Golub Janić
Golub S. Janić | |
|---|---|
 Golub S. Janić, bista na hotelu Balkan na Terazijama, Zadužbini Samuila i Goluba S. Janića iz Mavrova | |
| Datum rođenja | 1853. |
| Mesto rođenja | Mavrovo Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 18. januar 1938. |
| Mesto smrti | Beograd Kraljevina Srbija |
Golub Janić (Mavrovo, 1853 — Beograd, 1918) bio je srpski rentijer, veletrgovac, narodni poslanik, dobrotovor, početkom 20. veka jedan od najbogatijih ljudi u Srbiji, vodeći finansijer i najuticajnija ličnost srpske zajednice iz Stare Srbije i Makedonije, nacionalni radnik.
Jedan od osnivača i finansijera Centralnog revolucionarnog tajnog odbora u Beogradu, ili Srpskog komiteta, koji je od 1903. godine rukovodio četničkom akcijom u Staroj Srbiji, što je od 1905. radilo i Društvo Srpska braća čiji je on bio osnivač i dugogodišnji predsednik. Bio je i predsednik i osnivač Udruženja Starosrbijanaca, osnivač i član i Društva za podizanje Hrama Sv. Save, Društva za ulepšanje Vračara i dr. U mladosti borio se u dobrovoljcima u srpsko-turskim i rusko-turskim ratovima 1876 — 1878. Njegova žena i naslednica Bosiljka Janić, rođ. Cincar-Janković, osnovala je tri zadužbine koje nose njegovo ime i ime članova njegove porodice, Zadužbinu Samuila i Goluba S. Janića pri Filozofskom fakultetu i Učiteljskoj školi u Skoplju, Zadužbinu Samuila i Goluba S. Janića pri Srpskoj kraljevskoj akademiji (hotel Balkan na Terazijama) i Fond Sofije Samuila i Bosiljke Goluba S. Janića.
Poreklo, detinjstvo i mladost[uredi | uredi izvor]
Golub Janić rođen je 1853. godine u selo Mavrovu, Gostivarsko, [1] od oca Samuila i majke Sofije Janić, kćerke Peje Pejića. Imao je šest sestara.[2]
Janići su poreklom iz selo Lazaropolja, Gostivarsko, mesta koje se nalazi između Debra i Kičeva u Makedoniji. Stanovnici teško pristupačnog planinskog mesta Lazaropolje pripadaju, kao i stanovnici okolnih sela, srpskom mijačkom stanovništvu zapadne Makedonije .[3] Iz Lazaropolja doselili su se u Mavrovo koje se danas nalazi u najvećem nacionalnom parku u Makedoniji, Nacionalnom parku Mavrovo.
Golubov deda Jane, po kome su dobili prezime Janić i otac Samuilo Janić (1830—1899) bili su beogradski trgovci.
Golubov otac Samuilo Janić se uoratičo sa rođacima i razvio i proširio očeve poslove.[4] Pomagao je i mnogim vrednim mladićima, koji su kasnije postali ugledni beogradski trgovci.
Samuilo Janić je uzeo učešće u sukobima sa turskom vlašću u Beogradu 1862, nakon incidenta na Čukur-česmi [5]
Janići su bili vezani za Mavrovo i stari kraj, gde su često odlazili, pomagali su zemljake i rođake, a deca su im se, prema običaju, rađala i do početka školovanja živela u Mavrovu[5].
Školovanje i porodični poslovi[uredi | uredi izvor]
Golub Janić je u Beogradu završio osnovnu školu i gimnaziju.
Kao mladić prijavio se u dobrovoljce i učestvovao je u srpsko-turskom i rusko-turskom ratu 1876-1878.
Nakon završenog školovanja Goluba je otac Samuilo postepeno uvodio u porodične poslove, koje su zajedno godinama uspešno unapređivali investirajući u nekretnine.
