Spisak političko-teritorijalnih promena u svetu tokom istorije

Spisak političko-teritorijalnih promena promena u svetu tokom istorije (Spisak uključuje formiranje novih država ili novih administrativnih jedinica u okviru postojećih država, kao i druge značajne teritorijalno-političke promene).

1217

• Uspostavljena kraljevina Srbija.

1346

• Uspostavljeno Srpsko carstvo.

1402

• Uspostavljena Srpska despotovina.

1459

• Srpsku despotovinu osvaja Osmansko carstvo.

1718

• Uspostavljena habzburška kraljevina Srbija.

1739

• Habzburšku kraljevinu Srbiju osvaja Osmansko carstvo.

1804

• Uspostavljena Karađorđeva Srbija.

1813

• Karađorđevu Srbiju osvaja Osmansko carstvo.

1815

• Uspostavljena Kneževina Srbija.

1829

• Vlaška dobija status autonomne države.
• Moldavija dobija status autonomne države.

1830

• Nezavisnost Grčke.

1848

• Formirana Srpska Vojvodina.

1849

• Ukinuta Srpska Vojvodina, umesto nje formirano Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat.

1852

• Uspostavljena Knjaževina Crna Gora.

1859

• Ujedinjenje Vlaške i Moldavije u jedinstvenu državu - Ujedinjene kneževine Vlaška i Moldavija.

1860

• Ukinuto Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat.

1861

• Ujedinjene kneževine Vlaška i Moldavija menjaju ime u Rumunija.

1867

• Austrijsko carstvo se transformiše u Austrougarsku.
• Ukinuta Kneževina Transilvanija.
• Kraljevina Hrvatska i Kraljevina Slavonija se ujedinjuju u Kraljevinu Hrvatsku i Slavoniju.

1873

• Ukinuta Banatska Krajina.

1878

• Kneževina Srbija postaje nezavisna država.
• Knjaževina Crna Gora postaje nezavisna država.
• Rumunija postaje nezavisna država.
• Bugarska dobija autonomiju u okviru Osmanskog carstva.
• Istočna Rumelija dobija autonomiju u okviru Osmanskog carstva.
• Austrougarska okupira Bosnu i Hercegovinu i Novopazarski sandžak.

1881

• Proglašena Kraljevina Rumunija.

1882

• Proglašena Kraljevina Srbija.
• Ukinute hrvatska i slavonska vojna granica.

1885

• Istočna Rumelija se ujedinjuje sa Bugarskom.

1908

• Austrougarska anektira Bosnu i Hercegovinu.
• Novopazarski sandžak se vraća pod kontrolu Osmanskog carstva.

1910

• Proglašena Kraljevina Crna Gora.

1912

• Teritorijalno proširenje Srbije, Crne Gore, Bugarske i Grčke.

1913

• Formirana država Albanija.

1918

• Raspad Austrougarske - formiraju se nezavisne države Austrija i Mađarska.
• Proglašena Banatska republika.
• Proglašena Država Slovenaca, Hrvata i Srba.
• Proglašena pokrajina Banat, Bačka i Baranja, koja proglašava priključenje Kraljevini Srbiji.
• Srem proglašava priključenje Kraljevini Srbiji.
• Crna Gora proglašava priključenje Kraljevini Srbiji.
• Ujedinjenje Kraljevine Srbije i Države Slovenaca, Hrvata i Srba u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca.
• Ujedinjenje Transilvanije sa Rumunijom.
• Nezavisnost Čehoslovačke.

1922

• Administrativna podela Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca na 33 oblasti.

1929

• Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca menja ime u Kraljevina Jugoslavija, zemlja se deli na 9 banovina: dravsku, savsku, primorsku, vrbasku, drinsku, zetsku, dunavsku, moravsku i vardarsku, dok grad Beograd dobija status posebnog distrikta.

1938

• Nemačka anektira Austriju i pogranične delove Čehoslovačke.
• Mađarska anektira pogranične delove Čehoslovačke.
• Poljska anektira mali pogranični deo Čehoslovačke.

