Milorad Gođevac
| Milorad Gođevac | |
|---|---|
 Milorad Gođevac, lekar i nacionalni radnik | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 12. mart 1860. |
| Mesto rođenja | Valjevo, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 21. septembar 1933. (73 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Jugoslavija |
Dr Milorad Gođevac (Valjevo, 12. mart 1860 — Beograd, 21. septembar 1933) bio je lekar i nacionalni radnik, pokretač i organizator srpske četničke akcije u borbi za oslobođenje Makedonije.[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Gimnaziju je završio u Beogradu 1880, a medicinu u Beču 1889. godine. Četiri godine služio je kao državni lekar u Knjaževcu i Beogradu, pa je onda stupio u službu beogradske opštine, u kojoj je ostao do 1. aprila 1925. godine. Od 1899. godine bio je šef opštinskog saniteta. Kao opštinski lekar došao je Gođevac u dodir sa Starosrbijancima i Makedoncima, koji su živjeli u Beogradu, zalazio u njihove radnje, upoznao se sa njihovim životom i preko njih sa prilikama na jugu. Tako se upoznao i sa komitama, koji su dolazili u Beograd na zimovanje, i koji su pripadali bugarskoj komitetskoj organizaciji. U Beogradu je upoznao bugarskog vojvodu Stojana Donskog koji ga je uputio u rad i statut VMORO[2]. Od njih je Gođevac saznao, da nema drugoga spasa za srpsko ime u tim krajevima nego poći istim putem, kojim su Bugari još ranije pošli, i koji ih je doveo čak do Bujanovca i Vranja na severu, do Ohrida na zapadu i do Soluna na jugu.
Iz Beograda je 1903. godine krenula tzv. "privatna inicijativa",[3] koja je imala za cilj da se suprotstavi bugarskoj komitskoj akciji u Makedoniji. Gođevac je za tu ideju zagrijao svoga prijatelja, Luku Ćelovića, predsjednika Beogradske zadruge, a potom i advokata Vasu Jovanovića[2]. Tako su oni osnovali prvi odbor za potpomaganje četničke akcije u Staroj Srbiji. Tajno od vlade, Gođevac i Ćelović započinju rad. Posle 29. maja 1903. prišao im je i general Jovan Atanacković. U leto 1903. godine u kući generala Jovana Atanackovića u Krunskoj ulici u Beogradu osnivaju Srpski komitet[2]. Vlada i konzuli iz srpskih konzulata na jugu bili su apsolutno protivni četničkoj akciji. U maju 1904. bila je poslata od odbora iz Beograda prva četa vojvoda Anđelka Aleksića, koja se sukobila na Četircu sa turskom vojskom i sva izginula. To je izazvalo buru u Beogradu. Beogradska štampa, inspirisana iz službenih krugova, napala je najoštrije Gođevca i drugove mu, što šalju ljude na klanicu. Ali već krajem iste godine četnički pokret je uzeo tolikog maha, da su se oduševili njime i Beograd i cela zemlja. Ideja Gođevca i drugova trijumfovala je. Za nepunu godinu dana četničke akcije dobilo se više, nego kroz duge godine propagande. Posle Miloša Milojevića ni jedan naš čovek nije se toliko založio u radu za Staru Srbiju kao Gođevac.
Početkom aprila 1925. godine Gođevac je izišao iz opštinske službe i postao načelnik Ministarstva socijalne politike, a poslije mjesec dana je penzionisan.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Srpski biografski rečnik, tom 2, Matica srpska, Novi Sad, 2006. godine Arhivirano na sajtu Wayback Machine (30. mart 2012), Pristupljeno 13. 4. 2013.
- ^ a b v Feljton „Srpski četnici na početku dvadesetog veka“; drugi deo „Neuspeli Ilindenski ustanak“; novine „Glas Javnosti“ od 28. februara 2003. (članak na internetu; pristupljeno 4. septembra 2012.)
- ^ Biljana Vučetić: "Jovan Ćirković u 'Uspomenama o ljudima i događajima u Makedoniji' Stevana Simića", Beograd 2018.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Milenović, M. (1927). „Milorad Gođevac”. Narodna enciklopedija. Zagreb: Bibliografski zavod.