U okolini Terazija Golub Janić je imao sedam većih placeva sa zgradama. Njegova najpoznatija imanja u Beogradu bila su hotel Balkan na Terazijama, imanje Ruska kruna, velika kafana na uglu Dečanske i Skopljanke ulice, imanje Šumadija, takođe kafana, na uglu ulica Kralja Milana i Kralja Milutina, više placeva, kuća i lokala u Dečanskoj ulici, ulici Kralja Milana, Kralja Milutina, Deligradskoj i dr. Neke od kuća za izdavanje bile su reprezentativne stilske porodične kuće, a neke jednostavne najamne zgrade sa mnogo malih stanova u koje se ulazilo iz dvorišta ili sa dvorišne terase.
Svoja imanja Golub Janić isključivo je rentirao.
Golub i Bosiljka Janić stanovali su na Prestolonaslednikovom trgu 18 (kasnije Terazije 17, 18, 23), naspram hotela Balkan, na uglu Terazija i Nušićeve ulice u kući podignutoj oko 1870. godine. Pored njihove kuće u Skopljanskoj ulici (Nušićevoj, Pašićevoj) nalazila se kuća gospođe Tomanije Obrenović, čiji je unuk bio kralj Milan Obrenović.
U stambenom delu bio je, pre oštećenja zgrade u bombardovanjima, šestosoban stan sa sprovedenim etažnim grejanjem i radijatorima u svim prostorijama, uključujući i kupatila. Ulazna dvokrilna hrastova vrata bila su široka 2,6 m, a visoka 2,4 metra. Stan je imao u salonskom delu i jedna četvorokrilna unutrašnja vrata dimenzija 2,10/2,70 m, dok je visina plafona bila 4 metra. Ulaz u kuću za kočija i kola bio je iz Skopljanske (Pašićeve, Nušićeve) ulice. Štale sa konjima i kočijama nalazile su se u ulici Kralja Milutina. Prema svedočenju savremenika u kući Goluba Janića na Terazijama, gde je bilo od 1905. godine sedište, odnosno kancelarija društva Srpska braća nalazilo se i jedno odeljenje namenjeno za okupljanje studenata iz neoslobođenih krajeva u kom su na zidovima bile brojne fotografije vojvoda i četnika .[6] U parteru prema Terazijama nalazio se jedan veliki lokal, kasnije pregrađen u dva lokala.[7]
Ova kuća je Bosiljkinim testamentom bila predviđena za imovinu Fonda Sofije Samuila i Bosiljke Goluba Janića, a prilikom zidanja zgrade Savezne industrijske komore (Priveredne komore Jugoslavije, danas Privredne komore Srbije), 1955. bespravno je srušena, što je bio predmet višedecenijskog spora.
Politički i nacionalno-prosvetni rad[uredi | uredi izvor]
Nakon očeve smrti 1899. Golub Janić posvećuje se politici i to, pre svega, radu na oslobođenju južnih srpskih krajeva („Južne“ ili „Stare“ Srbije). Jedno vreme bio je narodni poslanik u Skupštini Srbije.
Golub Janić je bio osnivač i predsednik udruženja koje su finansirale i organizovale četničke aktivnosti, nacionalno-prosvetni i dobrotvorni rad u Makedoniji. Bio je Golub 1904. predsednik patriotskog društva "Kolo Srpske braće".[8] Njegove široko rasprostranjene rođačke i poslovne veze, koje su se prostirale od Carigrada i Soluna do Beča, Budimpešte i iseljeništva u Americi, bile su jedinstven sistem koji je omogućavao skupljanje priloga i sprovođenje aktivnosti, koje su do 1903. bile uglavnom prosvetne i dobrotvorne.
Bio je blizak kralju Aleksandru Obrenoviću i dvoru. Vlada generala Dimitrija Cincar-Markovića, koji je bio rođak Golubove žene Bosiljke, pomagala je srpske aktivnosti u Makedoniji preko Goluba Janića .[9]
Golub je bio pozvan u dvor kod kralja iste večeri kada je izvršen atentat 29. maja 1903. U to vreme uveliko se već po Beogradu pričalo o mogućoj zaveri i atentatu, a jedan Golubov zet vlasnik kafane u kojoj su se okupljali zaverenici, upozorio ga je da ne odlazi više u dvor.
