Портал:Banja Luka
 | Ukoliko želite da ponovo pokrenete ovaj portal, prvo svoju naum izložite zajednici na VP:Trg/Vikipolitika. |  |
Dobrodošli na portal Banja Luka
.svg)
Banja Luka ili Banjaluka je najveći i de facto glavni grad Republike Srpske, te drugi po veličini u Bosni i Hercegovini. U današnjoj političko-teritorijalnoj organizaciji Republike Srpske, koja se sastoji od opština i gradova, Grad Banja Luka (ranije opština) najveća je jedinica lokalne samouprave sa 1.239 km² i predstavlja politički, administrativni, finansijski, univerzitetski i kulturni centar Republike Srpske.
Banja Luka je smještena na obalama Vrbasa, koji u ovom gradu gubi osobine planinske rijeke i ulazi u niziju na svom putu ka ušću u Savu. Srednja godišnja temperatura u Banjoj Luci je 10,7 °C, srednja januarska -0,8 °C, dok je srednja julska 21,3 °C. Pod današnjim imenom se prvi put pominje 1494. godine kada ugarski kralj Vladislav II Jagelonac, u povelji upućenoj lokalnim zapovjednicima Jajačke banovine, navodi ime Juraja Mikulašića kao kaštelana Banje Luke. Prije rata (1992—1995) ovaj grad je bio snažan privredni centar sa razvijenom mašinskom, tekstilnom, prehrambenom, drvoprerađivačkom i elektroindustrijom.
Izabran članak
Sveštenomučenik Platon Banjalučki (Beograd, 29. septembar 1874 — Banja Luka, 5. maj 1941) je bio episkop ohridsko-bitoljski i banjalučki. Ubile su ga ustaše početkom po uspostavljanju NDH. SPC ga je kanonizovala.
Episkop Platon je rođen je u Beogradu 29. septembra 1874. kao Milivoje Jovanović. Školovao se u Vranju i Nišu, a potom školovanje nastavio u Beogradskoj bogosloviji. Zamonašio se kao učenik trećeg razreda bogoslovije.
Kada je završio bogosloviju rukopoložen je za đakona i prezvitera. Godine 1896. poslat je u Srpsko podvorje u Moskvi gde je nastavio bogoslovsko usavršavanje na Duhovnoj akademiji koju je završio 1901. sa stepenom kandidata bogoslovlja. Kada se vratio iz Rusije, postavljen je za starešinu manastira Rajinovca. Kao profesor službovao je u Aleksincu i Jagodini i za to vreme odlikovan je dostojanstvom sinđela, protosinđela i arhimandrita.
U toku Prvog balkanskog rata 1912. arhimandrit Platon je bio brigadni sveštenik, a u Prvom svetskom ratu vojni sveštenik. Kratko vreme bio je administrator Ohridske eparhije. Okupaciju je proveo u Srbiji.
Izabrana fotografija
Klima
- Klima
- Klima Banje Luke je umjereno kontinentalna uz uticaj klime panonskog pojasa. Srednja godišnja temperatura je 10,8 °C, srednja januarska -0,5 °C, dok je srednja julska 20,5 °C. Srednja godišnja oblačnost iznosi 62 %. Na klimu znatno utiču geografski položaj grada (kotlina), Vrbas sa pritokama te urbanizacija gradskog područja.
Kategorije
Uređivači portala
- --Mstudiodf (razgovor) 00:01, 1. mart 2014. (CET)
- --Slobodni umjetnik (razgovor) 20:45, 8. mart 2014. (CET)
Naseljena mjesta i mjesne zajednice Grada Banje Luke
Mjesna zajednica Vrbanja nalazi se 6 km istočno od centra Banje Luke, Republika Srpska, BiH. Vrbanja je do popisa 1971. bila posebno naseljeno mjesto, a od tada je u sastavu naseljenog mjesta Banje Luke. Kroz ovo naselje prolaze dvije značajne saobraćajnice: Željeznička pruga Banja Luka - Doboj i magistralni put M4 (Banja Luka - Kotor Varoš - Doboj). Značajni društveni objekti i ustanove u Vrbanji su: Ambulanta, željeznička stanica, Dom kulture, sportsko igralište, Dobrovoljno vatrogasno društvo, kulturno umjetničko društvo "Danko Mitrov", osnovna škola "Stanko Rakita" te brojni ugostiteljski objekti. Naselje Vrbanja, značajnim dijelom pripada industrijskoj zoni grada Banje Luke. Najpoznatiji industrijski objekti u Vrbanji su pogoni “Incela”, “Žitoprodukta” i “Petrola”. Pored istoimene rijeke, prirodna bogatstva ovog Banjolučkog naselja su i okolna brda koja su poznata po brojnim prirodnim izvorima pitke vode.
