Stojan Novaković

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Stojan Novaković
Portret Stojana Novakovića, rad Uroša Predića
Lični podaci
Datum rođenja(1842-11-13)13. novembar 1842.
Mesto rođenjaŠabac, Kneževina Srbija
Datum smrti17. februar 1915.(1915-02-17) (72 god.)
Mesto smrtiNiš, Kraljevina Srbija
Narodnostsrpska
Religijapravoslavna
UniverzitetVelika škola u Beogradu
Profesijadržavnik, naučnik, književnik
Politička karijera
Politička
stranka		Napredna stranka
predsednik Ministarskog saveta
Kraljevine Srbije
7. jul 1895. — 27. decembar 1896.
PrethodnikNikola Hristić
NaslednikĐorđe Simić
predsednik Ministarskog saveta
Kraljevine Srbije
24. februar 1909. — 24. oktobar 1909.
PrethodnikPetar Velimirović
NaslednikNikola Pašić
Potpis

Stojan Novaković (Šabac, 13. novembar 1842 — Niš, 17. februar 1915)[1] bio je srpski državnik, diplomata, istoričar, heraldičar, filolog, kritičar, književnik i akademik.

Kao političar, obavljao je nekoliko visokih državnih funkcija i bio lider Srpske napredne stranke. Bio je predsednik Ministarskog saveta Kraljevine Srbije u dva navrata (1895—1896, 1909), takođe je služio i kao ministar u više resora u nekoliko vlada. Sproveo je reformu obrazovnog sistema Srbije. Bio je jedan od lidera srpskog nacionalnog rada i propagandnih aktivnosti u Staroj Srbiji. Kao diplomata, bio je poslanik Kraljevine Srbije u Carigradu, Parizu i Petrogradu.

Kao književnik, pisao je pesme i prozna dela a bavio se i prevodilačkim radom. Bavio se naučnim radom i istraživanjima, prvenstveno u oblastima filologije i istorije. Kao filolog, proučavao je srpski jezik i istoriju srpske književnosti. Kao istoričar, proučavao je pravnu i društvenu istoriju srpskog naroda. Smatra se za jednog od vodećih srpskih istoričara devetnaestog veka.[2][3]

Utemeljivač je Srpske književne zadruge i njen prvi predsednik. Novaković je bio četvrti direktor Narodne biblioteke Srbije. Bio je član i predsednik Srpske kraljevske akademije (1906—1915)[4][5] i član pet inostranih akademija nauka. Za svoj rad odlikovan je više puta od strane Kraljevine Srbije i nekoliko stranih država.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Stojan Novaković

Rođen je kao Kosta Novaković. Svoje kršteno ime je kasnije posrbio, promenivši ga u Stojan. U rodnom gradu je završio osnovnu školu, a potom i nižu gimnaziju (1857), kao najbolji učenik.[6] Zatim je završio višu gimnaziju u Beogradu (1860), a potom i beogradski Licej, gde je studirao na Pravnom odseku (1863). Još kao student, počeo je da se bavi književnim stvaralaštvom.[7]

Nakon kraće službe u državnoj administraciji, Novaković je 1865. godine postavljen za profesora gimnazije u Beogradu, a već krajem iste godine izabran je za redovnog člana Srpskog učenog društva. Novaković je 1869. godine postao bibliotekar u Narodnoj biblioteci. Na toj dužnosti je ostao do 1873. godine, a u međuvremenu je 1871. godine postao i profesor na Velikoj školi u Beogradu.

U proleće 1873. godine imenovan je po prvi put za ministra prosvete i crkvenih dela, u liberalnoj vladi Jovana Ristića. Istu dužnost je obavljao u još dva navrata (1874—1875. i 1880—1883. godine), u konzervativnim, odnosno naprednjačkim vladama. Kao ministar prosvete sproveo je reformu srednjeg obrazovanja čije tekovine i danas postoje (podelio je gimnaziju na smerove, društveni i prirodni).

Novaković se 1875. godine vratio profesorskom pozivu. Predavao je svetsku i srpsku književnost i slovensku filologiju na Velikoj školi u Beogradu. Kao filolog i istoričar, ostavio je dubok trag u srpskoj nauci. Premda nije, kao većina njegovih savremenika iz sveta nauke, bio školovan u inostranstvu, Novaković je postao priznati naučnik, veoma cenjen među kolegama u Beču, Minhenu, Berlinu i Parizu. Jedan od predvodnika kritičke škole srpske istoriografije, Novaković se serijom značajnih istorijskih dela, koja pokrivaju širok vremenski raspon od srednjeg veka do Prvog srpskog ustanka, nametnuo kao jedan od vodećih srpskih istoričara.

Kao političar, prvobitno je bio liberal, a potom je prišao mladokonzervativcima, koji su 1881. godine osnovali Naprednu stranku. Novaković je imao istaknutu ulogu u oblikovanju i sprovođenju stranačke politike, zajedno sa Milutinom Garašaninom, Milanom Piroćancem, Čedomiljem Mijatovićem i Milanom Đ. Milićevićem. Višestruki ministar i poslanik, Novaković se zalagao za red, rad i poredak, i prosvećene reforme, sprovedene radom elite, a uz oslonac na Krunu.

Diplomatsku karijeru započeo je prvom misijom u Carigradu (1885-1892). Po povratku je postao predsednik Državnog saveta. Potom je postao predsednik vlade (1895—1896), a zatim se vratio u diplomatiju. Bio je poslanik u Carigradu (do 1900. godine), zatim nakratko u Parizu, a potom u Petrogradu, do 1905. godine, kada je penzionisan.

Po povratku u zemlju, Novaković je postao jedan od obnovitelja Napredne stranke, koja je dobila ime Srpska napredna stranka. U vreme Aneksione krize, Novaković je 1909. godine ponovo izabran, uprkos malom uticaju svoje stranke, za predsednika koncentracione vlade. Vlada je trajala samo do okončanja Aneksione krize, ali je Novaković ostao jedan od najuglednijih političara sve do svoje smrti 17. februara (4. februara po julijanskom kalendaru) 1915. u jeku Prvog svetskog rata.

Politički rad[uredi | uredi izvor]

Proglašenje Srbije za kraljevinu (1882), sprovedeno od strane vlade Milana Piroćanca, u kojoj je Stojan Novaković bio ministar prosvete i crkvenih dela (1880-1883)

Kao političar, Novaković je obavljao nekoliko visokih državnih funkcija. Veoma rano, tek što je navršio trideset godina života, Novaković je postao ministar prosvete i crkvenih dela u prvoj vladi Jovana Ristića (1873), a istu dužnost je potom obavljao u vladi Aćima Čumića (1874-1875), kao i u vladi Danila Stefanovića (1875). Novakovićev rani uspon do visokih državnih funkcija bio je posledica njegovih prvobitnih veza sa Jovanom Ristićem, uticajnim državnikom i vođom srpskih liberala. Međutim, Novaković se kasnije razišao sa Ristićem, stupivši među mladokonzervativce, koji su po dolasku na vlast (1880) počeli da sprovode politiku oličenu u vezivanju Srbije za susednu Austrougarsku.[8]

Potpisnici londonskog mira 1913, Stojan Novaković sedi prvi sleva

Tokom četvrtog mandata na funkciji ministra prosvete i crkvenih dela u vladi Milana Piroćanca (1880-1883), Novakoviću je zapala dužnost da nakon sklapanja Tajne konvencije sa Austrougarskom (1881) sprovede nalog kneza Milana Obrenovića o uklanjanju mitropolita Mihaila Jovanovića sa položaja poglavara Pravoslavne crkve u Srbiji. Tim povodom, došlo je do teškog sukoba između Novakovićevog ministarstva i srpske jerarhije, koja je stala uz mitropolita Mihaila, što je dovelo do uklanjanja svih arhijereja i nekanonskog izbora Teodosija Mraovića za novog mitropolita u proleće 1883. godine. Nakon ovih zbivanja i katastrofalnog poraza vladine liste na skupštinskim izborima u septembru iste godine, Piroćančeva vlada je pala, čime je okončan i Novakovićev mandat na funkciji ministra prosvete i crkvenih dela.[9][10][11]

Na osnovu zakona o osnovnim školama koji je doneo 1882. godine, uvedeno je obavezno osnovno obrazovanje za dečake i devojčice školskog uzrasta i od tada država počinje da vodi agendu opismenjavanja stanovništva.[12]

