Krunoslav Draganović
Krunoslav Draganović | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 30. oktobar 1903. |
| Mesto rođenja | Matići Austrougarska |
| Datum smrti | 3. jul 1983. |
| Mesto smrti | Sarajevo SFRJ |
Krunoslav Draganović (Orašje, 30. oktobar 1903 — Sarajevo, 3. jul 1983) bio je profesor na zagrebačkom Bogoslovskom fakultetu i jedan od poverljivih ljudi Alojzija Stepinca i Vatikana. Organizator je pacovskih kanala kojim je u Južnu Ameriku prebeglo na hiljade ustaških i nacističkih zločinaca.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 30. oktobra 1903. u selu Matići kraj Orašja u bosanskoj Posavini, od oca Petra i majke Marije. Imao je dva brata: Krešimira i Zvonimira, i sestru Danicu. Brat Krešimir je radio za vreme Drugog svetskog rata u ambasadi NDH u Berlinu. Brat Zvonimir živeo je i radio u Zagrebu, a sestra Danica u Slavonskom Brodu.
Krunoslav Draganović je svoje školovanje započeo u Travniku, gde je završio osnovnu školu i dva razreda srednje, a zatim nastavio u Sarajevu. Tamo je i maturirao 1922. godine na Realnoj gimnaziji. Tada još nije obavljao sveštenički poziv Katoličke crkve, ali je bio aktivan u omladinskim hrvatskim organizacijama.
Godine 1922. počeo je da studira elektrotehniku i strojogradnju na Politehničkom fakultetu u Beču. Godine 1924. je odlučio da postane sveštenik, iako je 1925. godine položio prvi državni ispit na Politehničkom fakultetu. Te 1925. je bio primljen u Katoličku bogosloviju u Sarajevu, a 1. jula 1928. se zaredio. Naredne 4 godine je obavljao u Vrhbosanskoj nadbiskupiji razne poslove, a isticao se o organizovanju i pokretanju novih akcija. Pored toga imao je i odlična predavanja na temu Katoličke crkve i učenja.[1]
Sveštenički poziv[uredi | uredi izvor]
Katolički nadbiskup Ivan Šarić (član Ustaškog pokreta) [2] je video sposobnosti mladog Krunoslava pa ga je 1932. godine poslao na više studije u Rim, na Papsi orijentalni institut da proučava crkvene nauke. Bio je u poseti Francuskoj (1933) i Turskoj (1934), zbog svoje doktorske disertacije („Masovni prelaz katolika na 'pravoslavlje' na hrvatskom jezičkom području za vrijeme turske vladavine“), koju je 1935. odbranio na nemačkom jeziku.
Nakon odbrane doktorata vratio se u Sarajevo krajem 1935. gde je obavljao posao katoličkog veroučitelja u osnovnoj i srednjoj školi (1935—1936), zatim sekretar katoličke nadbiskupije (1936—1939), a nakon toga i direktor kancelarije katoličke Nadbiskupije u Sarajevu (1939—1940). U decembru 1940. godine prelazi u Zagreb gde je postao docent crkvene istorije na Teološkom fakultetu u Zagrebu, a početkom 1941. počeo je držati predavanja studentima. 1942. postao je redovni profesor.[3]
Vraćanje hrvatskih oficira u Zagreb[uredi | uredi izvor]
Krunoslav Draganović je nakon sloma Kraljevine SHS poslat u Beograd da okupi i vrati hrvatske vojnike i oficire u Zagreb. On je to uspešno obavio, i kao nagradu kasnije dobio misiju u Vatikanu.[3]
Misija pri Vatikanu[uredi | uredi izvor]
U avgustu 1943. godine odlazi u Vatikan gde je postavljen za predstavnika NDH. Uz taj poziv obavljao je dužnosti u hrvatskom Crvenom krstu i katoličke Nadbiskupije u Zagrebu. Tako da je dobijao od hrvatske NDH vlade i veliku novčanu pomoć. Nakon završetka Drugog svetskog rata, veliki deo tog novca je ostao kod Draganovića. Jedan od bitnih poslova koje je Draganović trebalo da obavi u Vatikanu, jeste uspostavljanje saradnje sa engleskom i američkom obaveštajnom službom, što mu i uspelo.[3]
Pomaganje u pacovskim kanalima[uredi | uredi izvor]
Od maja 1945. pa do decembra 1948. Krunoslav Draganović je intenzivno radio na prebacivanju ustaških i nacističkih zločinaca u Južnu Ameriku (Argentina, Paragvaj, Bolivija). U to vreme je bio zaposlen u katoličkom institutu Sv. Jeronimo u Rimu, gde je dobio na raspolaganje crkvene prostorije koje nisu bile dostupne vojnim i civilnim vlastima Italije. Zajedno sa još nekoliko katoličkih sveštenika poreklom iz Jugoslavije (dr Dominik Mandić, fra Vitomir Naletilić, don Ivan Ilijić i dr.) obilazio je logore u Italiji i Austriji, gde su pronalazili ustaške zločince i davali im lažna dokumenta, a potom brodovima ih prebacivali u Južnu Ameriku.[4]
Jedan pretres Cije koji je izvršen u institutu „Sv. Jeronimo“ septembra 1947. pokazao je da je Krunoslav Draganović bio umešan u pomoć više od 20.000 ustaških i nacističkih zločinaca prilikom bežanja van Evrope, uključujići i ustaškog poglavnika Anta Pavelića i Klausa Barbija, poznatijeg kao „koljač iz Liona“.[3]
