Stara zgrada Generalštaba

Kamena palata (Baumgartenova palata)
Kamena palata (Baumgartenova palata)
	Stara zgrada Generalštaba
Opšte informacije
Mesto	Beograd
Opština	Savski venac
Država	Srbija
Vreme nastanka	1928.
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika kulture
	beogradskonasledje.rs

Zgrada generalštaba ili Kamena palata ili Baumgartenova palata se nalazi u Srbiji, u Beogradu u ulici Kneza Miloša 33.^[1] Zgrada se od 1984. godine nalazi pod zaštitom države i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od velikog značaja.^[2]

Sagrađena je u periodu od 1924. do 1928. godine prema projektu arhitekte, ruskog emigranta, Vasilija Vilhelma Baumgartena.^[3] Ova izuzetno monumentalna i dekorativna zgrada predstavlja jedan od najboljih primera javnih građevina podignutih u Beogradu između dva svetska rata u duhu akademizma. U njoj je bilo sedište Generalštaba vojske Kraljevine Jugoslavije. Posle Drugog svetskog rata za vreme postojanja SFRJ u njoj je bilo sedište Generalštaba Jugoslovenske narodne armije.

Istorija

Period između dva rata u Beogradu obeležilo je podizanje velikog broja privatnih i javnih zgrada. U čitavom ovom periodu one su rešavane po akademskom konceptu, kao monumentalne građevine sa simetičnom šemom osnove, sa primenom visokih stubova i pilastera i drugih elemenata koji predstavljaju reminiscenciju na istorijske stilove, pre svega klasicizam. U Evropi kraja 19. veka arhitektura istorijskih stilova, koja je još sredinom veka zavladala evropskim graditeljstvom, je doživela svoj preobražaj koji se ogledao u slobodnijoj primeni ovih stilova. I u Evropi, a i kod nas, značajnu ulogu u propagiranju arhitekture istorijskih stilova imale su državne institucije i imućni investitori, koji su uz pomoć ove monumentalne i dekorativne arhitekture dodatno isticali svoju moć i društveni položaj, te su državne i javne građevine uglavnom i građene u ovom stilu koji je postao zvaničan. Tehničke visoke škole i Akademije evropskih centara su doprinele tome da bude uobličena, a potom i ozvaničena, kao državni stil, akademska arhitektura koja je počivala na eklekticizmu. Tako su određene vrste javnih građevina pratile određeni obrazac arhitektonskog sklopa i pratile uhodanu shemu i samo pojedinci su uspevali da ostvare pomak u kreativnom i svakom drugom smislu.

Upravo u periodu između dva rata, Beograd počinje intenzivno da se gradi i širi. Monumentalna arhitektonska ostvarenja su predstavljala potvrdu i svojevrsnu materijalizaciju nove društvene stvarnosti nastale nakon proglašenja Kraljevine. Posle Prvog svetskog rata u Beogradu je koncentracija državne uprave učinila da on postane politički i administrativni centar cele Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Jedna za drugom, nicale su zgrade državnih ministarstava u ulici Kneza Miloša i svaka naredna je bila veća i skuplja od prethodne.

Kada je izgrađena, bila je jedna od najmodernijih zgrada u Evropi u odnosu na slična zdanja namenjenih za sedište vojne komande. Kamena palata je 1937. godine proglašena za najlepšu zgradu u Beogradu. Ova palata danas predstavlja značajan kulturno-istorijiski spomenik. Palata se prostire na 9.543 m² korisne površine. U palati se nalazi jedna od najreprezantivnijih sala u Srbiji, čuvena Velika ratna sala, koja se nalazi na međuspratu palate, u sobi pod brojem 49. U toj sali donosile su se važne državne odluke, organizovani svečani vojni balovi i zasedale Vlade. Enterijer Velike ratne sale predstavlja autentično remek-delo, ima velelepne palastre, stubove, iznad kojih je smeštena galerija sa lučnim otvorima, gde je nekada, po potrebi, stajao hor.

