i Slovenije, dok bi mađarski i albanski narod imali pravo da se odvoje, jer je zaključeno da je Kraljevinu Jugoslaviju anektirala srpska buržoazija.

Decembar

• 1. decembar — Deseta godišnjica ujedinjenja. Na zagrebačkoj katedrali istaknute crne zastave, demonstranti kliču "slobodnoj Hrvatskoj" i liderima SDK, ima mrtvih i ranjenih.
• 1. decembar — Emilio Portes Hil je novi predsednik Meksika (do 1930).
• 3. decembar — Intelektualna elita Brazila želela poželeti dobrodošlicu Albertu Santos-Dumontu, ali hidroavion u kome su se nalazili pao u more - 14 stradalih.
• 4. decembar — Pozivi na štrajk i neredi na Zagrebačkom univerzitetu.
• 5. decembar — Pukovnik Vojin Maksimović postavljen za v. d. zagrebačkog velikog župana - demokrate nisu obaveštene, otvara se kriza vlade.
• 5. decembar — Paragvajska jedinica zauzela bolivijsku ispostavu na spornom Gran Čaku (dve zemlje će voditi Rat za Čako 1932-35).
• 6. decembar — Banana masakr u Kolumbiji - poslata vojska da uguši štrajk radnika United Fruit Kompani, procene broja mrtvih se kreću od 47 do 2.000; fiktivna verzija događaja se nalazi u Markuesovom romanu "Sto godina samoće".
• 9. decembar — Veliko veće fašizma postaje vrhovno telo u Italiji.
• 17. decembar — Klarkov memorandum: cilj Monroeove doktrine je zaštita latinoameričkih zemalja od evropskih intervencija a ne ugnjetavanje istih, Ruzveltov zaključak nije deo doktrine.
• 19. decembar — Završeni izbori u Rumuniji, ubedljiva pobeda opozicione Nacionalne seljačke partije.
• 23. decembar — Otvoren Umetnički paviljon "Cvijeta Zuzorić" u Beogradu; prva Jesenja izložba je otvorena 30. decembra.
• 28. decembar — Osnovana izdavačka kuća "Nolit".
• 29. decembar — Reunifikacija Kine: Zhang Xueliang, vladar severoistoka Kine, naredio da se zastave Beiyanške vlade () zamene zastavama nacionalističke vlade ().
• 30. decembar — Premijer Anton Korošec dao ostavku, uvaženo 2. januara.

Rođenja

Glavna kategorija: Rođeni 1928.

Januar

• 12. januar — Rut Braun, američka muzičarka i glumica (prem. 2006)
• 23. januar — Žana Moro, francuska glumica, pevačica, scenaristkinja i rediteljka (prem. 2017)
• 24. januar — Dezmond Moris, britanski zoolog, etolog, slikar i pisac popularnih antropoloških knjiga
• 26. januar — Živojin Milenković, srpski glumac (prem. 2008)

Februar

• 3. februar — Novak Novak, srpski novinar, humorista, scenarista i pisac (prem. 1995)
• 9. februar — Rinus Mihels, holandski fudbalski trener i fudbaler (prem. 2005)
• 22. februar — Pol Duli, američki glumac i komičar
• 26. februar — Fets Domino, američki muzičar (prem. 2017)
• 27. februar — Arijel Šaron, izraelski general i političar, 11. premijer Izraela (prem. 2014)
• 29. februar — Džos Ekland, engleski glumac (prem. 2023)

Mart

• 3. mart — Aleksandar Gec, srpski košarkaš i košarkaški trener (prem. 2008)
• 17. mart — Junis Gejson, engleska glumica (prem. 2018)

April

• 2. april — Serž Genzbur, francuski muzičar, kompozitor, pesnik, slikar, scenarista, pisac, glumac i reditelj († 1991)
• 7. april — Džejms Garner, američki glumac i producent (prem. 2014)
• 7. april — Alan Džej Pakula, američki reditelj, scenarista i producent (prem. 1998)
• 12. april — Hardi Kriger, nemački glumac (prem. 2022)
• 23. april — Širli Templ, američka glumica, pevačica, plesačica i diplomatkinja (prem. 2014)