Po toponimima koji etimološki potiču iz vremena srednjovjekovne Bosne i ranijeg perioda, može se zaključiti da je na ovom području postojalo srednjovjekovno naselje. Ono je bilo smješteno oko 500 metara sjeverno od današnjeg. Tradicija i predanje koje se sačuvalo među današnjim stanovništvom, ukazuju na to da je nekadašnje naselje bilo organizovano po principu seoske zadruge. Osnovna djelatnost stanovništva Vrbanje u prošlosti je bila poljoprivreda. Od polovine dvadesetog vijeka mnogi stanovnici su se zaposlili u banjolučkoj industriji ali je poljoprivreda i dalje ostala osnovna djelatnost.
Klice
Ukoliko napišete neki kratak članak (klicu), molimo Vas da koristite šablon {{Klica-Banjaluka}} kako bi označili da članak nije završen i da mu treba dopuna. Nezavršene članke možete naći u kategoriji Klice Banjaluka.
Upoznajte Banju Luku
- Istorija
za više o istoriji Banja Luke → Hronologija istorije Banje Luke
- 1224. Prvi put se pominje Vrbaški grad • 1287. Prvi put se pominje župa Zemljanik • 1404. Prvi put se pominje Zvečaj • 1446. Prvi put se pominje Bočac • 1494. (6. februara) Prvi put se pominje Banja Luka • 1521. Turci Osmanlije osvojili Banju Luku •
1579-1587. Ferhat-paša Sokolović izgradio čaršiju na ušću rijeke Crkvene u Vrbas • 1583. Banja Luka je postala sjedište Bosanskog pašaluka, što je bila sve do 1639. godine • 1617. Otvorena prva kafana u Banjoj Luci • 1639. Sjedište Bosanskog pašaluka premješteno iz Banje Luke u Sarajevo • 1688. Kratkotrajni upad austrijskih trupa u Banju Luku, poslije čega je spaljeno gradsko jezgro • 1732. Od epidemije kuge u gradu je umrlo oko 7.000 stanovnika • 1866. Izgrađen telegraf, koji je povezao Banju Luku sa Sarajevom i Bihaćem • 1869. Dozvoljena izgradnja samostana trapistima u Delibašinom selu • 1872. Trapisti izgradili veliki mlin na Vrbasu • 1873. (17. januara) Puštena u saobraćaj željeznička pruga Banja Luka – Dobrljin • 1876. Trapisti izgradili tvornicu piva • 1878. Banju Luku je okupirala Austrougarska • 1879. Izgrađena prva bolnica u gradu • 1888. Osnovana Fabrika duvana • 1895. Sa radom počela Realna gimnazija • 1895. Austrougarska vlast napravila prvi zvanični popis stanovništva prema kojem je u Banjoj Luci živjelo 13.566 stanovnika • 1907. Petar Kočić pokrenuo časopis Otadžbina • 1915. Počeo takozvani veleizdajnički proces koji je u Banjoj Luci vođen protiv 156 uglednih Srba • 1918. (11. novembra) Vojska Kraljevine Srbije oslobodila Banju Luku • 1929. (3. oktobra) Osnovana Vrbaska banovina sa sjedištem u Banjoj Luci • 1941. (aprila) Njemačka okupirala Banju Luku i pripojila je Nezavisnoj Državi Hrvatskoj • 1942. (7. februar) U banjolučkim naseljima Drakulić, Šargovac i Motike hladnim oružjem ubijeno oko 2.300 Srba • 1945. (22. aprila) NOVJ oslobodila Banju Luku • 1969. (26. i 27. oktobra) U snažnom zemljotresu poginulo 15 ljudi i porušen veliki broj zgrada u Banjoj Luci • 1992. (9. januara) Osnovana Republika Srpska (pod nazivom Srpska Republika Bosna i Hercegovina), a Banja Luka je postala njen najveći i de fakto glavni grad. (1. marta) Počeo rat na prostoru bivše Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine • 1995. (decembra) Potpisan Dejtonski sporazum, čime je okončan rat, a Republika Srpska postala jedan od dva ravnopravna entiteta u sastavu Bosne i Hercegovine •
- Kultura
- Muzej Republike Srpske • Narodno pozorište Republike Srpske • Muzička škola „Vlado Milošević“ (Banja Luka) • Đurđevdanski festival • Gradsko pozorište Jazavac • Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske • RKUD "Pelagić" • Gimnazija Banja Luka • Univerzitet u Banjoj Luci • JNU Institut za zaštitu i ekologiju Republike Srpske, Banja Luka