Tokom pomenutog spora između državnih vlasti i crkvene uprave, Novaković je opravdao poverenje kralja Milana, koji mu je nedugo nakon gušenja Timočke bune (novembar 1883. godine) poverio izuzetno važnu dužnost ministra unutrašnjih dela u prvoj vladi Milutina Garašanina (1884-1885). U cilju učvršćivanja kraljeve vlasti i suzbijanja opozicije, Garašaninova vlada je vodila represivnu unutrašnju politiku, koja je najvećim delom sprovođena upravo preko Novakovićevog ministarstva.[13]

Za vreme Aneksione krize (1908-1909), Novaković je za novine "Pesterlojd" izjavio: Kad god smo se mi na Balkanu maknuli, da protiv očite ili krvave nepravde štogod za svoja nacionalna prava izvojujemo, uvijek su se dizali protiv nas vrlo glasni prigovori, da narušavamo red, mesto da čekamo korak Evrope i mjesto da se pokoravamo internacionalnom pravnom redu. Uvijek su nas opominjali, da će se na to naše pokoravanje volji Evrope, pri ošteti, koja će nam u dio pasti, uzeti u obzir. Mi stariji i obrazovaniji zaista smo već osijedili nastojeći da svom narodu utuvimo tu evropsku mudrost. A sad je sve to najnovijim svojevoljnim napadom Austro-Ugarske kompromitovano. Dakle više ne možemo vjerovati u evropski moral.[14]

Književnik i filolog[uredi | uredi izvor]

Spomenik u dvorištu škole u Šapcu koja nosi njegovo ime

Kao književni stvaralac, Novaković se predstavio javnosti već tokom svojih licejskih godina (1860-1863).[7] Na književnom polju, ogledao se pisanjem pesama i proznih sastava, prevođenjem stranih književnih dela, pokretanjem književnih časopisa i proučavanjem književne istorije. Bio je osnivač i urednik književnog časopisa „Vila ”(1865-1868).[15][16]

Kao mladi književnik i prevodilac, Novaković je veoma rano (1865), sa tek navršene 23 godine, postao redovni član Srpskog učenog društva. U članstvo je izabran na osnovu svog književnog stvaralaštva, pošto u to vreme još uvek nije imao značajnijih naučnih radova. U kasnijim analizama, Novakovićevo pesničko i prozno stvaralaštvo ocenjeno je kao osrednje, tako da su razlozi za njegovo preuranjeno primanje u redovno članstvo SUD ostali nedovoljno poznati, pogotovo u kontekstu njegovog postavljanja (sa svega 25 godina) na funkciju sekretara i blagajnika SUD (1867). Brzo napredovanje mladog Novakovića pripisuje se uticaju njegovih tadašnjih pokrovitelja, Đure Daničića i Janka Šafarika, koji su rano prepoznali Novakovićeve potencijale.[17]

Tokom narednih godina, Novaković se posvetio prikupljanju bibliografskih podataka o delima objavljenim na srpskom i drugim južnoslovenskim jezicima. Takođe je prikupljao i podatke o stranim delima koja su bila od značaja za srpski narod. Svu sakupljenu građu objavio je u knjizi „Srpska biblijografija za noviju književnost 1741—1867“ (1869).[18] Dopune ove bibliografije je potom objavljivao u nastavcima, za svaku godinu posebno, od 1868. do 1876. godine. To su bile prve stručne bibliografije na srpskom jeziku, što je bilo od velikog značaja za kasnija istraživanja.

U sklopu prevodilačkog rada, preveo je knjigu „Gražina“ najvećeg poljskog pesnika Adama Mickjeviča, priredivši 1886. godine izdanje na srpskom jeziku.

Godine 1888. pokrenuo je rad na rečniku srpskog jezika.[19]

Prilikom osnivanja Srpske književne zadruge (1892) izabran je za njenog prvog predsednika. Novaković je veoma uspešno obavljao dužnost predsednika ove uticajne nacionalne ustanove, koje je u redovnim godišnjim kolima objavljivala najbolja dela iz srpske i prevodne književnosti, istorije i naučno-popularne literature.