Maj

• 4. maj — Hosni Mubarak, egipatski političar, 4. predsednik Egipta (prem. 2020)
• 9. maj — Pančo Gonzales, američki teniser (prem. 1995)
• 15. maj — Svetomir Arsić Basara, srpski vajar i pisac (prem. 2024)

Jun

• 5. jun — Srđan Kalember, srpski košarkaš i košarkaški trener (prem. 2016)
• 6. jun — Ksenija Jovanović, srpska glumica (prem. 2012)
• 14. jun — Če Gevara, argentinski marksistički revolucionar, lekar, pisac, gerilski vođa, diplomata i vojni teoretičar (prem. 1967)
• 20. jun — Martin Landau, američki glumac, učitelj glume i producent (prem. 2017)

Jul

• 4. jul — Đampjero Boniperti, italijanski fudbaler (prem. 2021)
• 9. jul — Federiko Bamontes, španski biciklista (prem. 2023)
• 14. jul — Nensi Olson, američka glumica
• 24. jul — Ivan Štraus, bosanskohercegovački arhitekta (prem. 2018)
• 26. jul — Stenli Kjubrik, američki reditelj, scenarista, producent i fotograf (prem. 1999)

Avgust

• 9. avgust — Bob Kuzi, američki košarkaš
• 16. avgust — En Blajt, američka glumica i pevačica
• 31. avgust — Džejms Kobern, američki glumac (prem. 2002)

Septembar

• 15. septembar — Henri Silva, američki glumac (prem. 2022)
• 17. septembar — Rodi Makdaual, englesko-američki glumac, reditelj, producent i fotograf (prem. 1998)
• 25. septembar — Harold Beker, američki reditelj, producent i fotograf

Oktobar

• 1. oktobar — Lorens Harvi, britanski glumac (prem. 1973)
• 19. oktobar — Borisav Jović, srpski i jugoslovenski političar i pisac, predsednik Predsedništva SFRJ (1990—1991) (prem. 2021)
• 25. oktobar — Entoni Fransioza, američki glumac (prem. 2006)
• 27. oktobar — Milka Babović, jugoslovenska atletičarka, novinarka i sportska komentatorka (prem. 2020)

Novembar

• 2. novembar — Vladimir Beara, jugoslovenski fudbalski golman i fudbalski trener (prem. 2014)
• 9. novembar — En Sekston, američka pesnikinja (prem. 1974)
• 10. novembar — Enio Morikone, italijanski kompozitor i dirigent (prem. 2020)
• 16. novembar — Klu Gulager, američki glumac (prem. 2022)
• 17. novembar — Zvonko Lepetić, hrvatski glumac (prem. 1991)
• 17. novembar — Miodrag Popović Deba, srpski glumac (prem. 2005)

Decembar

• 16. decembar — Filip K. Dik, američki pisac, najpoznatiji po delima naučnofantastičnog žanra (prem. 1982)
• 29. decembar — Danica Aćimac, srpska glumica (prem. 2009)

Smrti

Glavna kategorija: Umrli 1928.

Jun

• 18. jun — Roald Amundsen, norveški istraživač. (* 1872)

Jul

• 17. jul — Svetolik Radovanović, srpski geolog, član SANU, profesor Univerziteta u Beogradu i prvi ministar privrede u Srbiji. (*1863)

Avgust

• 3. avgust — Jovan Avakumović, srpski političar i pravnik (* 1841)
• 8. avgust — Stjepan Radić, hrvatski političar

Novembar

• 26. novembar — Rajnhard Šer, nemački admiral

Decembar

• 21. decembar — Luiđi Kadorna, italijanski feldmaršal

Nobelove nagrade

• Fizika — Oven Vilans Ričardson
• Hemija — Adolf Oto Rajnhold Vindaus
• Medicina — Šarl Žil Anri Nikol
• Književnost — Sigri Unset
• Mir — Nagrada nije dodeljena
• Ekonomija — Nagrada u ovoj oblasti počela je da se dodeljuje 1969. godine

Vidi još

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma