18. septembar
18. septembar (18.9.) je 261. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (262. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 104 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| septembar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | ||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | ||||||
- 96 — Nakon ubistva Domicijana, Rimski senat je za novog imperatora izabrao Nervu, prvog od Pet dobrih careva.
- 324 — Konstantin Veliki je naneo odlučan poraz Liciniju u bici kod Hrizopolja, što je bio uvod u Konstantinovu samostalnu vladavinu Rimskim carstvom i ukidanje tetrarhije.
- 1502 — Španski moreplovac italijanskog porekla Kristifor Kolumbo stigao je u Kostariku na svom četvrtom i poslednjem putovanju u Novi svet.
- 1739 — Potpisivanjem Beogradskog mira okončan je rat između Austrije i Turske, započet 1736. Austrija je potisnuta sa Balkana, a Turska se vratila na Dunav i Savu. Centralna Srbija je ponovo postala deo Osmanskog carstva, a Austrija je bila prisiljena da Turcima vrati i Malu Vlašku i delove Bosne koje je dobila Požarevačkim mirom 1718.
- 1759 — Francuzi su posle vojnog poraza morali da prepuste Englezima provinciju Kvebek u Kanadi, a u poslednjoj bici su poginula oba komandanta - engleski Džejms Vulf i francuski Luj Monkalm.
- 1810 — U Čileu je počeo ustanak protiv španske kolonijalne vlasti pod vođstvom Bernarda O’Higinsa, kasnije predsednika Čilea (1817—1823).
- 1822 — Francuski egiptolog Žan Fransoa Šampolion dešifrovao je egipatsko pismo, (hijeroglife).
- 1851 — Izašao je prvi broj američkog dnevnika „Njujork tajms“, koji je osnovao Henri Džervis Rejmond.
- 1931 — Japanski vojnici su podmetanjem bombe pod prugu izazvali Mukdenski incident, što je Japan iskoristio kao povod za napad na Mandžuriju.
- 1934 — SSSR je pristupio Ligi naroda.
- 1944 —
- Nakon teških borbi, američke oklopne jedinice pod komandom generala Džordža Patona zauzele su u Drugom svetskom ratu luku Brest, značajno vojno pomorsko uporište u severozapadnoj Francuskoj.
- Prvi proleterski korpus NOVJ oslobodio Valjevo.
- 1947 —
- Stupio je na snagu Akt o državnoj bezbednosti, kojim je osnovan Savet za nacionalnu bezbednost i Agencija CIA.
- Američko ratno vazduhoplovstvo postalo je zaseban vid američkih oružanih snaga.
- 1961 — Avion koji je prevozio generalnog sekretara Ujedinjenih nacija Daga Hamaršelda se srušio kod Ndole u Severnoj Rodeziji.
- 1973 — Generalna skupština UN aklamacijom je primila u članstvo obe nemačke države - Istočnu i Zapadnu Nemačku; u članstvo UN primljeni su i Bahami.
- 1988 — Tokom antivladinih demonstracija, u kojima je ubijeno hiljade ljudi, vojna hunta je oborila predsednika Burme Maunga Maunga.
- 1989 —
- Nakon 22 godine prekida, Izrael i Mađarska su obnovili diplomatske odnose.
- Indijska vlada odlučila je da obustavi vojne operacije protiv Tamilskih tigrova i da do kraja godine povuče trupe iz Šri Lanke.
- 1995 — Bosna i Hercegovina je primljena u članstvo IAEA.
- 1997 — Islamski teroristi su u centru Kaira napali turistički autobus i ubili devet nemačkih turista i egipatskog vozača.
- 2001 — Okružni sud u Beogradu saopštio je da je iz masovne grobnice u Batajnici kod Beograda iskopano najmanje 269 tela za koja se sumnja da su posmrtni ostaci kosovskih Albanaca ubijenih i poginulih za vreme rata na Kosovu 1999.
- 2003 — Bosna i Hercegovina je pristupila bolonjskom procesu.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1709 — Samjuel Džonson, engleski pesnik, dramaturg, esejista, moralista, književni kritičar, biograf, urednik i leksikograf. (prem. 1784)[1]
- 1765 — Papa Grgur XVI. (prem. 1846)
- 1786 — Justinus Kerner, nemački pesnik i pisac knjiga iz oblasti medicine. (prem. 1862)
- 1819 — Leon Fuko, francuski fizičar. (prem. 1868)[2]
- 1872 — Adolf Šmal, austrijski biciklista i mačevalac. (prem. 1919)
- 1895 — Ivo Tijardović, hrvatski kompozitor, pisac i slikar. (prem. 1976)
- 1905 — Greta Garbo, švedsko-američka glumica. (prem. 1990)[3]
- 1929 — Petar Džadžić, srpski književni kritičar. (prem. 1996)[4]
- 1933 — Robert Blejk, američki glumac. (prem. 2023)
- 1933 — Drenka Šećerov-Zečević, srpski lekar, profesor Medicinskog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu i član Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske.[5]
- 1942 — Aksinija Džurova, bugarski je filolog i akademik, inostrani član sastava Srpske akademije nauke i umetnosti od 2. novembra 2006.[6]
- 1946 — Gejlard Sartejn, američki glumac.
- 1949 — Piter Šilton, engleski fudbalski golman i fudbalski trener.
- 1950 — Miroslav Lazanski, srpski novinar, vojnopolitički komentator i pisac. (prem. 2021)
- 1951 — Di Di Ramon, američki muzičar, najpoznatiji kao suosnivač, basista i pevač grupe Ramones. (prem. 2002)
- 1952 — Nikola Jovanović, jugoslovenski fudbaler.
- 1954 — Denis Džonson, američki košarkaš i košarkaški trener. (prem. 2007)
- 1959 — Jovica Cvetković, srpski rukometaš i rukometni trener.
- 1961 — Džejms Gandolfini, američki glumac i producent. (prem. 2013)
- 1967 — Roberto Roseti, italijanski fudbalski sudija.
- 1968 — Toni Kukoč, hrvatski košarkaš.
- 1971 — Lens Armstrong, američki biciklista.
- 1971 — Džejda Pinket Smit, američka glumica i muzičarka.[7]
- 1972 — Ana Sofrenović, srpska glumica.
- 1973 — Mario Žardel, brazilski fudbaler.
- 1973 — Džejms Marsden, američki glumac, muzičar i model.
- 1974 — Sol Kembel, engleski fudbaler i fudbalski trener.
- 1975 — Džejson Sudejkis, američki glumac, komičar, scenarista i producent.
- 1976 — Ronaldo, brazilski fudbaler.
- 1979 — Alison Loman, američka glumica.
- 1986 — Kili Hejzel, engleski model, glumica i pevačica.
- 1989 — Serž Ibaka, kongoansko-španski košarkaš.
- 1989 — Edvin Džekson, francuski košarkaš.
- 1990 — Kristina Pajkić, srpska glumica.
- 1993 — Patrik Švarceneger, austrijsko-američki glumac i model.
- 1995 — Đoko Šalić, srpski košarkaš.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 893 — Zhang Ksiong, kineski ratnik.
- 1385 — Balša II, vladar Zete.
- 1753 — Hristofor Žefarović, srpski slikar, zograf, bakrorezac i kaligraf (rođ. 1690)
- 1783 — Leonard Ojler, švajcarski matematičar (rođ. 1707)
- 1812 — Safranbolulu Izet Mehmet Paša, osmanski političar, 186. veliki vezir Osmanskog carstva (rođ. 1743)
- 1911 — Petar Stolipin, ruski pravnik, državnik i treći predsednik vlade Rusije.(rođ. 1862)
- 1924 — F. H. Bredli, engleski filozof i autor (rođ. 1846)
- 1961 — Hjalmar Agne Dag Hamaršeld, generalni sekretar UN. (rođ. 1905)
- 1967 — Džon Kokroft, engleski fizičar. (rođ. 1897)
- 1970 — Džimi Hendriks, američki pevač i gitarista. (rođ. 1942)
- 1975 — Vladan Nedić, srpski književni istoričar. (rođ. 1920)
- 2002 — Margita Stefanović Magi, srpska muzičarka, klavijaturistkinja grupe Ekatarina Velika. (rođ. 1959)
- 2007 — Ljiljana Molnar-Talajić, bosanskohercegovačka i hrvatska operska pevačica i sopranistkinja. (rođ. 1938)
- 2008 — Zvonko Milenković, srpski muzičar, član grupe „Rokeri s Moravu“. (rođ. 1956)
- 2012 — Santiago Kariljo, španski teoretičar i političar, tvorac pojma evrokomunizam (rođ. 1915)
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi izvor]
- ^ James Boswell (1837). The Life of Samuel Johnson, L.L. D.: Including A Journal of a Tour to the Hebrides. G. Dearborn. str. 9.
- ^ American Literary Gazette and Publishers Circular. G. W. Childs. 1867. str. 3.
- ^ Sven Broman; Greta Garbo (1992). Conversations with Greta Garbo. G.K. Hall. str. 42. ISBN 978-0-8161-5586-6.
- ^ „PETAR DžADžIĆ”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 25. 1. 2022.
- ^ „Drenka Šećerov - Zečević”. anurs.org. Pristupljeno 1. 2. 2024.
- ^ „AKSINIJA DžUROVA”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 28. 1. 2024.
- ^ „Jada Pinkett Smith Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 18. 9. 2020.