28. mart
28. mart (28.03) je 87. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (88. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 278 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| mart | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
- 193 — Pretorijanska garda je ubila rimskog cara Pertinaksa i potom prodala rimski presto najizdašnijem ponuđaču, senatoru Didiju Julijanu.
- 364 — Rimski car Valentinijan I je imenovao svog brata Valensa za svog istočnog savladara.
- 1776 — U Moskvi osnovan teatar „Boljšoj“, veliki teatar opere i baleta, po ugledu na Sankt Peterburg, u kojem su od četrdesetih godina XVIII veka izvođene operske predstave.
- 1800 — Parlament Irske usvojio zakon o ujedinjenju Irske sa Velikom Britanijom.
- 1802 — Hajnrih Vilhelm Olbers je otkrio 2 Palas, drugi poznati asteroid.
- 1814 — Britanska kraljevska mornarica je porazila Američku mornaricu u bici kod Valparaisa.
- 1850 — Postignut Bečki književni dogovor između osmorice južnoslovenskih književnika.[1]
- 1881 — U Beču potpisana „Železnička konvencija“ o izgradnji pruge Beograd-Niš. Pruga duga 243,5 km izgrađena 1884, a uz finansijsku pomoć stranih konzorcijuma u Srbiji do 1890. izgrađeno 1.060 kilometara pruge do austrougarske, bugarske i turske granice.
- 1923 — Dva najveća turska grada, Konstantinopolj i Angora, dobili su nove nazive: Istanbul i Ankara.
- 1939 — Republikanska vojska je u Španskom građanskom ratu predala Madrid snagama generala Franka.
- 1941 — Britanske pomorske snage u Drugom svetskom ratu nanele teške gubitke italijanskoj mornarici u bici kod rta Matapan.
- 1942 — Britanske pomorske snage su iznenadnim napadom sa kopna, mora i iz vazduha uništili luku Sen Nazer u okupiranoj Francuskoj, u kojoj su bili usidreni nemački ratni brodovi.
- 1945 — Adolf Hitler smenio Hajnca Guderijana sa položaja načelnika Vrhovne komande kopnene vojske.
- 1945 — SAD priznale vladu Demokratske Federativne Jugoslavije.
- 1970 — U zemljotresu koji je razorio turski grad Gediz i okolna sela u zapadnoj Anadoliji poginulo najmanje 1.100 ljudi.
- 1973 — Američki glumac Marlon Brando odbio da primi "Oskara“ za glavnu ulogu u filmu „Kum“, a na ceremoniju za dodelu nagrade poslao indijansku glumicu Sačin Litlfeder da opiše patnje američkih Indijanaca.
- 1979 — Zbog delimičnog topljenja jezgra u nuklearnoj elektrani Ostrvo tri milje kod Harisburga u okolinu je pušteno oko 1,59 PBq radioktivnog kriptona.
- 1979 — Britanski premijer Džejms Kalahan je izgubio na glasanju u Domu komuna o poverenju njegovoj vladi za jedan glas nakon što je njegova vlada nije uspela da se izbori sa raširenim štrajkovima u zimi nezadovoljstva.
- 1989 — U Beogradu proglašeni amandmani na Ustav Srbije, kojim je pokrajinama oduzeta mogućnost veta na ustavne promene u Srbiji i deo zakonodavne, upravne i sudske funkcij (ovaj dan se od 1990. do 2001. slavio kao Dan državnosti Srbije)
- 1992 — Nakon sastanka sa američkim ambasadorom u Jugoslaviji Vorenom Cimermanom u Sarajevu, Izetbegović je povukao svoj potpis sa sporazuma o prihvatanju Karington-Kutiljerovog plana.
- 2001 — U Demokratsku Republiku Kongo stigao prvi kontingent „plavih šlemova“ sa zadatkom da ojača prisustvo UN u toj zemlji posle građanskog rata.
- 2003 —
- Na Fruškoj gori nađeno telo bivšeg predsednika Predsedništva Srbije Ivana Stambolića, otetog 25. avgusta 2000. Policija uhapsila četiri pripadnika raspuštene Jedinice za specijalne operacije MUP-a Srbije osumnjičenih za to ubistvo.