Kamena palata tj. Zgrada Generalštaba jugoslovenske kraljevske vojske je bila jedna od retkih zgrada koju Nemci u aprilskom bombardovanju Beograda 1941. godine nisu pogodili, iako je jedna od bombi u prvom talasu bombardovanja prestonice pala samo nekoliko metara od nje, na nekadašnju zgradu Ministarstva rata.

Autor

Zgrada Starog genaralštaba u vreme kada je podignuta bila je jedna od najmonumentalnijih i najskupljih građevina. U tehničkom smislu, ova zgrada je besprekorno izvedena. Autor ovog objekta, Vasilij Baumgarten, ostvario je i niz drugih značajnih dela, naročito u periodu između sredine dvadesetih i sredine tridesetih godina. Pored zgrade Generalštaba koja ostaje njegovo ključno delo, izgradio je i objekat Ruskog doma u Ulici kraljice Natalije, palatu Oficirskog doma u Skoplju (porušenu u zemljotresu 1963. godine) i zgradu Oficirskog doma u Bitolju.

Arhitektura

Fasade

Fasade su čvsto komponovane i istaknute ritmičkim nizom stubova sa korintskim kapitelima, udvojenih na ugaonim rizalitima. Ovi stubovi zauzimaju tri spratne visine i nose masivni arhitrav koji teče duž svih fasada i znatno ispada iz njihove ravni.

Na ugaonim rizalitima iznad arhitravnog venca postavljene su dekorativne strukture u punoj plastici koje predstavljaju ratnike i scene iz ratničkog života. Grupe su po pravilu dvočlane i predstavljaju: borbu ratnika, ratnika i ranjenika, koji ubija ženu i sebe i strelca i ratnika sa mačem. Svaka je grupa tri puta ponovljena, pa su skupine od po četiri grupe postavljene nad ugaonim rizalitima na sva tri ugla vidljivih fasada. Autor ovih skulprura je arhitekta Ivan Rik. Dobar poznavalac antičke skulpture klasičnog perioda, Rik je izradio nacrte u kojima su tematika, pokret, odeća i oružje tačno i verno interpretirani. Ove skulpture se mogu svrstati u bolja ostvarenja dekorativne plastike na fasadama zgrada u Beogradu. Na obradi bogato ukrašenih fasada arhitektonskim elementima radila je radionica Ivana Vanika i Milana Duhača.

Enterijer

Enterijer zgrade Generalštaba je veoma bogato i sa pažnjom dekorisan. U obradi podova, zidova i tavanica upotrebljeni su raznovrsni materijali i dekorativni elementi koji uglavnom vode poreklo iz epohe antike i renesanse. Može se reći da je enterijer stilski najbliži ruskom ampir stilu, vladajućem u umetničkim krugovima u prvoj polovini 19. veka. Iako je zgrada Starog Generalštaba projektovana više od sto godina kasnije, u obradi njenog enterijera ovi uticaji su više nego očigledni. Pretostavka je da se autor Vasilij Baumgarten inspirisao nekom palatom ili javnim objektom carske Rusije, zemlje svog porekla.

Ulaz, vestibil i svečana sala su najbogatije dekorisani. Cenralno stepenište u ulazu je flankirano parapetima iz kojih se uzdiže po dva udvojena stuba koji nose kasetiranu tavanicu. Kasete su ispunjene cvetnim rozetama.

Tavanica u podužnom hodniku ukrašena je štuko i slikanom dekoracijom sa motivima preuzetim iz renesansnog dekorativnog programa, tavanica nad svečanim dvokrakim stepeništem ukrašena je medaljonima i ornamentima floralnog porekla. Centralni dekorativni motiv ulaznog dela je monumentalna kompozicija ulaznih vrata u svečanoj sali. Ovaj ulaz je obrađen dvostrukim stubovima u člankovito sastavljenom grubo tesanom kamenu sa timpanonom nad kojim je postavljena figuralna kompozicija u visokom reljefu, a predstavlja Samsona i lava. Kompoziciju Samson i lav izradio je Vladimir Zagorodnjuk, autor dekorativne skulpture i na mnogim drugim objektima u Beogradu. Kompozicija Samson i lav personifikuju snagu i borbu. Ona je tematski prikladna u tom prostoru. Formalno je preuzeta iz vrtne arhitekture kasnorenesansnih vila i u enterijeru nespretno upotrebljena.