Kasnije, posle 1903, Nikola Pašić, kao predsednik Vlade, konsultovao je Goluba o pitanjima vezanim za politiku Srbije u Makedoniji, a na ime Goluba Janića glasile su i sve tapije na imanja koja je Vlada Srbije kupovala u Skoplju i po drugim mestima u Makedoniji za srpske prosvetne i nacionalne ustanove.[10]
Golub je bio osnivač i predsednik Udruženja Starosrbijanaca, koje se bavilo prosvetnim i humantiarnim radom na području Makedonije.
Srpska četnička akcija u Makedoniji[uredi | uredi izvor]
Centralni revolucionarni tajni odbor u Beogradu[uredi | uredi izvor]
Golub Janić je bio jedan od osnivača Centralnog revolucionarnog tajnog odbora u Beogradu, ili Srpskog komiteta, koji je od septembra 1903. rukovodila prebacivanjem četničkih jedinica preko granice. Predsednik Centralnog revolucionarnog odbora bio je dr Milorad Gođevac, a članovi su pored Goluba Janića bili general Jovan Atanacković (ministar građevina 1897-1899, min. vojni 1903), Luka Ćelović, trgovac, bankar, vodeći finansijer iz Hercegovine, profesor Ljubomir Jovanović Patak (ministar un. dela 1909-1911 i 1914-1918, prosvete i crkvenih poslova 1911-1917, vera 1923-24) profesor Ljubomir Davidović, osnivač Demokratske stranke, državni savetnik Živan Živanović, inače zet Dragutina Dimitrijevića Apisa, akademik Ljubomir Kovačević, profesor Jaša Prodanović, akademik Ljubomir Stojanović i dr Vasilije Jovanović. Kasnije im se pridružio i predsednik Izvršnog odbora u Vranju, kapetan Živojin Rafajlović .[11]
Centralni revolucionarni tajni odbor u Beogradu imao je tri sekcije, revolucionarnu, finansijsku i propagandnu. Golub Janić je zajedno sa generalom Jovanom Atanckovićem, Miloradom Gođevcem, Lukom Ćelovićem i Vasilijem Jovanovićem bio član prve, revolucionarne sekcije .[12] Iz Centralnog revolucionarnog tajnog odbora u Beogradu povukli su se 1905, zbog vladine zaplene oružja i municije u vlasništvu odbora u Vranju, general Atancković, Gođevac i Jovanović, nakon čega odbor više nije radio kao ranije. Zbog toga je Golub Janić odlučio da osnuje društvo Srpska braća, koje je nastavilo sa prebacivanjem četnika preko granice i prikupljanjem pomoći za srpski narod.
Početkom 1906. Centralni odbor je preuređen, na njegovo čelo došao je Ljubomir Davidović, a vratili su se i članovi koji su se povukli 1905. U vreme aneksione krize 1908. osnovano je udruženje Narodna odbrana, u koje su se učlanili skoro svi članovi Centralnog odbora koji se tako pripojio novosnovanoj organizaciji čiji rad se može pratiti do 1941. godine.
Srpska braća[uredi | uredi izvor]
Osnovao je zajedno sa Ljubom Jovanovićem, bvš. ministrom i Josifom Studićem 23. januara 1905. godine društvo Srpska Braća. Golub Janić je bio prvi, doživotni i jedini predsednik Srpske Braće, čija je kancelarija bila u njegovoj kući na Prestolonaslednikovom trgu 18, odnosno Terazijama 23. U jednom odeljenju kancelarije, koje je bilo namenjeno za okupljanje studenata iz neoslobođenih krajeva, prema sećanju očevidaca, zidovi su bili ukrašeni brojnim fotografijama vojvoda i četnika[13].
Osnovni zadatak Srpske braće bio je da pomaže slobodarski i nacionalni pokret u Staroj Srbiji i Makedoniji, kao i da pruža moralnu i materijalnu pomoć ugroženom srpskom narodu, svuda gde se ukaže potreba. „Društvo se u stvari bavilo revolucionarnom delatnošću“ [13], odnosno rukovodilo je spremanjem, naoružavanjem i prebacivanja četnika i njihovih četovođa (vojvoda) preko granice. U Golubovom hotelu Balkan na Terazijama bio je štab i zborno mesto za okupljanje četnika.