Iako nije imao formalno filološko obrazovanje, Novaković se tokom svog rada na proučavanju književne istorije upoznao sa raznim lingvističkim pitanjima, što ga je potom navelo da se posveti proučavanju specifičnih problema iz oblasti srpske i šire južnoslovenske lingvistike. Napisao je „Srpsku gramatiku za niže gimnazije i realke“, koja je objavljena 1879. godine, a potom je doživela i nekoliko novih izdanja.[20]

U sklopu proučavanja srpskog jezika, Novaković je posebnu pažnju posvećivao slovenskim dijalektima i govorima u južnim oblastima na širem prostoru Povardarja. Novakovićeva prvobitna odluka da pomenute južnoslovenske jezičke varijetete označi putem upotrebe neslovenskih „makedonskih” odrednica bila je (nakon 1886. godine) motivisana prvenstveno političkim razlozima, što je naknadno (1898) priznao i sam Novaković, nakon suočavanja sa posledicama svog ranijeg zalaganja za podršku „makedonskom” pokretu.[21]

Bibliotekar[uredi | uredi izvor]

Novaković je veoma rano, u svojoj 27. godini života, postao upravnik Narodne biblioteke u Beogradu i na toj dužnosti je bio od 1869. do 1874. godine. Uspeo je da se zakonom iz 1870. obezbede za Biblioteku tri obavezna primerka i da se pomogne razvoj školskih i narodnih biblioteka u unutrašnjosti. Njegovom zaslugom je kasnije (1881) donet zakon o Narodnoj biblioteci i Narodnom muzeju.

Bibliotekarsko društvo Srbije ustanovilo je 1997. godine godišnju nagradu „Stojan Novaković“. Nagrada se dodeljuje pojedincu ili grupi autora za objavljeno delo iz oblasti bibliotečko-informacione delatnosti, koje predstavlja značajan doprinos bibliotekarstvu. Godine 2004, pod istim imenom je ustanovljena nagrada za najbolje osnovnoškolske i srednjoškolske udžbenike u Srbiji, koje se dodeljuje svake godine. Novakoviću u čast Društvo istoričara Srbije nosi naziv „Stojan Novaković“.

Naučnik i akademik[uredi | uredi izvor]

Bista Stojana Novakovića u gradskom parku u Šapcu
Ulica Stojana Novakovića u Beogradu
Iložba „Stojan Novaković i njegovo doba” u Galeriji SANU, 2017-2018

Kao i većina tadašnjih srpskih istraživača, Novaković je u oblasti naučnog rada bio samouk, pošto je od spreme prvobitno imao samo osnovna znanja, stečena tokom pohađanja nastave na Pravnom odeljenju Liceja. Nedostatak višeg univerzitetskog i formalnog naučnog obrazovanja pokušao je da nadoknadi samostalnim radom, uz oslonac na svoje pravničko obrazovanje, te je stoga već 1870. godine priredio izdanje Dušanovog zakonika, po Prizrenskom rukopisu.[22] Međutim, već na tom prvom iskoraku ka istorijskim istraživanjima, Novaković je načinio veliki metodološki propust, pošto je odlučio da redosled članova Dušanovog zakonika „preuredi” prema sopstvenom nahođenju, što je naišlo na ozbiljne kritike u stručnoj javnosti. Nastojeći da ispravi ovaj propust, Novaković je kasnije (1898) priredio novo izdanje, zasnovano na strogom poštovanju izvornog teksta.[23]

Pošto je prvobitno bio zaokupljen književnim, a kasnije i političkim poslovima, Novaković dugo nije bio u prilici da se u potpunosti posveti samo naučnom radu, što je nadoknadio kasnije, tokom poznijih godina, kada su nastala i njegova najznačajnija dela iz oblasti političke, društvene i pravne istorije srpskog naroda i šireg balkanskog prostora.[24][25][26][27]

U međuvremenu, postao je član Srpskog arheološkog društva, koje je osnovano 1883. godine.[28] Takođe je bio član upravnog odbora Zadužbine Nikole Čupića. Ova zadužbina je ustanovljena 1871. godine, nakon smrti Nikole Čupića (1836—1870), a Stojan Novaković je bio njen sekretar i potom predsednik. Godine 1877, odlučeno je da Zadužbina izdaje jednom godišnje svoj časopis koji se zvao „Godišnjica Nikole Čupića“, a gde je je i Stojan Novaković objavio veliki broj svojih radova.