Sala ratnika

Svečana sala – „Sala ratnika“ ima bočno postavljene prozore, među kojima je niz ritmično raspoređenih stubaca sa korinskim kapitelima koji nose arhitravni venac. Nad vencem su postavljena ratnička poprsja, naga i u panciru. Tavanica svečane sale dekorisana je medaljonima sa floralnim elementima, slično plafonu u vestibilu.

Nad ulaznim vratima u svečanu salu postavljen je kartuš sa vojničkim insignacijama koji nosi dve ženske figure. Celokupnu unutrašnju dekoraciju zgrade izvela je radionica Spase Petrovića. Veoma bogata dekoracija i upotreba luksuznih materijala svedoče o velikoj pažnji posvećenoj obradi i uređenju «Sale ratika» koja spada u najlepše izvedene sale u Beogradu svoga vremena.

Posle Drugog svetskog rata izvršena su neprikladna bojenja štuko i slikarske dekoracije. Ovi radovi doprineli su još napadnijem izgledu dekorativnog enterijera. Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda uradio je projekat restauracije fasada, projekat konzervatorsko-restauratorskih radova u enterijeru Sale ratnika, kao i konzervatorski nadzor tokom izvođenja radova 2009. i 2010. godine.^[3]^[4]

Zanimljivosti

U velikom hodniku palate, iznad samog ulaza u Veliku ratnu salu smeštena je skulptura „Samson ubija lava“ ruskog vajara Zagardnjiha. Motiv lava, inače, veoma je prisutan u ovom vojnom zdanju. U Velikoj ratnoj sali nalazi se stolica ručne izrade, sa „lavljim šapama“ na držačima, na kojoj je sedeo vojvoda Živojin Mišić. U palati, po tavanicama, mogu se videti gipsani grbovi vojske SCG, iz doba kraljevine i grbovi iz doba SFRJ.

Kamena palata je zatvorena je za širu javnost.

Obnova

Godine 2008. počela je obnova fasade na palati i trajala je dve godine. Sama obnova fasade koštala je oko 2,2 miliona evra, što predstavlja jedno od najskupljih renoviranja fasade u Beogradu. Obnovom fasade uklonjeni su tragovi bombardovanja za vreme Nato agresije na SRJ.

Vidi još

Spisak spomenika kulture u Beogradu

Reference

^ Dokumentacija Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda;T.Videnović, S.Marković, B.Ibrajter Gazibara, Stari Generalštab, katalog izložbe, Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, Beograd, 2010; B.Ibrajter Gazibara, prikaz izložbe „Stari Generalštab“, Glasnik Društva konzervatora Srbije br.35, Beograd, 2011
^ Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda
^ ^a ^b Izložba o restauraciji zgrade starog Generalštaba, Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, http://www.mod.gov.rs/sadrzaj.php?id_sadrzaja=2517^{[mrtva veza]} pristupljeno 28.3.2016.
^ T.Videnović, S.Marković, B.Ibrajter Gazibara, Stari Generalštab, katalog izložbe, Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, Beograd, 2010; B.Ibrajter Gazibara, prikaz izložbe „Stari Generalštab“, Glasnik Društva konzervatora Srbije br.35, Beograd, 2011

Spoljašnje veze

[1] Dokumentacija Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda;T.Videnović, S.Marković, B.Ibrajter Gazibara, Stari Generalštab, katalog izložbe, Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, Beograd, 2010; B.Ibrajter Gazibara, prikaz izložbe „Stari Generalštab“, Glasnik Društva konzervatora Srbije br.35, Beograd, 2011

[2] Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda

[automatski_generisano1-3] Izložba o restauraciji zgrade starog Generalštaba, Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, http://www.mod.gov.rs/sadrzaj.php?id_sadrzaja=2517^{[mrtva veza]} pristupljeno 28.3.2016.