Iako je rad sa dobrovoljcima bila glavna preokupacija Društva Srpska braća, ono se bavilo i humanitarnim radom. Tako je, na primer, preko Srpske braće prikupljana i dostavljana pomoć dijaspore iz Amerike od „siromašnih radnika iz Portland, Oregona“, nakon velikih poplava 1910. u Šumadiji i resavskom kraju, gde je posebno postradao Svilajnac .[14]
Aktivnosti Srpske braće i njenog predsednika i skretara novine su pratile redovno, kao što su izveštavale o kretanju državnih zvaničnika i viših oficira .[15]
Finansijska sredstva za rad društva obezbeđivana su novčanim poklonima, ulozima članova, a najveću pomoć pružali su rodoljubi iz prestonce, pre svih oni koji su poreklom iz Stare Srbije.
Društvo Srpska braća prestalo je sa radom nakon oslobođenja i ujedinjenja 1918. godine.
Porodica[uredi | uredi izvor]
Golub Janić se ženio tri puta. Dece nije imao.
Njegova treća žena Bosiljka Janić rođ. Cincar-Janković unuka je vojvode Cincar Janka Popovića.
Golub Janić za života je pomagao porodice svojih sestara i određene poslove predao je zetovima.
Za vreme Prvog svetskog rata Golub i Bosiljka Janić, jedno vreme, nakon povlačenja srpske vojske, državne administracije i stanovništva prema jugu, odakle su mnogi prešli preko Albanije, boravili su u Novom Pazaru zajedno sa Bosiljkinom starijom sestrom Poleksijom, udovicom Konstantina Radovanovića, kasacionog sudije, njenom kćerkom Zorkom udatom za majora, kasnije pukovnika Branislava Milosavljevića i njihovom decom. Posle su se svi vratili u Beograd.
Golub Janić je umro 1918. godine u Beogradu u vreme kada je srpska vojska ulazila u grad.
Njegovo telo je, prema pravoslavnim običajima, pre sahrane bilo u trpezariji njegove kuće na Terazijama, gde su dolazili rođaci i prijatelji da se oproste od njega. Prema običajima prilazili su njegovom otvorenom kovčegu i celivali ga u čelo, a nekadašnji šegrti, pomoćnici, deca iz porodice i drugi „mlađi“ celivali su ruke.
Golub Janić sahranjen je u porodičnoj grobnici broj 1, parcela broj 4, u prvom redu sa desne strane na ulasku u Novo groblje u Beogradu. Grobnica je prepoznatljiva po velikom crnom mermernom krstu.
Svojim testamentom celokupnu imovinu ostavio je svojoj ženi Bosiljki Janić, koja je nastavila da vodi njegove poslove. Sporazumno neka od imanja, uključujući i Rusku krunu predala je Golubovim rođacima.
Zadužbine[uredi | uredi izvor]
Golub Janić je celog života učestvovao u dobrotvornom radu, pomažući različita udruženja i organizacije.
Njegova žena i naslednica Bosiljka Janić osnovala je tri zadužbine koje nose njegovo ime i ime članova njegove porodice, Zadužbinu Samuila i Goluba S. Janića pri Filozofskom fakultetu i Učiteljskoj školi u Skoplju, Zadužbinu Samuila i Goluba S. Janića pri Srpskoj kraljevskoj akademiji (hotel Balkan na Terazijama) i Fond Sofije Samuila i Bosiljke Goluba S. Janića.