Kasnije su izveštaji Cije utvrdili da postoji tajna operacija "RATLINE" (pacovski kanali), koju je Krunoslav Draganić vodio sa katoličkim sveštenicima za pomaganje prebacivanja ustaških zločinaca iz Evrope. Sve to je rađeno pod plaštom vatikanske agencije „Nacionalna katolička dobrotvorna organizacija“ za raseljavanje lica koja nisu imala dokumenta, begunaca od pravde, genocidnih zločinaca NDH.[3] Svi ti zločinci su sa sobom nosili opljačkano zlato od svojih žrtava.[3] Upravo to zlato je kasnije omogućavalo ustaškoj emigraciji da finansira terorističke akcije u Jugoslaviji i njenih diplomata (npr. Raduča '72, ubistvo Vladimira Rolovića, otimanje aviona 1972. i druge).[5]
Pomaganje ustaške emigracije[uredi | uredi izvor]
Radio je u Vatikanu sve do 1964. kada je prešao u gradić Presbaum, kraj Beča. Tu je nastavio svoju saradnju sa ustaškom emigracijom. Pored toga pisao je i niz naučnih radova, a najviše u vezi sa dešavanjima u Blajburgu maja 1945.[5]
Hapšenje i isleđivanje[uredi | uredi izvor]
Krunoslava Draganovića je 10. septembra 1967. godine uhapsila jugoslovenska Udba u Trstu, odakle je bio prebačen u Beograd, a potom u Sarajevo. Mesecima je kasnije išao u zgradu sarajevske policije, gde je davao iskaz policijskim istražiteljima o svom radu ranijih godina. U to vreme je bio stalno pod prismotrom Udbe, jer su ustaški emigranti imali dobar motiv da ga likvidiraju, jer su se bojali odavanja informacija. Njegov iskaz u policiji je nakucan na 9.000 stranica.
To hapšenje Krunoslava Draganovića iz 1967. godine je izazvalo brojne reakcije, ne samo u Evropi, već i širom sveta. Mnogi su bili u dilemi da li se Draganović sam predao jugoslovenskoj Udbi, ili je Udba zaista uspela da se dokopa jedne od najtraženijih osoba.[4]
Smrt i sahrana[uredi | uredi izvor]
Krunoslav Draganović je umro u sarajevskoj bolnici Koševo 3. jula 1983.
Sahranjen je u uskom krugu ljudi na sarajevskom groblju „Bare“. Na sahrani su bila prisutna tri sveštenika i tri svetovna lica.[4]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Milan Simčić o Krunoslavu Draganoviću Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. februar 2012), Pristupljeno 19. 6. 2013.
- ^ Jozo Tomašević: Rat i revolucija u Jugoslaviji 1941—1945, Okupacija i Kolaboracija
- ^ a b v g d đ Feljton Vesti: Pacovski kanali Krunoslava Draganovića, Pristupljeno 19. 6. 2013.
- ^ a b v Pogledi: Velika komunistička tajna Krunoslav Draganović Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. mart 2014), Pristupljeno 19. 6. 2013.
- ^ a b Poslijeratni dokumenti o odgovornosti Vatikana i Kaptola za zločine u Jasenovcu, 12. septembar 1947.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Novak, Viktor (1948). Magnum Crimen: Pola vijeka klerikalizma u Hrvatskoj. Zagreb: Nakladni zavod Hrvatske.
- Basta, Milan (1986). Rat je završen 7 dana kasnije (5 izd.). Beograd: Privredni pregled.
- Živojinović, Dragoljub R.; Lučić, Dejan V. (1988). Varvarstvo u ime Hristovo: Prilozi za Magnum Crimen. Beograd: Nova knjiga.
- Živojinović, Dragoljub R.; Lučić, Dejan V. (2000). Varvarstvo u ime Hristovo: Vatikanska kandža. 1. Zrenjanin: Ekopres.
- Živojinović, Dragoljub R.; Lučić, Dejan V. (2001). Varvarstvo u ime Hristovo: Vatikan - giljotina za Srbe. 2. Zrenjanin: Ekopres.
- Dimić, Ljubodrag; Žutić, Nikola (1992). Rimokatolički klerikalizam u Kraljevini Jugoslaviji 1918-1941: Prilozi za istoriju. Beograd: Vojnoizdavački i novinski centar.
- Bulajić, Milan (1992). Misija Vatikana u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj: "Politika Stepinac" razbijanja jugoslovenske države i pokatoličavanja pravoslavnih Srba po cijenu genocida; Stvaranje Civitas Dei - Antemurale Christiantitatis. 1. Beograd: Politika.
- Bulajić, Milan (1992). Misija Vatikana u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj: "Politika Stepinac" razbijanja jugoslovenske države i pokatoličavanja pravoslavnih Srba po cijenu genocida; Stvaranje Civitas Dei - Antemurale Christiantitatis. 2. Beograd: Politika.
- Riveli, Marko Aurelio (1999). Nadbiskup genocida: Monsinjor Stepinac, Vatikan i ustaška diktatura u Hrvatskoj 1941-1945. Nikšić: Jasen.
- Mužić, Ivan (1991). Pavelić i Stepinac. Split: Logos.
- Mužić, Ivan (2003). Katolička crkva, Stepinac i Pavelić. Split: Marjan Tisak.
- Tomasevich, Jozo (2002). War and Revolution in Yugoslavia, 1941-1945: Occupation and Collaboration. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-3615-2.
- Bulajić, Milan (2007). Jasenovac: Uloga Vatikana u nacističkoj Hrvatskoj. Beograd: Pešić i sinovi.
- Dedijer, Vladimir (1987). Vatikan i Jasenovac: Dokumenti. Beograd: Rad.