1939

• Formirana Banovina Hrvatska.
• Okupacija i podela Čehoslovačke - Slovačka postaje nominalno nezavisna, formira se protektorat Bohemija i Moravska koji anektira Nemačka, proglašena nezavisna Karpato-Ukrajina, koju okupira i anektira Mađarska.
• Okupacija i podela Poljske između Nemačke, Sovjetskog Saveza i Litvanije, na delu poljske teritorije pod nemačkom okupacijom formira se protektorat poznat kao Generalno gubernatorstvo.
• Nemačka anektira pogranične delove Litvanije.
• Italija anektira Albaniju i pretvara je u svoj protektorat.

1940

• Sovjetski Savez anektira Litvaniju, Letoniju i Estoniju i pretvara ih u svoje sovjetske republike.
• Sovjetski Savez anektira delove Rumunije.
• Mađarska anektira delove Rumunije.
• Bugarska anektira delove Rumunije.

1941

• Okupacija i podela Kraljevine Jugoslavije - formiraju se tri protektorata sila Osovine: Srbija, Crna Gora i Nezavisna Država Hrvatska. U okviru Srbije formira se autonomni Banat. Ostatak Jugoslavije okupiraju i anektiraju susedne države: Nemačka, Italija, Mađarska i Bugarska.
• Formirana kratkotrajna Užička republika.
• Okupacija i podela Grčke - delove direktno anektiraju Italija i Bugarska, dok je ostatak zemlje stavljen pod nemačko-italijansku okupaciju.
• Nemačka okupira delove Sovjetskog Saveza, deo teritorije anektira direktno, dok na drugim područjima formira protektorate Ukrajinu i Ostland.
• Rumunija anektira delove Sovjetskog Saveza.
• Finska anektira delove Sovjetskog Saveza.

1943

• Kapitulacija Italije - delove njene teritorije anektiraju Nemačka i Nezavisna Država Hrvatska, protektorate Crnu Goru i Albaniju okupira Nemačka.

1944

• Ukidanje protektorata Srbije i Crne Gore, početak obnove Jugoslavije, početak uspostavljanja Srbije, Crne Gore, Makedonije, Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Vojvodine i Kosova i Metohije kao administrativnih jedinica nove Jugoslavije.

1945

• Ukidanje Nezavisne Države Hrvatske, zvanično proglašenje Demokratske Federativne Jugoslavije kao federacije 6 republika - Srbije, Crne Gore, Makedonije, Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Slovenije, priključenje Vojvodine i Kosova i Metohije Srbiji. Demokratska Federativna Jugoslavija kasnije iste godine menja ime u Federativna Narodna Republika Jugoslavija.

1963

• Federativna Narodna Republika Jugoslavija menja ime u Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija.

1974

• Vojvodina i Kosovo i Metohija dobijaju široku autonomiju i postaju federalni subjekti Jugoslavije, iako i dalje ostaju u sastavu Srbije.

1990

• Novi ustav Srbije umanjuje autonomiju SAP Vojvodine i SAP Kosova i Metohije i ukida im status federalnih subjekata Jugoslavije.
• Ujedinjenje Nemačke (Zapadna Nemačka i Istočna Nemačka se ujedinjuju u jedinstvenu državu).
• Ujedinjenje Jemena (Arapska Republika Jemen i Demokratska Republika Jemen se ujedinjuju u jedinstvenu državu).
• Nezavisnost Litvanije, Letonije i Belorusije od Sovjetskog Saveza.
• Nezavisnost Namibije od Južne Afrike.
• Pridnjestrovlje proglašava nezavisnost od Moldavije.
• Bugenvil proglašava nezavisnost od Papue Nove Gvineje.
• Formiran autonomni region Muslimanski Mindanao na Filipinima.