Zadužbina Samuila i Goluba S. Janića pri Filozofskom fakultetu i Učiteljskoj školi u Skoplju[uredi | uredi izvor]
Za života, Bosiljka Janić je 1929. osnovala Zadužbinu Samuila i Goluba S. Janića pri Filozofskom fakultetu i Učiteljskoj školi u Skoplju, deponujući 50.000 dinara kod Državne hipotekarne banke sa namenom da se od 5% kamate zadužbine nagrađuju svetosavski temati koji obrađuju pitanja iz istorije (političke, književne i umetničke) i etnografije Južne Srbije .[16]
Zadužbina Samuila i Goluba S. Janića pri Srpskoj kraljevskoj akademiji, hotel Balkan na Terazijama[uredi | uredi izvor]
Svojim testamentom od 14. januara. 1928, odnosno 18. novembra 1931. Bosiljka Janić osnovala je navjeći fond, Zadužbinu Samuila i Goluba S. Janića pri Srpskoj kraljevskoj akademiji, poklonivši imanje vrednosti 7 miliona tadašnjih dinara, odnosno hotel Balkan na Terazijama, kao i novac, sa ciljem da se iz prihoda Zadužbine u visini prihoda starog hotela Balkan , koji su tada iznosili 540.000 tadašnjih dinara godišnje, podižu svake godine po jedna zgrada osnovne škole sa stanovima za učiteljice u Južnoj Srbiji, odnosno današnjoj Makedoniji, počevši od njenih zapadnih delova, prvo u gostivarskom, potom tetovskom srezu: „a zatim u celoj Južnoj Srbiji“. Dodatkom testamentu od 18. novembra 1931. godine Bosiljka je samo konstatovala umanjenje nasledne mase zbog eksproprijacije dela imanja starog hotela Balkan : „za šta mi je opština isplatila samo sumu od dinara 3. 100.000“. Ukupna sredstva u nekretnini na uglu tadašnje ul. Kralja Milana br. 18 (danas Terazije) i Prizrenske 2 i gotovina kod Vračarske zadruge i Državne hipotekarne banke namenjena izgradnji novog hotela Balkan bila je 6.337.796,00 tadašnjih dinara. Krenula je u proleće 1937. godine gradnja zgrade na mestu srušenog hotela.[17]
Iako Zadužbina Samuila i Goluba Janića nije namenjena za ostvarivanje ciljeva Srpske kraljevske akademije nauka, ali je namenjena za prosvetne i kulturne svrhe, Akademija se preko punomoćnika advokata Milana A. Fotića, primila nasledstva pod uslovima koje je odredila Bosiljka Janić, ostavilja .[18]
Fond Sofije Samuila i Bosiljke Goluba S. Janića[uredi | uredi izvor]
Bosiljka Janić je testamentom osnovala i Fond Sofije Samuila i Bosiljke Goluba S. Janića, zaveštavši imovinu od 1,5 miliona tadašnjih dinara, odnosno svoju kuću na Prestolonaslednikovom trgu br. 19 (danas Terazije, na uglu sa Nušićevom ul.), čija je vrednost 1938. godine procenjena na 1.304,000,00 tadašnjih dinara .[19], od čega je fondu trebalo da ostane 1.149.000,00 dinara, a nakon podmirivanja drugih troškova iz tog dela nasleđa, sa namenom da se iz prihoda obezbeđuje odeća za siromašne učenike osnovnih škola u Južnoj Srbiji [20]
U Fondu Sofije Samuila i Bosiljke Goluba S. Janića , prema testamentu, dva člana Upravnog odbora fondacije, uvek su iz porodice. Za prve članove petočlanog Upravnog odbora fondacije iz porodice Bosiljka određuje brata Tomu Cincar-Jankovića i rođaka Dragoljuba Radojlovića, državnog savetnika, a za druga tri člana Bogdana Popovića, univerzitetskog profesora i akademika, Stevana Jovanovića Resavca, trgovca, i pukovnika Todora Simića. Članovi odbora su prema testamentu dobijali „na ime nagrade po 20 (dvadeset dinara) u zlatu od svake sednice“, koje se održavaju prema potrebi „a najviše jedanput mesečno“. Za članove odbora iz porodice, posle smrti imenovanih, odredila je svoje bratance: „Moga brata Tomu Cincar-Jankovića i moga rođaka Dragoljuba Radojlovića imaju zameniti u odboru moji bratanci, a ostale popunjavaće sam odbor“. Pored ovoga, Bosiljka je u svom testamentu predvidela da u slučaju da Zadužbina Samuila i Goluba Janića , kojom prema testamentu upravlja Srpska Kraljevska akademija, u roku od tri godine posle prijema nasleđa, odnosno hotela Balkan i novca, ne sazida ni jednu školu „dužna je celokupno moje imanje i sav dotle prikupljeni prihod predati odboru koji rukuje Fondom Sofije Samuila i Bosiljke Goluba Janića.[21] Prvi predsednik Fonda Sofije Samuila i Bosiljke Goluba S. Janića bio je prof. Bogdan Popović. Posle Popovićeve smrti 1944. za predsednika izabran je Toma Cincar-Janković.