- Sa ostrva Tanegašima Japan lansirao svoje prve špijunske satelite u svemir, koji će toj zemlji omogućiti nezavisnost u prikupljanju podataka, uključujući kretanje severnokorejske vojske. Japan se ranije oslanjao na obaveštajnu službu SAD.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1824 — Branko Radičević, srpski pesnik. (prem. 1853)[2]
- 1868 — Maksim Gorki, ruski pisac. (prem. 1936)[3]
- 1895 — Ignjat Job, srpski slikar. (prem. 1936)[4]
- 1901 — Kristian Kreković, jugoslovenski slikar. (prem. 1985)[5]
- 1902 — Flora Robson, engleska glumica. (prem. 1984)[6]
- 1905 — Mirko Banjević, crnogorski i jugoslovenski pesnik. (prem. 1968)[7]
- 1909 — Nevenka Urbanova, srpska glumica. (prem. 2007)[8]
- 1911 — Eli Finci, srpski i jugoslovenski književnik, pozorišni i književni kritičar, esejista i prevodilac. (prem. 1980)[9]
- 1914 — Bohumil Hrabal, češki pisac. (prem. 1997)[10]
- 1921 — Dirk Bogard, engleski glumac i pisac. (prem. 1999)[11]
- 1925 — Inokentij Smoktunovski, ruski glumac. (prem. 1994)[12]
- 1926 — Vlastimir Radovanović, srpski scenarista i reditelj. (prem. 2012)
- 1929 — Dragan Laković, srpski glumac. (prem. 1990)[13]
- 1929 — Predrag Laković, srpski glumac. (prem. 1997)[14]
- 1930 — Džerom Ajzak Fridman, američki fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1990).[15]
- 1936 — Mario Vargas Ljosa, peruanski književnik, novinar, esejista i političar, dobitnik Nobelove nagrade za književnost (2010).[16]
- 1942 — Danijel Denet, američki filozof, pisac i kognitivni naučnik. (prem. 2024)[17]
- 1942 — Džeri Sloun, američki košarkaš i košarkaški trener. (prem. 2020)[18]
- 1944 — Rik Bari, američki košarkaš.[19]
- 1944 — Krunoslav Kićo Slabinac, hrvatski muzičar. (prem. 2020)[20]
- 1954 — Gordana Lazarević, srpska pevačica.[21]
- 1955 — Riba Makentajer, američka muzičarka, glumica i muzička producentkinja.[22]
- 1962 — Darko Ruso, srpski košarkaški trener.[23]
- 1962 — Goran Skrobonja, srpski pisac, scenarista stripova, prevodilac, urednik i izdavač.[24]
- 1965 — Srđan Todorović, srpski glumac i muzičar.[25]
- 1968 — Oleg Novković, srpski reditelj i scenarista.[26]
- 1969 — Ivan Goti, italijanski biciklista.[27]
- 1972 — Nik Frost, engleski glumac, komičar, scenarista i producent.[28]
- 1974 — Jonas Erikson, švedski fudbalski sudija.[29]
- 1980 — Sesil Korbel, francuska muzičarka.[30]
- 1981 — Jelena Jevremović, srpska pevačica.[31]
- 1981 — Džulija Stajls, američka glumica.[32]
- 1981 — Slavko Stefanović, srpski košarkaš.[33]
- 1984 — Mensur Mujdža, bosanskohercegovački fudbaler.[34]
- 1985 — Stanislas Vavrinka, švajcarski teniser.[35]
- 1986 — Lejdi Gaga, američka muzičarka i glumica.[36]
- 1986 — Nikola Petković, srpski fudbaler.[37]
- 1986 — Barbora Stricova, češka teniserka.[38]
- 1987 — Kegni Lin Karter, američka pornografska glumica. (prem. 2024)[39]
- 1993 — Matija Nastasić, srpski fudbaler.[40]
- 1995 — Džastin Džekson, američki košarkaš.[41]
- 1996 — Benžamen Pavar, francuski fudbaler.[42]
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 193 — Pertinaks, rimski car (rođ. 126)[43]
- 1811 — Dositej Obradović, srpski prosvetitelj, pisac, filozof i pedagog (rođ. 1742)[44]
- 1881 — Modest Musorgski, ruski muzičar. (rođ. 1839)[45]
- 1941 — Virdžinija Vulf, engleska književnica. (rođ. 1882)[46]
- 1943 — Sergej Rahmanjinov, ruski kompozitor i pijanista (rođ. 1873)[47]
- 1969 — Dvajt Dejvid Ajzenhauer, američki general i državnik (rođ. 1890)[48]
- 1980 — Milan Ajvaz, pozorišni, filmski i TV glumac. (rođ. 1897)[49][50]
- 1985 — Mark Šagal, francuski slikar rusko-jevrejskog porekla (rođ. 1887)[51]
- 1994 — Ežen Jonesko, francuski dramski pisac rumunskog porekla (rođ. 1909)[52]
- 2002 — Bili Vajlder, holivudski režiser i scenarista. (rođ. 1906)
- 2004 — Piter Justinov, britanski glumac, scenarista, pisac, režiser i producent. (rođ. 1921)[53]
- 2009 — Ranko Munitić, filmski kritičar i teoretičar. (rođ. 1943)[54]
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Srpska pravoslavna crkva slavi:
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 48.