1991

• Nezavisnost Slovenije i Hrvatske od Jugoslavije.
• Proglašena nezavisna Republika Srpska Krajina na delu teritorije Hrvatske.
• Jugoslovenska narodna armija zauzima poluostrvo Prevlaka na jugu Hrvatske.
• Rasformiran Sovjetski Savez - nezavisnost Gruzije, Estonije, Ukrajine, Moldavije, Azerbejdžana, Kirgistana, Uzbekistana, Tadžikistana, Jermenije, Turkmenistana, Rusije i Kazahstana.
• Južna Osetija proglašava nezavisnost od Gruzije.
• Gagauzija proglašava nezavisnost od Moldavije.
• Somaliland proglašava nezavisnost od Somalije.
• Autonomna republika Čečeno-Ingušetija u Rusiji rasformirana i podeljena na faktički nezavisnu državu Čečeniju i Ingušetiju (formiranu 1992. godine), koja ostaje u sastavu Ruske federacije.
• Autonomna oblast Karačajevo-Čerkezija u Rusiji uzdignuta u status republike.
• Autonomna oblast Adigeja u Rusiji uzdignuta u status republike.
• Autonomni okrug Čukotka se odvaja od Magadanske oblasti i postaje zaseban federalni subjekt Ruske Federacije.
• Republika Ruske federacije, Severna Osetija, menja ime u Severna Osetija-Alanija.
• Adžarija postaje faktički nezavisna od Gruzije.
• Republika Nahčivan postaje faktički nezavisna od Azerbejdžana.
• Južni Kurdistan postaje faktički nezavistan od Iraka.
• Formirane države Jobe, Taraba, Adamava, Kogi, Enugu, Abia, Osun, Delta, Edo, Kebi i Džigava u Nigeriji.

1992

• Nezavisnost Republike Bosne i Hercegovine i Makedonije od Jugoslavije.
• Prestanak postojanja Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije - proglašena Savezna Republika Jugoslavija.
• Proglašena nezavisna Republika Srpska na delu teritorije Bosne i Hercegovine.
• Poluostrvo Prevlaka demilitarizovano i stavljeno pod kontrolu Ujedinjenih nacija.
• Abhazija proglašava nezavisnost od Gruzije.
• Nagorno-Karabah proglašava nezavisnost od Azerbejdžana.
• Krim proglašava samoupravu i postaje faktički nezavistan od Ukrajine.

1993

• Proglašena nezavisna Hrvatska Republika Herceg-Bosna na delu teritorije Bosne i Hercegovine.
• Proglašena Autonomna Pokrajina Zapadna Bosna na delu teritorije Bosne i Hercegovine.
• Formirana međunarodna organizacija Evropska unija.
• Rasformirana Čehoslovačka - nezavisnost Češke i Slovačke.
• Nezavisnost Eritreje od Etiopije.
• Republika Nahčivan integrisana u politički sistem Azerbejdžana.
• Republika Tališ-Mugan proglašena na jugu Azerbejdžana, ali je iste godine uništena akcijom azerbejdžanskih vlasti.

1994

• Formirana Federacija Bosne i Hercegovine na delu teritorije Bosne i Hercegovine. Hrvatska Republika Herceg-Bosna se integriše u Federaciju Bosne i Hercegovine i prestaje da postoji, a federacija se zvanično deli na 10 kantona: Unsko-Sanski, Posavski, Tuzlanski, Zeničko-Dobojski, Bosanskopodrinjski, Srednjobosanski, Hercegovačko-Neretvanski, Zapadnohercegovački, Sarajevski i Hercegbosanski. Današnje granice kantona određene su Dejtonskim sporazumom iz 1995. godine.
• Formirana Palestinska Samouprava na delu palestinskih teritorija Zapadne Obale i Pojasa Gaze.
• Nezavisnost Palaua od Sjedinjenih Američkih Država.
• Faktički nezavisna Gagauzija integrisana u Moldaviju kao autonomna teritorija.
• Južnoafrička enklava Valvis Bej postala deo Namibije.
• Faktički nezavisne države Boputatsvana, Ciskej, Transkej i Venda se integrišu u Južnu Afriku.
• Od nekadašnje četiri provincije Južne Afrike (Kejp, Natal, Transval, Slobodna država Oranje), formirano je devet: Zapadni Kejp, Severni Kejp, Istočni Kejp, Fri Stejt, Severozapad, Kvazulu-Natal, Mpumalanga, Gauteng, Limpopo.
• Faktički nezavisna država Kačin integrisana u politički sistem Mjanmara kao jedna od njegovih država.

