Gimnazija „Svetozar Marković” Subotica

Gimnazija „Svetozar Marković"
Gimnazija „Svetozar Marković"
	Gimnazija „Svetozar Marković"
Tip	državna
Lokacija	Petefi Šandora 1.; Subotica
Država	Republika Srbija
Veb-sajt	www.gimnazijasubotica.edu.rs

Gimnazija „Svetozar Marković" je jedina gimnazija u Subotici, Srbiji. Nalazi se u samom centru grada.^[1]

Istorijat[uredi | uredi izvor]

Austrijska carica, Marija Terezija je 1743. godine Suboticu proglasila za trgovište. Tim statusom varoš je stekla određene slobode, pa između ostalog i u prosvetnoj upravi. Gradski magistrat se obratio molbom franjevačkom provincijalu da pošalje profesora koji bi omladinu podučavao osnovama latinskog jezika i sintakse. Franjevci su odredili Tomu Porubskog, koji je svoj rad započeo 1747. godine, čime su postavljeni temelji organizovanog obrazovanja.

Prvi zakon o školstvu donet je u Beču 1777. godine. Po ovom zakonu latinske škole su se delile na Gramatičke škole i Gimnazije. Navedeni su gradovi u kojima će biti osnovane Gimnazije, ali je ostavljena mogućnost da se i u onim gradovima u kojima postoje samo gramatički razredi otvore Gimnazije, ako se stvore uslovi. Subotica nije bila na spisku gradova, pa je postojeća Gramatička škola ukinuta 1778. godine, ali je na zahtev Gradskog magistrata ponovo obnovljena 1782. godine. Odredbom Carskog saveta od 1. septembra 1787. godine, umesto latinskog, u škole se uvodi nemački jezik. To je izazvalo negodovanje, pa je car Josif II nakon tri godine opozvao svoju odluku i vratio latinski jezik u škole.

Subotica je konačno dobila Gimnaziju 1795. godine. Ona se sastojala od tri gramatička i dva humanistička razreda. To potvrđuje i prvi pečat Gimnazije sa natpisom "Sigil. Gimnasii M. Theresiopolitani 1795."

Od 1803. godine Gimnazija je imala šest razreda, četiri gramatička i dva humanistička. Zakonom od 1845. godine ukida se latinski i uvodi mađarski jezik u škole.

Profesori u Gramatičkoj školi, a zatim i u Gimnaziji sve do 1860. godine bili su franjevci, a tada, sem veroučitelja, posao predavača preuzimaju fakultetski obrazovana svetovna lica.

Sve do kraja XIX veka Gimnazija se nalazila ili pri Franjevačkom samostanu, ili u neadekvatnim zgradama nedaleko od Gradske kuće. Na zahtev Ministarstva prosvete, grad je finansirao izgradnju današnje zgrade Gimnazije. U njoj se nastava odvija od školske 1899/1900. godine.

Za vreme Prvog svetskog rata od 1914. godine u zgradi Gimnazije bila je smeštena Vojna bolnica austrougarske vojske. Nastava se tada održavala u zgradi Građanske škole.

Nakon završetka rata, maja 1919. godine otvorena je Gradska bunjevačka Gimnazija. Tada se prvi put nastava izvodi na srpskohrvatskom jeziku, iako još uvek po mađarskom nastavnom planu. Gimnazija se od 1920. godine naziva Državna Mešovita Velika Gimnazija. Uskoro se podelila na mušku i žensku. Ukazom kralja Aleksandra 1925. godine otvorena je u Subotici Ženska realna Gimnazija, kao četvorogodišnja, da bi uskoro postala potpuna sa osam razreda.

Okupacijom i ulaskom mađarske vojske, aprila 1941. godine nastava je ponovo uspostavljena na mađarskom jeziku. Pred kraj rata, zgrada Gimnazije je po drugi put pretvorena u Vojnu bolnicu.

Nakon završetka Drugog svetskog rata 1945. godine u Subotici su počele sa radom tri Gimnazije: Potpuna muška, Potpuna ženska i Potpuna mešovita Gimnazija. Nastava se izvodila na srpskohrvatskom i mađarskom jeziku.

Novom reformom školske 1950/1951. godine spojene su dve Gimnazije na srpskohrvatskom jeziku u Višu mešovitu, a Potpuna mešovita Gimnazija je postala Viša mešovita Gimnazija na mađarskom nastavnom jeziku.

Sledeća reforma školstva bila je 1955. godine. Tada je došlo do spajanja dve Više mešovite Gimnazije i stvorena je Viša mešovita Gimnazija. Ona je dobila ime Gimnazija „Moša Pijade“, a nastava se u njoj odvijala na srpskohrvatskom i mađarskom jeziku.

Novom reformom školstva 1976. godine došlo je do ukidanja Gimnazije. Tada se stvara Srednja škola u društvenim delatnostima "Moša Pijade". Ona je postojala do 1988. godine, kada je na zahtev profesora ove škole došlo do promene naziva. Škola od tada nosi naziv Gimnazija „Svetozar Marković“.