13. oktobar
13. oktobar (13.10.) je 286. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (287. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 79 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| oktobar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
- 409 — Vandali i Alani su prešli Pirineje i iz Galije upali u Hispaniju.
- 1307 — Vojnici francuskog kralja Filipa IV su uhvatili većinu vitezova templara, koji će kasnije pod mučenjem priznati krivicu za jeres.
- 1792 — Predsednik SAD Džordž Vašington položio kamen-temeljac Bele kuće, predsedničke rezidencije u Vašingtonu.
- 1860 — Prva fotografija iz vazduha napravljena iz balona iznad Bostona u SAD.
- 1884 — Londonska četvrt Grinič ustanovljena kao univerzalan, nulti meridijan, od kog se računaju geografske dužine i vremenske zone na Zemlji.
- 1921 — Sovjetske republike Rusija, Jermenija, Azerbejdžan i Gruzija su potpisale Karski mir sa Velikom narodnom skupštinom Turske čime su utvrđene današnje granice između Turske i južnokavkaskih država.
- 1923 — Turski parlament proglasio Ankaru, bivšu Angoru, prestonicom Turske.
- 1943 — Italija posle kapitulacije objavila rat Nemačkoj, svom bivšem savezniku u Drugom svetskom ratu.
- 1944 — Resnik oslobođen od Nemaca.
- 1972 — Sovjetski putnički avion „Iljušin 62“ srušio se u blizini moskovskog aerodroma. U do tada najvećoj avionskoj nesreći poginulo svih 176 putnika i članova posade.
- 1976 — Bolivijski teretni avion „boing 707“, kom je po poletanju otpao jedan motor, pao na glavnu ulicu Santa Krusa. Poginula tri člana posade i više od 100 osoba na tlu.
- 1977 — Četiri Palestinca otela iznad Mediterana avion nemačke kompanije “Lufthansa” koji je leteo iz Majorke i preusmerili ga u Mogadiš u Somaliji. Nemački komandosi uspešno savladali otmičare i oslobodili putnike 17. oktobra.
- 1988 — Laboratorijsko ispitivanje pokazalo da je „Torinski pokrov“, u kom je, prema verovanju mnogih hrišćana, sahranjen Isus Hristos, lažan i da potiče iz Srednjeg veka.
- 1990 — U crkvi Svetog Vasilija Blaženog na Crvenom trgu u Moskvi održana prva liturgija posle 73 godine.
- 1993 — Sud u Hamburgu proglasio krivim Nemca Gintera Parhea zbog ranjavanja nožem jugoslovenske teniserke Monike Seleš. Osuđen uslovno na dve godine zatvora.
- 1997 —
- Britanski premijer Toni Bler sreo se s liderom Šin Fejna Gerijem Adamsom, što je bio prvi susret britanskog premijera i lidera Severne Irske posle više od 70 godina.
- Britanski supersonični automobil prvi uspeo da na tlu probije zvučni zid, postigavši brzinu od 1.222,7 km/h.
- 1998 — Posle sedmodnevnih intenzivnih pregovora i pod pretnjom vojne intervencije NATO predsednik Jugoslavije Slobodan Milošević prihvatio dolazak Verifikacione misije OEBS koja će pratiti sprovođenje rezolucije Ujedinjenih nacija o Kosovu od 23. septembra i vazdušnu posmatračku misiju nad Kosovom.
- 2000 — U napadu na američki vojni brod u jemenskoj luci Aden poginulo 17 mornara. SAD za napad optužile saudijskog državljanina u egzilu Osamu bin Ladena.
- 2021 — Terorizam: Danac koji je osumnjičen da je nasumice gađao na ulici gde je ubio pet, a ranio dve osobe u napadu lukom i strelom u norveškom gradu Kongsbergu, prešao je u islamsku veru i bio je poznat od ranije policiji. Dve osobe su povređene, a među njima je bio i jedan policajac koji tada nije bio na dužnosti. Ceo taj događaj se odigrao u samo 34 minute u noći između 18.13 i 18.47 sati.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1162 — Eleonora Engleska, kraljica Kastilje i Toleda. (prem. 1214)
- 1244 — Žak de Mole, dvadesettreći i zvanično poslednji veliki majstor vitezova Templara. (prem. 1314)
- 1453 — Edvard od Vestminstera, engleski plemić. (prem. 1471)
- 1821 — Rudolf Virhov, nemački fiziolog, patolog, biolog i političar. (prem. 1902)
- 1862 — Meri Kingsli, engleski pisac i istraživač. (prem. 1900)
- 1887 — Jozef Tiso, slovački političar. (prem. 1947)
- 1911 — Miloš Đerđ Nikola, albanski pisac srpskog porekla. (prem. 1938)
- 1921 — Iv Montan, francuski šansonijer i glumac. (prem. 1991)[1]
- 1925 — Margaret Tačer, prva žena-premijer u istoriji Ujedinjenog Kraljevstva. (prem. 2013)[2]
- 1927 — Turgut Ozal, turski političar. (prem. 1993)
- 1931 — Rajmond Kopa, francuski fudbaler. (prem. 2017)
- 1932 — Dušan Makavejev, srpski reditelj i scenarista. (prem. 2019)
- 1934 — Nana Muskuri, grčka pevačica.