1995

• Republika Srpska Krajina vojno poražena i rasformirana, a veći deo njene teritorije uključen u sastav Hrvatske. Manji, istočni, deo Republike Srpske Krajine poznat kao Sremsko-Baranjska oblast dolazi pod upravu Ujedinjenih nacija.
• Autonomna Pokrajina Zapadna Bosna postaje Republika Zapadna Bosna, ali je iste godine vojno poražena i rasformirana, a njena teritorija uključena u Federaciju Bosne i Hercegovine.
• Potpisan Dejtonski sporazum, prema kojem se država Bosna i Hercegovina sastoji iz dva entiteta, Republike Srpske i Federacije Bosne i Hercegovine.
• Austrija, Švedska i Finska pristupaju Evropskoj uniji.
• Krim se integriše u Ukrajinu kao autonomna republika.
• Etiopija transformisana u federalnu državu, u okviru koje je formirano 9 etničkih regiona - Region Afar, Region Amhara, Region Benišangul-Gumuz, Region Gambela, Region Harari, Region Oromija, Region Somali, Region južnih nacija, nacionalnosti i naroda, Region Tigraj, kao i dve teritorije sa statusom grada - Adis Abeba i Dire Dava.

1996

• Formirane države Gombe, Bajelsa, Ebonji, Zamfara, Nasarava i Ekiti u Nigeriji.

1997

• Ime države Zair promenjeno u Demokratska Republika Kongo.
• Ime države Zapadna Samoa promenjeno u Samoa.
• Britanska kolonija Hongkong postala deo Kine.
• Anžuan proglašava nezavisnost od Komora.
• Moheli postaju faktički nezavisni od Komora.
• Bugenvil se integriše u politički sistem Papue Nove Gvineje kao autonomni region.
• U Iranu formirana pokrajina Golestan, od dela pokrajine Mazenderan.

1998

• Sremsko-Baranjska oblast integrisana u Hrvatsku.
• Moheli se integrišu u politički sistem Komora.
• Formirana država Džubaland na delu teritorije Somalije.
• Formirana država Puntland na delu teritorije Somalije.

1999

• Srpska pokrajina Kosovo i Metohija dolazi pod upravu Ujedinjenih nacija (UNMIK).
• Osnovano Srpsko nacionalno veće Severnog Kosova, koje upravlja Severnim Kosovom nezavisno od novih privremenih institucija samouprave.
• Portugalska kolonija Makao postala deo Kine.
• Američka teritorija Zona Panamskog Kanala postala deo Paname.
• Formirana teritorija Nunavut u Kanadi.

2000

• Uspostavljen Distrikt Brčko na delu teritorije Bosne i Hercegovine.
• Formirane države Čatisgar, Utarakand i Džarkand u Indiji.
• Faktički nezavisna Čečenija vojno poražena od strane Rusije i, sa statusom republike, integrisana u Rusku federaciju.
• U Rusiji formirano sedam federalnih okruga: Centralni, Južni, Severozapadni, Dalekoistočni, Sibirski, Uralski i Povolški.

2001

• Kanadska pokrajina Njufaundlend menja ime u Njufaundlend i Labrador.

2002

• Stepen autonomije Vojvodine povećan donošenjem Omnibus zakona.
• Poluostrvo Prevlaka integrisano u Hrvatsku.
• Formirana međunarodna organizacija Afrička Unija.
• Nezavisnost Istočnog Timora od Indonezije.
• Faktički nezavisna država Anžuan se integriše u politički sistem Komora kao autonomna teritorija.
• Formirana država Jugozapadna Somalija na delu teritorije Somalije.

