9. maj
9. maj (09.05) je 129. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (130. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 236 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| maj | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | |||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
| 31 | ||||||
- 328 — Atanasije Veliki izabran za patrijarha Aleksandrije.
- 1502 — Španski moreplovac Kristifor Kolumbo isplovio iz španske luke Kadis na četvrto i poslednje putovanje u Novi svet.
- 1763 — Počela je opsada Fort Detroita tokom Pontijakovog rata protiv Britanaca.
- 1788 — Parlament Velike Britanije ukinuo trgovinu robljem.
- 1877 — Rumunija proglasila nezavisnost, mesec dana pošto je sklopila savez s Rusijom protiv Otomanskog carstva.
- 1901 — U Melburnu otvoren prvi parlament Australije.
- 1911 — Grupa oficira, učesnici u majskom prevratu i ubistvu kralja Aleksandra Obrenovića 1903, u Beogradu osnovala tajnu organizaciju "Ujedinjenje ili smrt", odnosno "Crna ruka".
- 1926 — Amerikanci Ričard Berd i Flojd Benet prvi avionom preleteli Severni pol.
- 1927 — Kanbera postala glavni grad Australije, umesto Melburna.
- 1936 — Italija zvanično okupirala Abisiniju, danas Etiopiju, i italijanskog kralja Vitorija Emanuela III proglasila za cara Abisinije.
- 1945 — Konačan poraz Nemačke, osvajanje Berlina od strane Sovjeta. Ostrvo Gernzi oslobođeno od okupacije nacističke Nemačke.
- 1946 — Italijanski kralj Vitorio Emanuele III je abdicirao, a nasledio ga je sin Umberto II.
- 1948 — Komunistička partija Jugoslavije odbacila optužbe sovjetskih komunista protiv politike jugoslovenskog rukovodstva. Usledila Rezolucija Informbiroa i višegodišnji politički i ekonomski pritisak sovjetskog bloka na Jugoslaviju.
- 1950 — Ministar inostranih poslova Francuske Rober Šuman uputio poziv za pomirenje Francuske i Nemačke i predložio stvaranje Zajednice za ugalj i čelik, prethodnice Evropske unije.
- 1952 — Širom Jugoslavije održani masovni protesti zbog Londonskog sporazuma kojim je Zona "A" Slobodne teritorije Trst pripala Italiji.
- 1955 — Zapadna Nemačka je postala član NATO pakta.
- 1960 — SAD postale prva zemlja u kojoj su legalizovane pilule za sprečavanje začeća.
- 1976 — Ulrike Majnhof, vođa zapadnonemačke terorističke grupe "Bader-Majnhof", obesila se u zatvorskoj ćeliji.
- 1978 — U parkiranom automobilu u centru Rima nađeno telo bivšeg premijera Italije Alda Mora, kojeg su teroristi "Crvenih brigada" oteli 54 dana ranije.
- 1993 — Počeli sukobi Hrvata i Muslimana u Mostaru, što je dovelo do podele grada na muslimanski i hrvatski deo. Muslimani i Hrvati do tada bili saveznici u borbama protiv Srba u bosanskom ratu, od 1992. do 1995.
- 1995 — Na kraju trodnevne proslave 50. godišnjice završetka Drugog svetskog rata u Evropi i Dana pobede, svetski lideri pozvali na globalno pomirenje. Centralne proslave održane u Parizu i Moskvi.
- 1996 — Joveri Museveni pobedio na prvim predsedničkim izborima u Ugandi posle 16 godina.
- 2001 —
- Predsedniku Jugoslavije Vojislavu Koštunici u Njujorku uručena nagrada Instituta Istok-Zapad za svetskog državnika godine.
- U haosu koji je na stadionu u Akri, u Gani, nastao kada je policija bacila suzavac na razjarene navijače, 126 ljudi izgubilo život.
- 2002 — U eksploziji nagazne mine tokom proslave Dana pobede, u južnoj ruskoj republici Dagestanu u gradu Kaspijsk, poginule 42, povređeno 150 osoba.
- 2021 — U bombaškim napadima na srednju školu u Kabulu poginulo je najmanje 55 osoba, dok je više od 150 osoba povređeno, mahom učenica škole.
- 2022 — Vaseljenska patrijaršija kanonski priznala Ohridsku arhiepiskopiju (Makedonsku pravoslavnu crkvu).