- 1941 — Pol Sajmon, američki muzičar i glumac.
- 1945 — Desi Bauterse, surinamski političar.
- 1948 — Boris Aranđelović, srpski muzičar, najpoznatiji kao pevač grupe Smak. (prem. 2015)
- 1952 — Džon Loun, američki glumac.
- 1954 — Silvio Mikali, italijansko-američki kriptograf i informatičar.
- 1956 — Sinan Sakić, srpski pevač. (prem. 2018)
- 1961 — Dok Rivers, američki košarkaš i košarkaški trener.
- 1962 — Keli Preston, američka glumica i model. (prem. 2020)
- 1966 — Mirko Pajčin, srpski pevač, poznatiji kao Baja Mali Knindža.
- 1967 — Pablo Laso, španski košarkaš i košarkaški trener.
- 1967 — Havijer Sotomajor, kubanski atletičar.
- 1971 — Saša Baron Koen, engleski glumac, komičar, scenarista i filmski producent.
- 1977 — Pol Pirs, američki košarkaš.
- 1977 — Antonio di Natale, italijanski fudbaler.
- 1978 — Džermejn O’Nil, američki košarkaš.
- 1979 — Ves Braun, engleski fudbaler.
- 1980 — Ašanti, američka muzičarka, muzička producentkinja, model, plesačica i glumica.
- 1980 — Skot Parker, engleski fudbaler i fudbalski trener.
- 1980 — Dejvid Hej, britanski bokser.
- 1982 — Ijan Torp, australijski plivač.
- 1988 — Noris Kol, američki košarkaš.
- 1988 — Vaclav Pilarž, češki fudbaler.
- 1989 — Aleksandrija Okasio-Kortez, američka političarka i aktivistkinja.[3]
- 1990 — Milica Todorović, srpska pevačica.
- 1991 — Darko Lazić, srpski pevač.
- 1993 — Srđan Spiridonović, austrijski fudbaler.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 54 — Klaudije, rimski car i istoričar. (rođ. 10. p. n. e.)[4]
- 1093 — Robert I od Flandrije, grof Flandrije. (rođ. 1035)
- 1282 — Nićiren, japanski budistički monah i verski reformator (rođ. 1222)
- 1435 — Herman II Celjski, hrvatsko-dalmatinski i slavonski ban. (rođ. 1360)
- 1815 — Žoašen Mira, francuski maršal. (rođ. 1767)
- 1822 — Antonio Kanova, venecijanski vajar. (rođ. 1757)
- 1825 — Maksimilijan I Jozef od Bavarske, kralj Bavarske. (rođ. 1756)
- 1838 — Dimitrije Frušić, srpski lekar i novinar. (rođ. 1790)[5]
- 1882 — Žozef Artur Gobino, francuski diplomata, filozof i sociolog. (rođ. 1816)
- 1905 — Henri Irving, engleski glumac. (rođ. 1838)
- 1909 — Fransesk Ferer, katalonski pedagog. (rođ. 1859)
- 1919 — Karl Adolf Gjelerup, danski književnik i dobitnik Nobelove nagrade za književnost. (rođ. 1857)
- 1965 — Aleksandar Ivanović, crnogorski pesnik. (rođ. 1911)[6]
- 1987 — Volter Hauzer Braten, američki fizičar. (rođ. 1902)
- 1998 — Bojan Pečar, jugoslovenski i srpski muzičar, slovenskog porekla, basista grupe Ekatarina Velika. (rođ. 1960)
- 2003 — Bertram Brokhaus, kanadski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku. (rođ. 1918)
- 2013 — Vojislav Lubarda, je srpski književnik, romansijer, član Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske i član Senata Republike Srpske. (rođ. 1930)[7]
- 2015 — Jezdimir Stanković, jugoslovenski rukometni trener i selektor reprezentacije. (rođ. 1939)
- 2016 — Rama IX, kralj Tajlanda. (rođ. 1927)
- 2016. — Dario Fo, italijanski pisac. (rođ. 1926)
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Pravoslavna crkva proslavlja svetog Teofila Antiohijskog.
- Katolička crkva proslavlja svetog Edvarda Ispovednika.
Vidi još[uredi izvor]
- ^ Editors of Chase's (30. 9. 2018). Chase's Calendar of Events 2019: The Ultimate Go-to Guide for Special Days, Weeks and Months. Rowman & Littlefield. str. 510. ISBN 978-1-64143-264-1.
- ^ „Obituary: Margaret Thatcher”. BBC News. 8. 4. 2013. Pristupljeno 24. 11. 2020.
- ^ Hess, Abigail (6. 11. 2018). „29-year-old Alexandria Ocasio-Cortez is poised to become the youngest woman in Congress”. CNBC (na jeziku: engleski). Pristupljeno 28. 6. 2020.
- ^ „BBC - History - Claudius”. www.bbc.co.uk (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-01-28.
- ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 204.
- ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 266.
- ^ „Vojislav Lubarda”. goodreads.com. Pristupljeno 3. 2. 2022.