2003

• Savezna Republika Jugoslavija transformisana u državnu zajednicu Srbija i Crna Gora.
• U Kosovskoj Mitrovici osnovana Zajednica srpskih opština i naselja Kosova i Metohije u čiji sastav ulaze Severno Kosovo i srpske enklave južno od Ibra.
• Južni Kurdistan integrisan u politički sistem Iraka kao autonomna federalna jedinica.
• Formirana pokrajina Zapadna Papua od zapadnog dela pokrajine Papua u Indoneziji.

2004

• Malta, Kipar, Slovenija, Estonija, Letonija, Litvanija, Poljska, Češka, Slovačka i Mađarska pristupaju Evropskoj uniji.
• Gruzija izvršila vojnu invaziju na Adžariju i integrisala je u svoj politički sistem.
• Država Puntland integrisana u Prelaznu Federalnu Vladu Somalije kao jedna od federalnih jedinica Somalije.
• Pokrajina Horasan u Iranu podeljena u tri nove, manje, pokrajine: Severni Horasan, Rezavi Horasan i Južni Horasan.

2005

• Izrael okončao okupaciju Pojasa Gaze, koji tada dolazi pod potpunu palestinsku upravu.
• Formirana autonomna država Južni Sudan u Sudanu.
• Formiran Permski kraj u Rusiji (Formiran je ujedinjenjem Permske oblasti i Komi-Permjačkog autonomnog okruga).
• Država Zapadni Kordofan u Sudanu rasformirana, a njena teritorija podeljena između država Severni Kordofan i Južni Kordofan.
• Država Jugozapadna Somalija prestaje da postoji.

2006

• Rasformirana Srbija i Crna Gora - nezavisnost Srbije i Crne Gore.
• Država Džubaland (na delu teritorije Somalije) vojno poražena i uništena od strane Unije islamskih sudova.
• Država Jugozapadna Somalija integrisana u Prelaznu Federalnu Vladu Somalije.
• Formirana država Galmudug na delu teritorije Somalije.

2007

• Rumunija i Bugarska pristupaju Evropskoj uniji.
• Formirana prelazna uprava regije Darfur u Sudanu.
• Formiran Kamčatski kraj u Rusiji (Formiran je ujedinjenjem Kamčatske oblasti i Korjačkog autonomnog okruga).
• Evenkijski i Tajmirski autonomni okrug u Rusiji gube status federalnih subjekata i spajaju se sa Krasnojarskim krajem.
• Sveti Bartolomej i Sveti Martin dobili status prekomorskih kolektiviteta Francuske (do tada su bili deo francuske prekomorske teritorije Gvadelup).
• Organizacija Hamas preuzima potpunu kontrolu nad Pojasom Gaze, koji postaje faktički nezavistan od ostatka Palestine.
• Formirana država Makir na delu teritorije Somalije.
• Rasformirana Severoistočna provincija Šri Lanke i umesto nje formirane dve nove provincije: Severna provincija i Istočna provincija.

2008

• Republika Kosovo proglašava nezavisnost od Srbije.
• U Kosovskoj Mitrovici osnovana Skupština Zajednice opština Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija koja nasleđuje Zajednicu srpskih opština i naselja Kosova i Metohije.
• Gruzija izvršila vojnu invaziju na Južnu Osetiju, što dovodi do ruske vojne intervencije i gruzijskog vojnog poraza, posle čega Gruzija gubi kontrolu nad delovima teritorije Južne Osetije i Abhazije, koje je do tada kontrolisala.
• Provincija Ha Taj u Vijetnamu ujedinjena sa Hanojem.
• Nigerijska teritorija Poluostrvo Bakasi postala deo Kameruna.
• Formiran Zabajkalski kraj u Rusiji (Formiran je ujedinjenjem Čitske oblasti i Aginsko-Burjatskog autonomnog okruga).
• Ust-ordinski burjatski autonomni okrug u Rusiji gubi status federalnog subjekta i spaja se sa Irkutskom oblašću.
• Formirana država Nortland na delu teritorije Somalije.