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1800 — Džon Braun, borac za ukidanje ropstva u SAD. (prem. 1859)[1]
- 1860 — Džejms Metju Bari, škotski književnik i dramaturg. (prem. 1937)[2]
- 1874 — Hauard Karter, engleski arheolog i egiptolog. (prem. 1939)[3]
- 1882 — Džordž Barker, američki slikar. (prem. 1965)
- 1895 — Ričard Bartelmes, američki glumac. (prem. 1963)[4]
- 1920 — Ričard Adams, engleski pisac. (prem. 2016)[5]
- 1928 — Pančo Gonzales, američki teniser. (prem. 1995)[6]
- 1936 — Albert Fini, engleski glumac. (prem. 2019)[7]
- 1936 — Glenda Džekson, engleska glumica i političarka. (prem. 2023)[8]
- 1938 — Čarls Simić, srpsko-američki pesnik, esejista i prevodilac. (prem. 2023)[9]
- 1939 — Đoko Vještica, srpski novinar i radijski voditelj. (prem. 2008)[10]
- 1940 — Džejms L. Bruks, američki reditelj, producent i scenarista.[11]
- 1942 — Mirko Sandić, srpski vaterpolista i vaterpolo trener. (prem. 2006)[12]
- 1945 — Slobodan Ž. Jovanović, srpski reditelj i scenarista. (prem. 2016)[13]
- 1945 — Jup Hajnkes, nemački fudbaler i fudbalski trener.[14]
- 1946 — Kendis Bergen, američka glumica i model.[15]
- 1949 — Bili Džoel, američki muzičar.[16]
- 1962 — Dejv Gan, engleski muzičar, najpoznatiji kao pevač grupe Depeche Mode.[17]
- 1963 — Sanja Doležal, hrvatska muzičarka i TV voditeljka.[18]
- 1970 — Dag Kristi, američki košarkaš.[19]
- 1972 — Lisa En, američka pornografska glumica.[20]
- 1973 — Dragan Tarlać, srpski košarkaš.[21]
- 1976 — Nenad Jestrović, srpski fudbaler.[22]
- 1977 — Marek Jankulovski, češki fudbaler.[23]
- 1979 — Rosario Doson, američka glumica.[24]
- 1983 — Žil Miler, luksemburški teniser.[25]
- 1988 — Nemanja Bjelica, srpski košarkaš.[26]
- 1991 — Erik Grin, američki košarkaš.[27]
- 1993 — Boni Roten, američka pornografska glumica.[28]
- 1995 — Timote Livavi, francuski košarkaš.[29]
- 1996 — Noa Sentineo, američki glumac i model.[30]
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 1805 — Fridrih Šiler, nemački pesnik. (rođ. 1759)[31]
- 1850 — Žozef Luj Ge-Lisak, francuski hemičar.[32]
- 1931 — Albert Abraham Majkelson, američki fizičar. (rođ. 1859)[33]
- 1976 — Ulrike Majnhof, nemačka novinarka (rođ. 1934).[34]
- 1986 — Tenzing Norgaj, nepalski planinar. (rođ. 1914).[35]
- 2005 — Darko Nišavić, rvač i rvački sudija, reprezentativac (rođ. 1952)[36]
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Srbija:
- Dan pobede nad fašizmom[37]
- Srpska pravoslavna crkva slavi:
- Sveštenomučenika Vasilija - episkop Amasijskog
- Svetog Janićija Devičkog
- Svetog Stefana - episkopa Permskog
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „John Brown | Biography, Harpers Ferry, & Pottawatomie Massacre | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-03. Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „J.M. Barrie | Scottish Playwright & Novelist | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2023-12-15. Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Howard Carter | Egyptologist, Tutankhamun, Discoverer | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-09. Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Richard Barthelmess | Rotten Tomatoes”. www.rottentomatoes.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Richard Adams | Writer”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Pancho González | Actor, Additional Crew”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Albert Finney | Rotten Tomatoes”. www.rottentomatoes.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Glenda Jackson | Rotten Tomatoes”. www.rottentomatoes.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ Poets, Academy of American. „Charles Simic”. Poets.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Na današnji dan: Umro novinar Đoko Vještica - Poreklo”. www.poreklo.rs (na jeziku: srpski). 2012-11-17. Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „James L. Brooks | Biography, Films, TV Shows, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-10. Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Olympedia – Mirko Sandić”. www.olympedia.org. Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Umro je reditelj Slobodan Ž. Jovanovi”. srpskilegat.rs. Pristupljeno 2. 2. 2022.
- ^ „Jupp Heynckes”. Fussballdaten (na jeziku: nemački). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Candice Bergen | Rotten Tomatoes”. www.rottentomatoes.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Billy Joel | Biography, Songs, Awards, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-29. Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Dave Gahan - Biography”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Sanja Dolezal | Actress”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Doug Christie Stats, Height, Weight, Position, Draft Status and more”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Lisa Ann | Actress, Director, Producer”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Dragan Tarlać”. www.fibaeurope.com.
- ^ Admin (2009-12-17). „Jestrović Nenad”. reprezentacija.rs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Marek Jankulovski - Player profile”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Rosario Dawson | Rotten Tomatoes”. www.rottentomatoes.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Davis Cup - Players”. www.daviscup.com. Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Nemanja Bjelica Stats, Height, Weight, Position, Draft Status and more”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ Proballers. „Erick Green, Basketball Player”. Proballers (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Bonnie Rotten | Actress, Director, Writer”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Timothé Luwawu-Cabarrot Stats, Height, Weight, Position, Draft Status and more”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Noah Centineo | Actor, Producer, Writer”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Friedrich Schiller | Writer, Soundtrack”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Joseph Louis Gay-lussac | Encyclopedia.com”. www.encyclopedia.com. Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „A.A. Michelson | Nobel Prize-Winning Physicist | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2023-12-15. Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Meinhof, Ulrike - Hrvatska enciklopedija”. www.enciklopedija.hr. Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Tenzing Norgay | Biography & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-14. Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ „Olympedia – Darko Nišavić”. www.olympedia.org. Pristupljeno 2024-01-31.
- ^ Zakon o državnim i drugim praznicima u Republici Srbiji (zakon na internetu)
Vidi još[uredi izvor]