[4] T.Videnović, S.Marković, B.Ibrajter Gazibara, Stari Generalštab, katalog izložbe, Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, Beograd, 2010; B.Ibrajter Gazibara, prikaz izložbe „Stari Generalštab“, Glasnik Društva konzervatora Srbije br.35, Beograd, 2011

[1]

[2]

[3]

[4]

p r u Nepokretna kulturna dobra u gradu Beogradu
Barajevo	Kuća porodice Jeftić Crkva brvnara u Vraniću Zgrada škole u Vraniću Nadgrobni spomenik Milisava Čamdžije Stara škola, Boždarevac Stara mehana u Barajevu Kuća porodice Stevanović Crkva Svetog arhanđela Mihaila u Beljini Crkva Svete Trojice u Baćevcu
Voždovac	Rodna kuća vojvode Stepe Stepanovića u Kumodražu Stara kuća porodice Živković Mitrovićev dom na Avali Banjički logor Spomenik Neznanom junaku na Avali Hotel „Avala“ u Beogradu Crkva Svete Trojice u Ripnju
Vračar	Kuća vojvode Petra Bojovića Zgrada Treće beogradske gimnazije Zgrada Državne hemijske laboratorije u Beogradu Dom braće Krstić Kuća braće Nikolić Socijalistički narodni dom Kafana „Tri lista duvana“ Kuća vajara Đorđa Jovanovića Dom Društva za ulepšavanje Vračara Vozarev krst Muzička škola „Stanković“ Genčićeva kuća Spomenik Vasi Pelagiću Narodna biblioteka Srbije Kuća arhitekte Milana Zlokovića Kuća arhitekte Momira Korunovića Kuća Popovića Kuća Bogdana Gavrilovića Dom Udruženja novinara Srbije Kuća Mihaila Popovića Kuća Flašar u Beogradu Kuća pukovnika Elezovića u Beogradu Zgrada Tehničkog fakulteta u Beogradu Dom Udruženja jugoslovenskih inženjera i arhitekata u Beogradu Spomenik Karađorđu u Beogradu Zgrada auto servisa „Fiat” u Beogradu Kuća Josifa Šojata u Beogradu Kuća Petronijevića
Grocka	Rimska grobnica u Brestoviku Rimska grobnica na lokalitetu Dubočaj Rančićeva kuća Mitrovićeva kuća Karapešićeva kuća Vlajkovićeva kuća Cincarska kuća u Grockoj Teomirovićeva kuća Panićeva kuća Topalovićeva kuća Popovićeva kuća Smiljanićeva kuća Markovićeva kuća Božićeva kuća u Grockoj Manastir Rajinovac Spomenik i spomen kosturnica u Ritopeku
Zvezdara	Spomenik Vuku Karadžiću Novo groblje (Beograd) Astronomska opservatorija u Beogradu Crkva Sv. Nikole u Višnjici Hram Pokrova Presvete Bogorodice u Beogradu Studentski dom kralj Aleksandar I u Beogradu Crkva Svetog Antuna Padovanskog u Beogradu
Zemun	Zemunska tvrđava Nikolajevska crkva u Zemunu Kuća porodice Karamata Kuća u kojoj se rodio Dimitrije Davidović Kuća Afrodite Bialo Kuća sa sunčanim satom Crkva Sv. Trojice u Zemunu Kuća u Ul. Glavnoj 7 Špirtina kuća Magistrat u Zemunu Zgrada carinarnice u Zemunu Markovićeva kuća u Grockoj Ičkova kuća Kontumacka kapela Svetih arhanđela Mihaila i Gavrila Kontumacka kapela Svetog Roka Livnica Pantelić Kuća Burovca na Gardošu Crkva Sv. Dimitrija (Hariševa kapela) Crkva Svetih Arhanđela Mihaila i Gavrila u Batajnici Bogorodičina crkva (Zemun) Dom srpske pravoslavne crkvene opštine Zemun Zemunsko groblje na Gardošu Zemunska gimnazija Kuća inženjera Pavla Horvata Kuća dr Save Nedeljkovića Srpska škola u Gornjoj varoši u Zemunu Zemunska pošta Evangelistička crkva (Zemun) Zgrada komande vazduhoplovstva Zgrada Dečjeg doma kraljice Marije Osnovna škola Kraljica Marija Binderova kuća u Zemunu Stara kapetanija u Zemunu Zgrada Vodne zajednice u Zemunu Stara zgrada Poljoprivrednog fakulteta u Zemunu Srpska škola u Batajnici Crkva Uznesenja Blažene djevice Marije