Jedna pesma posvećena Golubu S. Janiću[uredi | uredi izvor]
Povodom smrti Goluba Janića 1918. godine napisao je njemu u čast pesmu pešadijski major Branislav Milosavljević, čijoj ženi Zorki je Golub bio teča. Pesma je objavljena kasnije u više zbirki pesama .[22] Golubu S. Janiću
Valjana starino, tebe nema više!
Tvoje srpsko srce ne bije u grudi.
Sklopio si oči. Mrak ti zene siše,
Sad kad nova Zora, „Srpskoj Braći“ rudi.
Gledao si majku - otadžbinu našu,
Gde je Nemci gaze a Bugari muče.
Gledao si kako majku lancem pašu
I od silnog bola tvoje srce puče!
Oko tvoje mutno, upravljeno k jugu,
Ukočeno gleda – srce ti se steže.
I ti spazi sunce kako pravi dugu;
Vide švapske čete kako preko beže.
Od radosti velje, tebi snaga dođe
I ti se podiže i opruži ruku,
I drhćući nogom ka prozoru pođe;
“Gledaj ženo, kako Srbi Švabe tuku!”I ko hrast odsečen na zemlju se sruši.
Pomodrele usne šapću nemo slova:
“Živela Srbija!” – Zastade u guši…Crni gavran graknu vrh tužna Mavrova.
Valjana starino, tebe nema više!
Tvoje srpsko srce ne bije u grudi.
Sklopio si oči. Mrak ti zene siše,
Sad kad nova zora “Srpskoj braći” rudi.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ O Mavrovu mogu se videti podaci na bugarskoj i makedonskoj Vikipediji. Koren imena je u grčkom pridevu crn „mavros“, crno polje. Danas se samo 3 od 166 stanovnika izjašnjavaju kao Srbi, a ostali kao Makedonci, vid. bg:Mavrovo (Obщina Mavrovo i Rostuša), mk:Mavrovo
- ^ Golubova sestra Evgenija sa Ristom Vasiljevićem rodom iz Launova pored Mavrova imala je sina Teodosija Ristića vicedirektora Promente banke. Druga sestra Agafija bila je udata za Todora Todorovića koji je, između ostalog bio vlasnik kafane „Ženeva“ (preko puta Pravnog fakulteta), a imali su dva sina i tri kćerke. Treća sestra Magdalena Fotirić imala je kćerku Hildu udatu Davidović i sina Arsenija Fotirića, vlasnika „Ruske krune“, višespratne zgrade br. 10 u Nušućevoj i br. 10 u Kosovskoj ul. koji je imao tri sina. Četvrta sestra Dailjka je sa Đorđem Bogojevićem imala kćerku Đurđinu udatu za Žiku Jankovića, vlasnika poznate beogradske knjižare Janković-Maričić. Peta sestra Onisija imala je sina Milana Dimića koji je poginuo u Prvom svetskom ratu. Šesta sestra Fotirka Simić imala je sina pukovnika Todora Simića i kćerku, čiji je sin Pandilović bio učitelj srpske škole u Solunu. Jedna njihova sestra od tetke Katarine - Kaje, sestre majke Sofije, bila je udata za Milana Dimića vlasnika ciglana na Zvezdari. Druga sestra od tetke bila je udata za Jakova Damjanovića, građevinskog preduzimača koji je obavio kaldrmisanje beogradskih ulica posle turskog bombardovanja Beograda 1862. Velika porodična kuća Jakova Damjanovića nalazi se u Dositejevoj 16, a sagrađena je krajem 1872. Neposredno po izgradnji, od jula 1876. do maja 1877. kuća je poslužila za smeštaj engleskog zavoda za srpsku siročad, koji je posle prvog srpsko-turskog rata osnovao engleski lekar Henri Ciman. Izgrađena je kao ugaoni objekat sa podrumom, prizemljem i spratom, čije je prostrano dvorište smanjeno 1876. izgradnjom dvorišnog krila za potrebe engleskog zavoda. U ovoj kući je živeo i radio Stevan Mokranjac (1856—1914). Kuća predstavlja „izvanredan primerak građevinskog i zanatskog ostvarenja u stambenoj arhitekturi Beograda krajem sedme decenije devetnaestog veka. Treća sestra od tetke bila je udata za Kostu Ginića, vlasnika zgrade i kafane „Ginić“ koja se nalazila na mest današnjeg Doma omladiine u Poenkarovoj br. 20, kuće u Dečanskoj ul. br. 2, gde se sada nalazi zgrada kafane „Mornar“, kao i par zgrada u Makedonskoj ulici, a stanovao je u Grobljanskoj (Ruzveltovoj) ulici. U „kultnoj“ kafani „Kod Ginića“, smišljen je naziv lista „Ošišani jež“. Vid. Testament Bosiljke Janić, Zaključak sreskog suda za grad Beograd od 18. januara 1938. godine. Obr.304/36/35.