2009

• Stepen autonomije Vojvodine povećan usvajanjem pokrajinskog statuta i zakona o prenosu nadležnosti.
• U Srbiji usvojen zakon kojim je formirano sedam statističkih regiona: Vojvodina, Beograd, Zapadni region, Istočni region, Centralni region, Južni region, Kosovo i Metohija.
• Grenland dobio veći stepen autonomije u okviru Danske.
• Nepriznata država Tamil Ilam vojno poražena od strane vojske Šri Lanke i njena teritorija integrisana u Šri Lanku.
• Države Makir i Nortland (na delu teritorije Somalije) rasformirane i njihove teritorije su priključene državi Puntland.
• Teritorija Severna područja u Pakistanu promenila ime u Gilgit-Baltistan i dobila samoupravu.

2010

• U Srbiji umesto sedam formirano pet statističkih regiona. Ovo je postignuto spajanjem Centralnog i Zapadnog regiona u novi region Šumadija i zapadna Srbija, kao i spajanjem Južnog i Istočnog regiona u novi region Južna i istočna Srbija.
• Severozapadna granična provincija u Pakistanu promenila ime u Hajber-Pahtunhva.
• U Rusiji formiran Severnokavkaski federalni okrug od dela teritorije Južnog federalnog okruga.
• Država Puntland se povlači iz učešća u Federalnoj vladi Somalije.
• Obnovljena država Džubaland na području južne Somalije.
• Rasformirana holandska kolonija Holandski Antili (zvanično imala status konstitutivne države u sastavu Kraljevine Holandije). Ostrva Kurasao i Sveti Martin, koja su bila deo Holandskih Antila dobijaju status zasebnih konstitutivnih država u sastavu Kraljevine Holandije (isti status ima i ostrvo Aruba, koje je istupilo iz Holandskih Antila 1986. godine), dok ostrva Boner, Sveti Eustahije i Saba postaju specijalne opštine u sastavu Holandije.

2011

• 9. jul - Južni Sudan proglašava nezavisnost od Sudana.
• Država Džubaland na području južne Somalije menja ime u Azanija.

2012

• 2. januar - Republika Mađarska menja ime u Mađarska.
• Istočna Libija proglašava autonomiju u okviru Libije.
• Proglašena nezavisna država Azavad na delu teritorije države Mali, ali ovu državu iste godine zauzimaju islamisti, kojima cilj nije nezavisnost Azavada već pretvaranje Malija u islamsku državu.
• Formirana država Hatumo na području severne Somalije.
• Generalna skupština OUN-a priznala državnost Palestine.

2013

• Proglašena Republika Bangsamoro na delu teritorije Filipina, ali ona iste godine prestaje da postoji.
• Proglašena autonomija Sirijskog Kurdistana u Siriji.
• Palestinska Narodna Samouprava zvanično preimenovana u državu Palestinu.

2014

• formirani kantoni Džezira, Kobani i Efrin u Zapadnom Kurdistanu.
• Autonomna Republika Krim menja ime u Republika Krim, proglašava nezavisnost od Ukrajine i ulazi u sastav Ruske Federacije, kao jedan od federalnih subjekata.
• Grad sa specijalnim statusom Sevastopolj proglašava nezavisnost od Ukrajine i ulazi u sastav Ruske Federacije, kao grad sa federalnim statusom.
• Formiran Krimski federalni okrug u Rusiji.
• Obnovljena država Jugozapadna Somalija u Somaliji.
• Proglašena Donjecka narodna republika na području Donjecke oblasti Ukrajine.
• Proglašena Luganska narodna republika na području Luganske oblasti Ukrajine.
• Donjecka narodna republika i Luganska narodna republika se ujedinjuju i formiraju Novorusiju.
• Formirana država Telangana u Indiji.
• Formirana Islamska Država u Iraku i Siriji.
• Pojas Gaze se integriše u državu Palestinu.

2015

• Formirana Evroazijska ekonomska unija.

Vidi još

• Spisak država
• Spisak nepriznatih država
• Spisak bivših država