Lazarevac	Spomen crkva u Lazarevcu Spomenik knezu Stanoju Nadgrobni spomenik knezu Aksentiju Miladinoviću Čaršijska kuća porodice Vasić Kuća porodice Dimitrijević Kuća porodice Đurđić Kuća porodice Miletić Kuća porodice Perlić Kuća porodice Krdžalić Crkva Svetog Velikomučenika Dimitrija
Mladenovac	Manastir Pavlovac Spomenik despotu Stefanu Lazareviću (Crkvine) Spomen česma „Crkvenac“ Spomenik palim ratnicima 1912—1918. Kuća porodice Badžak Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Jagnjilu sa sobrašicama
Novi Beograd	Staro sajmište Muzej savremene umetnosti Crkva Svetog Georgija u Bežaniji Palata Srbije Hangar Starog aerodroma Zgrada Stare osnovne škole u Bežaniji Sava centar Zapadna kapija Beograda
Obrenovac	Kuća u selu Draževcu Kuća u kojoj se rodio narodni heroj Vlada Aksentijević Crkva brvnara u Orašcu Stara mehana u Ušću Mehana Uzun Mirka Apostolovića Stara Osnovna škola Dom porodice Mihajlović Crkva u Obrenovcu Stara varoška kuća Spomenik streljanim taocima Stara zadružna kuća Rankovića Manastir Grabovac Crkva Svetog Vaznesenja u Drenu Crkva Pokrova Presvete Bogorodice u Bariču Sokolski dom (Obrenovac)
Palilula	Memorijalni muzej Nadežde i Rastka Petrovića Crkva Svetog Marka u Beogradu Univerzitetska biblioteka „Svetozar Marković“ Zgrada Arhiva Srbije Groblje oslobodilaca Beograda Poslovno-stambena zgrada Petra Jankovića Hotel „Metropol“ Kuća Milutina Milankovića Crkva Svetog cara Konstantina i carice Jelene u Ovči Zgrada Seizmološkog zavoda Zgrada Pravnog fakulteta u Beogradu Palata Glavne pošte Zgrada Vojnogeografskog instituta u Beogradu Kuća Nevene Zaborski u Beogradu Vila Prendić u Beogradu Stara mehana u Velikom Selu
Rakovica	Manastir Rakovica
Savski venac	Konak kneza Miloša u Topčideru Topčiderska crkva (Crkva Sv. Apostola Petra i Pavla) Crkveni konak u Topčideru Amam kneza Miloša Muzej Tome Rosandića Manakova kuća Porodična kuća Nikole Nestorovića Skulptura „Žetelica“ Muzej 4. jula Ilegalna štamparija CK KPJ na Banjičkom vencu Obelisk u Topčiderskom parku Spomenik Arčibaldu Rajsu Doktorova kula u Beogradu Zgrada Oficirske zadruge Vaznesenjska crkva Kuća porodice Veljković Kuća Branislava Nušića Zgrada prve srpske opservatorije Zaostavština Dragomira Glišića Kuća porodice Popović-Predić Abadžijske kuće Beogradska nadbiskupija Železnička stanica Beograd–Glavna Kuća dr Arčibalda Rajsa Kuća Isidore Sekulić Kuća porodice Najdanović Zgrada Oficirskog doma Stara zgrada Generalštaba Zgrada „Manježa“ Kuća dr Aleksandra