- ^ "U pogledu istoriske svesti kod njih ima samo tragova stare srpske prošlosti. Stariji ljudi znaju za kosovsku pogibiju i za „cara“ Lazara i o „službama“ (slavama) još se pevaju pesme kojima se slavi ovo doba. Ali sada, posle jake bugarske propagande, ređe ih pevaju no u ranije vreme. Mijaci vrlo mnogo znaju o Kraljeviću Marku, za koga vele, da je rodom „od Legen-grad“. Iznad torbeškog sela Prisojnice ima razvalina od grada. Mijaci pričaju, da je odatle vojvoda Damjan otišao u boj na Kosovu. Imaju i pesme o zidanju srpskog manastira Hilendara u Svetoj gori. Svaka porodica ima slavu („službu"). Središte mijačkog duhovnog života je manastir Sv. Jovana Bigorskog. Sve što u njemu ima vezano je u nacionalnom pogledu za srpsku istoriju. U njemu je vrlo stari pomenik, vanredno lepo pisan na pergamentu, čuven sa svoje izrade, u kome je istorija ovog manastira; u njemu se pominju samo srpski vladaoci od loze Nemanjića i srpski arhiepiskopi. Isto tako su na živopisu na spoljašnjim manastirskim zidovima naslikani samo srpski vladaoci do Kosovske bitke. Te je slike radio seljak zoograf iz Lazaropolja. Uz to istorija ovog manastira, kao i samih Mijaka, pokazuje, da su uvek težili za samostalnošću. Stalno su se protivili grčkom jeziku u službi božjoj. Kad se i njima htela da nametne bugarska egzarhija, njihovi su kaluđeri umeli održati potpunu slobodu prema novoj crkvi i sačuvati sve srpske starine kojih je bilo u manastiru“. Jovan Cvijić, Balkansko poluostrvo i Južnoslovenske zemlje, Mijačka grupa (zapadnomakedonski varijetet), Beograd 1922. pp. 117. -. Vid. http://www.promacedonia.org/serb/cvijc/cvijic_balkansko_poluostrvo_2.pdf Balkansko poluostrvo i Južnoslovenske zemlje (2. deo)].
- ^ Samuilo Janić je 1860, između ostalog, sa Milom Đorđevićem Peićem suvlasnik kafane u Dečanskoj, verovatno Ruske krune. Milo Đorđević Peić je izgleda brat od strica Samuilove žene Sofije, kćerke Peje Pejića.
- ^ a b Zadužbine i fondovi, Beograd 1937. pp. 341, vid. ASANU, Zadužbina Samuila i Goluba Janića iz Mavrova.
- ^ Stevan Simić, Srpska revolucionarna organizacija , komitsko četovanje u Staroj Srbiji i Makedoniji 1903-1912, Beograd 1998. pp. 80
- ^ Vid. Komisijski izveštaj o pregledu, opisu i proceni zgrade u ul. Terazije br. 23 i Njegoševoj 1, Arhiv Srbije, Fond.