Nakon osnivanja Srpske kraljevske akademije (1886), Novaković je 1887. godine postavljen za jednog od prvih 16 redovnih članova — akademika. Dana 10. septembra 1888. godine, na svečanom skupu SKA u slavu stogodišnjice Vuka Karadžića, Novaković je podneo uvodni referat o zadacima SKA u oblasti negovanja srpskog jezika i tom prilikom je izneo naučno utemeljen i stručno obrazložen predlog za izradu velikog nacionalnog rečnika savremenog srpskog jezika. Kraljevskim ukazom od 1. februara 1906. godine, postavljen je za predsednika SKA. Na tom položaju je ostao sve do smrti 1915. godine.[29]

U Galeriji SANU je od decembra 2017. do marta 2018. bila izložba posvećena Stojanu Novakoviću.[30][31]

Članstva i odlikovanja[uredi | uredi izvor]

Članstva[32]
  • Redovni član Srpske kraljevske akademije
  • Dopisni član Jugoslovenske akademije nauka i znanosti, 1870.
  • Dopisni član Francuske akademije nauka, 1913.
  • Dopisni član Ruske akademija nauka
  • Dopisni član Češke akademije nauka
  • Dopisni član Poljske akademije nauka
Odlikovanja

Lični život[uredi | uredi izvor]

Novakovićeva supruga Jelena (1844—1908) bila je sestra Milana Kujundžića Aberdara i ćerka Jovana Kujundžića „Valjevca” (1813—1877) i Anastasije-Naste rođ. Ranković.[33]

Sin Stojana Novakovića bio je pravnik i profesor Mileta St. Novaković, ćerka Milica Novaković (udata Rajković), a unuk filmski režiser Radoš Novaković.

Citati[uredi | uredi izvor]

Prvi utisak toga događaja [austrougarska aneksija Bosne i Hercegovine] na balkanske narode u tome je što je on ubio u njih svaku veru u pravilnost evropskih velikih sila i u snagu međunarodnih ugovora i odredaba. Kad smo se god mi na Balkanu makli da štogod uradimo za prirodna prava svoje narodnosti, za svoj opstanak, protiv očite ili krvave nepravde, dizala se na nas vika s opomenama da kvarimo red, da treba da sačekamo intervenciju Evrope, da valja da smo pokorni međunarodnom ugovornom pravu, da će se po strpljenju, po umerenosti, pokornosti volji Evrope ceniti naša zrelost i po tome nam određivati nagrada ili prizrenje. Mi zreliji i obrazovaniji sedeli smo učeći narod tu evropsku mudrost. Na jedanput je najnovijim austrougarskim postupkom, samovlasnosti u svakom pogledu sve to zbrisan.[34]

U Srbiji ne treba da bude ni rusofila ni austrofila, nego samo Srba koji će bez zanosa i strasti rukovoditi se jedino koristima svoje otadžbine.[35]

Sve njegove [Stojana Novakovića] višestruke aktivnosti u oblasti prosvete i kulture sabrale su se u jedno, u njegovo silno zauzimanje da se ispune zaveti Vuka i Dositeja, da se skupe što ubedljiviji dokumenti koji će snažno uticati na održavanje nacionalne samosvesti, da bi proučavanjem prošlosti proročki se gledalo u budućnost, kako on kaže.[36]

Odabrana dela[uredi | uredi izvor]

Zavod za udžbenike i nastavna sredstva objavio je 1990-ih kritički priređeno izdanje Izabranih dela Stojana Novakovića u 16 knjiga (redom):