Belića Dom sirote dece Parni mlin u Beogradu Krst sa Male pijace Hotel „Bristol“ Vojna bolnica na Vračaru Zgrada državne štamparije Univerzitetska dečja klinika Kasarna 7. puka Kuća kralja Petra I Karađorđevića Kuća Vukićevića Vučina kuća na Savi Kuća Dragoljuba Gošića Palata Ministarstva finansija Kraljevine Jugoslavije Vila Dušana Tomića Vila Olge Mos Palata Ministarstva šuma i ruda i Ministarstva poljoprivrede i voda Zgrade Generalštaba vojske Srbije i Crne Gore i Ministarstva odbrane Manastir Vavedenje Presvete Bogorodice u Beogradu Crkva Svetog arhangela Gavrila u Beogradu Zgrada Sokolskog doma „Matica“ Zgrada Arhiva Jugoslavije Kuća trgovca Dušana Lazića u Beogradu Vila Stevke Milićević u Beogradu Zgrada Ministarstva saobraćaja u Beogradu Hala 1 Beogradskog sajma Dvorski kompleks na Dedinju u Beogradu Fabrika hartije Milana Vape Vila Rajh u Beogradu Zgrada Socijalnog osiguranja u Beogradu Vila Lazića i Mitrovića u Beogradu Vila glumice Marice Popović u Beogradu Zgrada Ministarstva socijalne politike i narodnog zdravlja u Beogradu Kuća arhitekte Jovana Ilkića u Beogradu Dom Radničke komore u Beogradu Vila Šterić u Beogradu
Sopot	Crkva Sv. Nikole u Sibnici Sopotski han Stara kuća porodice Žujović Han Radosavljevića Han Pantića Osnovna škola u Malom Popoviću Manastir Kastaljan Nadgrobni spomenik vojvodi Pavlu Cukiću Stara kuća porodice Žmurić Crkva Svetog Marka u Stojniku
Stari grad	Dositejev licej Konak kneginje Ljubice Beogradska tvrđava Božićeva kuća Terazijska česma Turbe Šeih Mustafe Kafana "?" Spomenik knezu Mihailu Kapetan Mišino zdanje Bajrakli džamija u Beogradu Kuća slikara Đorđa Krstića Dom Jevrema Grujića Zgrada zadužbine Nikole Spasića Dom Jovana Cvijića Krsmanovićeva kuća na Terazijama Prva varoška bolnica Zgrada Uprave fondova u Beogradu Zgrada Realke u Beogradu Spomenik zahvalnosti Francuskoj Čukur česma Stara kuća na Varoš kapiji Zgrada Ministarstva pravde Zgrada Smederevske banke Zgrada Narodne banke Srbije u Ulici kralja Petra Osnovna škola Kralj Petar Prvi Dorćolska osnovna škola Palilulska osnovna škola Kuća Jovana Smederevca Građanske kuće u Ul. Knez Mihailovoj br. 46, 48 i 50 Dom Mike Alasa Zgrada Beogradske zadruge Zgrada Ministarstva prosvete Zgrada trgovca Stamenkovića Robni magazin Spomenik Dositeju Obradoviću Spomenik Josifu Pančiću Saborna crkva u Beogradu Palata „Anker“ Palata „Atina“ Zgrada stare telefonske centrale Zgrada hotela „Moskva“ Dom porodice Pavlović Umetnički paviljon „Cvijeta Zuzorić“ Kuća Branislava Kojića Igumanova palata Zgrada „Srpska kruna“ Zgrada u Ul. Kralja Milana 1 Zgrada u Ul. Kralja Milana 3 Zgrada Narodnog pozorišta u Beogradu Crkva Aleksandra Nevskog Dom Svetog Save Kuća Stevana Mokranjca u Beogradu Zgrada Beogradske opštine Zgrada Starog dvora Zgrada Novog dvora Grobnica narodnih heroja na Kalemegdanu Hotel „Nacional” Zgrada umetničke škole Zgrada Narodne skupštine Palata „Albanija“ Kuća Nikole Pašića Bioskop „Balkan“ Kuća Filipa Filipovića Kuća Nikole Predića Zanatski dom Dom vojske u Beogradu Zgrada Patrijaršije Zgrada PRIZAD-a (TANJUG) Zgrada Prometne banke Kuća Bete i Riste Vukanovića Kuća Jovana Skerlića Kuća porodice Ribar Kuća Milana Piroćanca Zgrada Velike škole Zgrada Kolarčevog narodnog univerzizeta Etnografski muzej Kuća Laze Pačua Zgrada Agrarne banke Kuća dr Stanoja Stanojevića Dom društva Crvenog krsta Atelje Uroša Predića Kuća u Ul. Cara Dušana 10 Kuća Stevana Kaćanskog Spomenik Moši Pijade Kuća Dimitrija Krsmanovića Kuća vajara Dragomira Arambašića Kafana „Ruski car“ Zgrada Ekonomske škole Zgrada Prve beogradske gimnazije Spomenik Pobedniku Kuća Miladina Pećinara Palata SANU Zgrada Druge ženske gimnazije (Škola „Nikola Tesla“) Zgrada Trgovačke akademije Fotografski atelje Milana Jovanovića Kuća porodice Hristić-Mijušković Kuća Milana A. Pavlovića Moderna garaža u Beogradu Hotel „Mažestik“ Kuća Leone Panajot Kuća Mihaila Đurića Kuća porodice Milovanović Kuća Radisava Jovanovića Zgrada Društva svetog Save Kuća Dimitrija Živadinovića Kuća Andre Đorđevića Parno kupatilo braće Krsmanović Kuća Zdravka Đurića Zgrada Ljubomira Miladinovića Kuća trgovca Crvenčanina Zgrada Josifa Šojata Kuća Milorada Pavlovića Zgrada Jakova Čelebonovića Spomen dom vajara Radete Stankovića Botanička bašta Jevremovac Zgrada Ministarstva pošta Kompleks radničkih stanova Palata penzionog fonda Zgrada Aero kluba Dom vračarske štedionice u Beogradu Zgrada Penzionog fonda Beočinske fabrike cementa u Beogradu Kuća izdavača i knjižara Gece Kona u Beogradu Dom sindikata (Beograd) Bitef teatar Beogradska sinagoga Kuća knjižara Marka Markovića Termoelektrana „Snaga i svetlost“ Zgrada Klasne lutrije u Beogradu Hotel „Prag” u Beogradu Umetnička livnica „Plastika“ u Beogradu Spomenik vojvodi Vuku Kuća građevinara Karla Knola u Beogradu Zgrada sa slikarskim ateljeima i galerijom Salona Muzeja savremene umetnosti u Beogradu Dom Saveza nabavljačkih zadruga državnih službenika u Beogradu Spomenik Vasi Čarapiću u Beogradu Zgrada predstavništva Prvog dunavskog parobrodarskog društva u Beogradu Zgrada „Progresa” u Beogradu Zgrada Doma štampe Zgrada Hempro Zgrada Službe društvenog knjigovodstva Jugoslavije
Surčin	Crkva Sv. Paraskeve u Boljevcima Crkva Svetog Vaznesenja u Jakovu Crkva Sv. Nikole u Dobanovcima Manastir Fenek Crkva Svetog Arhanđela Gavrila u Progaru Stara porodična kuća Aćimovića Crkva Svete Petke u Surčinu Crkva Svetog Save u Bečmenu Crkva Svetog Jovana Preteče u Petrovčiću Muzej vazduhoplovstva u Beogradu Crkva Svetog velikomučenika Georgija u Ugrinovcima
Čukarica	Zgrada škole u Žarkovu Osnovna škola „Ljuba Nenadović“ Crkva Svetog Nikole u Ostružnici Janićevi dućani u Ostružnici Janićeva kafana u Ostružnici Zgrada u Ul. Turgenjevljevoj 1 Fabrika šećera Zgrada Kovnice novca Crkva Rođenja Bogorodice sa Boračkim grobljem