- ^ "Beogradske opštinske novine", Beograd 1.maj 1939.
- ^ Vid. Marija Cincar-Marković, „Uoči 29. maja“, Politika, 1926
- ^ Zadužbine i fondovi, Beograd 1937. pp. 341. U Beogradu se u čaršiji pričalo o „cincarskim vezama“ Janića i Pašića, vid. Borisav Stanković, Pod okupacijom, 1929. pp. 67–68.
- ^ Vid. Ljiljana Aleksić-Pejković, Dokumenti o spoljnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914, knj. 2, Dodatak 1, Organizacija Srpska odbrana 1903-1905SANU, Beograd 2008, 748-749; Miodrag D. Pešić, Stari četnici, Kragujevac, 2000.
- ^ Vid. Stevan Simić, Srpska revolucionarna organizacija, komitsko četovanje u Staroj Srbiji i Makedoniji 1903 - 1912, Beograd 1998. pp. 56.
- ^ a b Stevan Simić, Srpska revolucionarna organizacija, komitsko četovanje u Staroj Srbiji i Makedoniji 1903-1912, Beograd 1998. pp. 80
- ^ Vid. Krv nije voda, Prilog iz Amerike poplavljenim Šumadincima, Resavcima i Preševcima, Politika 16. jul 1910. pp. 2.
- ^ Tako izvešptva Politika od 13. jula 1909 da je, „sekretar Srpske braće Josif Studić otputovao na lečenje u Krušumlijsku banju, gde će ostati do kraja ovog meseca“. Vid. Politika, 13. jul 1909. pp. 3.
- ^ Pismo dekana Filozofskog fakulteta u Skoplju Ministarstvu prosvete od 29. 12. 1929. u kome dostavlja predlog pravilnika fondacije usvojen je na sednici Saveta Filozofskog fakulteta od 16. 10. 1928, Rešenje državnog saveta Kraljevine SHS od 19. 03. 1929, Ukaz kralja Aleksandra od 14. aprila 1929, Arhiv Srbije, Fond
- ^ "Vreme", Beograd 4. april 1937.
- ^ Pismo Fotića Predsedništvu od 24. 02. 1936, Saglasnost predsedništva i članova Skupštine na predlog predsedništva da se primi rukovanja zaveštanjem od 12. 03. 1936, Pismo sekretara SKAN Fotiću kojim potvrđuje da se SKAN prima zaveštanja po testamentu od 12. 03. 1936. (br. 173), Pismo predsednika SKAN Jevremu i Tomi Cincar-Jankoviću sa predlozima o izvršenju zaveštanja od 08. 12. 1936. (br. 986). Vid. Fond Samuila i Goluba Janića, dosije br.462, Arhiv Srbije, Zadužbina Samuila i Goluba Janića , Arhiv SANU
- ^ Prema proceni Ministarstva prosvete vrednost imovina je bila veća od 1,5 miliona dinara, dok je mesečno donosila prihod od 10,750,00 din, Zadužbinski odsek, Izveštaj pravnog referenta Zadužbinskog odseka šefu Zadužbinskog odseka od 11. jula 1938 .
- ^ Testament Bosiljke G. Janić rođ. Cincar-Janković, Zaključak o pravnosnažnosti testamenta Bosiljke Janić , Sreski sud Beograd, januar 1938, O br. 304/36, Pravila Fonda Sofije Samuila i Bosiljke Goluba Janića i dr, Fond Samuila i Goluba Janića, Arhiv Srbije , Arhiv SANU
- ^ Testament Bosiljke G. Janić rođ. Cincar-Janković, Zaključak o pravnosnažnosti testamenta Bosiljke Janić , Sreski sud Beograd, januar 1938, O br. 304/36, Pravila Fonda Sofije Samuila i Bosiljke Goluba Janića i dr, Fond Samuila i Goluba Janića, Arhiv Srbije, Arhiv SANU.
- ^ Branislav Milosavljević, Mač i lira, drugo dopunjeno izdanje, Brod na Savi, 1922. pp. 133–134.