- ^ „Branko Radičević Biografija”. Biografija.org (na jeziku: srpski). 2017-11-13. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Aleksej Maksimovič Peškov – Maksim Gorki”. Mladen Jankovic (na jeziku: engleski). 2009-10-14. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Arte - Ignjat Job - Biografija”. www.arte.rs. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Kristian Kreković | Autori | Aukcijska Kuća Srbinovski”. srbinovski-art.com. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Flora Robson”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 40.
- ^ „Nevenka Urbanova”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 197.
- ^ „Bohumil Hrabal | Knjige autora: Bohumil Hrabal”. Antikvarneknjige.com. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Dirk Bogarde”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Innokentiy Smoktunovsky actor :: people :: Russia-InfoCentre”. www.russia-ic.com. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Dragan Lakovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Biografija Predraga Lakovića”. sinemanija.com. Pristupljeno 17. 1. 2022.
- ^ „Jerome Isaac Friedman | American physicist | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Mario Vargas Llosa | Biography, Books, Nobel Prize, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Daniel C. Dennett | Biography, Books, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Jerry Sloan Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 31. 05. 2020. g. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Rick Barry Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 24. 04. 2013. g. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Krunoslav Kićo Slabinac”. Discogs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Gordana Lazarević Biografija”. Biografija.org (na jeziku: srpski). 2019-02-03. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Reba McEntire”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „EuroChallenge (2013) | FIBA Europe”. www.fibaeurope.com. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Goran Skrobonja”. web.archive.org. 2007-12-20. Arhivirano iz originala 20. 12. 2007. g. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Srdjan 'Zika' Todorovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Oleg Novkovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ Archives, Cycling. „Ivan Gotti”. www.cyclingarchives.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Nick Frost”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Sweden - J. Eriksson - Profile with news, career statistics and history - Soccerway”. int.soccerway.com. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Cécile Corbel | Musicinfo”. musicinfo.io. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Jelena Jevremovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Julia Stiles”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ Eurobasket. „Slavko Stefanovic Player Profile, KK Sloboda Uzice, News, Stats - Eurobasket”. Eurobasket LLC. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ Strack-Zimmermann, Benjamin. „Mensur Mujdža (Player)”. www.national-football-teams.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Stan Wawrinka | Overview | ATP Tour | Tennis”. ATP Tour. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Lady Gaga”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Serbia - N. Petković - Profile with news, career statistics and history - Soccerway”. int.soccerway.com. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Barbora Strycova | WTA Official”. Women's Tennis Association (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Kagney Linn Karter”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Matija Nastasic - Player profile 21/22”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Justin Jackson Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 23. 06. 2019. g. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Benjamin Pavard - Player profile 21/22”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Publius Helvius Pertinax | Roman emperor | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Dositej Obradović Biografija”. Biografija.org (na jeziku: srpski). 2016-09-20. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Modest Mussorgsky | Russian composer | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Virginia Woolf | Biography, Books, Death, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Sergey Rachmaninoff | Russian musician | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Dwight D. Eisenhower | Biography, Cold War, Presidency, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Milan Ajvaz”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „AJVAZ Milan”. snp.org.rs. Pristupljeno 18. 1. 2024.
- ^ „Marc Chagall | Biography, Art, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Eugène Ionesco | French dramatist | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Peter Ustinov”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Ranko Munitic”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