  • Zemlje i narod u staroj srpskoj državi
  • Spisi iz istorijske geografije
  • Srbi i Turci
  • Osmansko carstvo pred srpski ustanak
  • Vaskrs države srpske
  • Balkanska pitanja
  • Nacionalna pitanja i misao I
  • Nacionalna pitanja i misao II
  • Autobiografski spisi
  • Istorija srpske književnosti
  • Prvi osnovi slovenske književnosti
  • Stara srpska književnost I
  • Stara srpska književnost II
  • Primeri književnosti i jezika starog srpskoslovenskog
  • O narodnoj tradiciji i narodnoj književnosti
  • Srpska bibliografija.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Stojan Novaković („Politika“, 5/18. februar 1915)
  2. ^ Radisavljević, Z. „Stojan Novaković video je daleko”. Politika Online. Pristupljeno 2019-05-12. 
  3. ^ inbox-online.com. „Kontinuiteti i diskontinuiteti srpske istorije (Prvi deo)”. Novi Polis (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2019-07-13. 
  4. ^ SANU. „Stojan Novaković”. 
  5. ^ Vojvodić 2012.
  6. ^ Popović 2018a, str. 211-234.
  7. ^ a b Popović 2018b, str. 83-102.
  8. ^ Rastović 2018, str. 89-108.
  9. ^ Slijepčević 1966, str. 430-444.
  10. ^ Slijepčević 1980, str. 215-231.
  11. ^ Vojvodić 2000, str. 153-164.
  12. ^ Ljušić, Radoš (2005). Vlade Srbije: 1805-2005 (1 izd.). Belgrade: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. str. 182. ISBN 86-17-13111-X. OCLC 67978385. 
  13. ^ Šemjakin 2018, str. 65-73.
  14. ^ Srbobran, br. 230, 1908.
  15. ^ Lompar 2018, str. 37-63.
  16. ^ Aleksić 2018, str. 479-492.
  17. ^ Jovanović 2017, str. 214-217.
  18. ^ Novaković 1869.
  19. ^ Avramović, Zoran (2013). Rodoljupci i rodomrsci: Savremeni srpski patriotizam i nacionalno dezintegrativna misao i praksa. Beograd: Službeni Glasnik. str. 208. 
  20. ^ Milanović 2018, str. 465-478.
  21. ^ Džambazovski 1965, str. 133-156.
  22. ^ Novaković 1870.
  23. ^ Novaković 1898.
  24. ^ Terzić 2017, str. 171-191.
  25. ^ Terzić 2018, str. 23-35.
  26. ^ Rudić 2018, str. 75-87.
  27. ^ Bubalo 2018, str. 395-421.
  28. ^ Anonim (1884). „Članovi Srpskog arheološkog društva”. Starinar Srpskog arheološkog društva. 1: 8. 
  29. ^ Jovanović 2017, str. 224-246.
  30. ^ Podsećanje na Stojana Novakovića („Politika”, 12. decembar 2017)
  31. ^ Kako je jedan Kosta iz siromašne porodice promenio ime i postao naučnik i državnik (Blic, 24. decembar 2017)
  32. ^ Ković, Miloš, Srbi 1903-1914: Istorija ideja, Clio, Belgrade, 2015., ISBN 978-86-7102-499-0. str. 471..
  33. ^ Popović 2018b, str. 98.
  34. ^ Iz pisma Stojana Novakovića povodom austrougarske aneksije Bosne i Hercegovine (AS, SN-476)
  35. ^ Alo!. „REČI VELIKOG DRŽAVNIKA OSLIKAVAJU VUČIĆEVU PRO-SRPSKU POLITIKU "U Srbiji ne treba da bude ni rusofila ni austrofila, samo Srba koji će se rukovoditi koristima otadžbine" - Alo.rs”. alo (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-06-23. 
  36. ^ Iz uvodne reči akademika Velibora Gligorića povodom 50-godišnjice smrti Stojana Novakovića (Spomenici SANU, Beograd, 1976)

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Funkcije službenika u državnim institucijama
Kosta Jovanović
 Ministar prosvete Srbije
1873
Filip Hristić
 Ministar prosvete Srbije
1874–1875
Alimpije Vasiljević
Ministar finansija
1875
Alimpije Vasiljević
 Ministar prosvete Srbije
1880–1882
Stojan Novaković
Stojan Novaković
 Ministar prosvete Srbije
1882–1883
Đorđe R. Pantelić
Ministar unutrašnjih poslova
1884–1885
Milan Bogićević
 Ministar spoljnih poslova
1895–1896
Premijer Srbije
1895–1896
Premijer Srbije
1909
Diplomatske pozicije
Ambasador Kraljevine Srbije u Osmanskom carstvu
1886–1891
Ambasador Kraljevine Srbije u Osmanskom carstvu
1897–1900
Ambasador Kraljevine Srbije u Francuskoj
1900
Ambasador Kraljevine Srbije u Ruskom carstvu
1900–1905
Akademske funkcije
Predsednik Srpske kraljevska akademije
1906–1915
Funkcije u institucijama kulture
Direktor Narodne biblioteke Srbije
1869–1874
Janko Šafarik
 Direktor Narodnog muzeja Srbije
1869–1874
Jovan Bošković
Organizacija osnovana
 Predsednik Srpske književne zadruge
1892–1895
Ljubomir Kovačević
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Стојан_Новаковић&oldid=27727491”