3. mart
3. mart (03.03) je 62. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (63. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 303 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| mart | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
- 1431 — Gabrijel Kondulmer je kao papa Evgenije IV nasledio na tom mestu Martina V.
- 1799 — Okončana je rusko-osmanska opsada Krfa predajom francuskog garnizona.
- 1808 — Francuske trupe pod komandom maršala Žoašen Mire zauzele Madrid.
- 1820 — Američki Kongres je usvojio kompromis iz Misurija.
- 1845 — Florida je primljena u Uniju kao 27. američka država.
- 1861 — Carskim manifestom i Zakonom o pravnom položaju seljak car Aleksandar II je ukinuo kmetstvo u Rusiji.
- 1875 — Održana je premijera opera Karmen Žorža Bizea u pariskoj Operi komik.
- 1878 — Potpisivanjem Sanstefanskog mira okončan je Rusko-turski rat i predviđeno stvaranje Velike Bugarske kao kneževine Osmanskog carstva..
- 1886 — Srbija i Bugarska su zaključile Bukureštanski mir kojim je okončan Srpsko-bugarski rat.
- 1918 — U Brest-Litovsku potpisan mirovni ugovor Sovjetske Rusije i Nemačke i njenih saveznika u Prvom svetskom ratu.
- 1924 — Narodna skupština u Ankari ukinula muslimanski kalifat i proterala iz zemlje kalifa Abdulmedžida II i njegovu porodicu.
- 1924 — Kraljevina Italija je anektirala Slobodnu Državu Rijeku.
- 1932 — Japan je proglasio nezavisnost Mandžurije na čelu sa svrgnutim kineskim carem Pu Jiem (carevima Mandžukuo).
- 1944 — Američki ratni avioni su se prvi put u Drugom svetskom ratu pojavili iznad Berlina.
- 1974 — U dotad najtežoj nesreći u istoriji civilnog vazduhoplovstva, poginulo je svih 346 osoba u turskom putničkom avionu DC-10, koji se srušio blizu Pariza.
- 1980 — Francuski predsednik Valeri Žiskar D'Esten je u razgovoru s državnicima arapskih zemalja Persijskog zaliva prvi put u zvaničnoj formi priznao palestinskom narodu pravo na samoopredeljenje.
- 1980 — Vođa partije ZAPU Robert Mugabe ubedljivom većinom dobio prve slobodne izbore u Rodeziji i potom formirao prvu većinsku crnačku vladu.
- 1991 — Stanovnici Letonije i Estonije ubedljivom većinom glasali za nezavisnost od Sovjetskog Saveza.
- 1991 — Brutalno prebijanje Rodnija Kinga od strane pripadnika Los Anđeleske policije, čije je naknadno oslobađanje posle sudskog procesa, bilo povod za velike nerede u Los Anđelesu 1992. godine.
- 1996 — U Španiji je konzervativna Narodna partija Hosea Marije Asnara dobila parlamentarne izbore, okončavši 13 godina vladavine socijalističkog premijera Felipea Gonzaleza.
- U eksploziji bombe u autobusu u centru Jerusalima poginulo 19 ljudi, među kojima i bombaš-samoubica.
- Jugoslovenske vlasti uhapsile Radoslava Kremenovića i Dražena Erdemovića, koje je Haški sud osumnjičio za ratne zločine počinjene u Srebrenici u julu 1995, i predale ih Međunarodnom sudu. Kremenović, posle istrage, pušten u maju jer sud nije dokazao njegovu krivicu, a Erdemović, prvi optuženi koji je priznao krivicu, osuđen na pet godina zatvora.
- 1997 — Najmanje 125 ljudi poginulo, a više od 450 povređeno kada je putnički voz u pakistanskoj provinciji Pendžab u punoj brzini izleteo iz šina.
- 2000 — Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu osudio ratnog komandanta snaga bosanskih Hrvata, generala Tihomira Blaškića, na 45 godina zatvora zbog zločina koje su hrvatske snage počinile nad muslimanima u srednjoj Bosni, od 1992. do 1994. godine.
- 2002 — Švajcarci su se na referendumu izjasnili za ulazak svoje zemlje u Ujedinjene nacije.
- 2003 — Poslanici Skupštine Srbije i Crne Gore izabrali su Dragoljuba Mićunovića za predsednika parlamenta novoformirane državne zajednice.
- 2004 — Srbija, posle vanrednih parlamentarnih izbora, dobila manjinsku vladu na čelu s Vojislavom Koštunicom, liderom Demokratske stranke Srbije. Vlada izabrana uz podršku Socijalističke partije Srbije, a čine je DSS, G17 plus i koalicija Srpskog pokreta obnove i Nove Srbije.
- Senat Francuske izglasao je ogromnom većinom zabranu učenicima u državnim školama, istaknuto nošenje verskih obeležja. Rasprava je pokrenuta zbog učenica koje su nosile marame na muslimanski način, i time narušile „laicizam“ u školama.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1845 — Georg Kantor, nemački matematičar, utemeljivač teorije skupova. (prem. 1918)[1]
- 1847 — Aleksander Grejam Bel, američki naučnik i pronalazač. (prem. 1922)[2]
- 1871 — Moris Garen, francuski biciklista. (prem. 1957)[3]
- 1911 — Džin Harlou, američka glumica. (prem. 1937)[4]
- 1921 — Miroslav Čangalović, srpski operski i koncertni pevač. (prem. 1999)[5]
- 1922 — Nandor Hidegkuti, mađarski fudbaler i fudbalski trener. (prem. 2002)[6]
- 1941 — Nedeljko Bilkić, bosanskohercegovačko-srpski pevač.[7]
- 1945 — Džordž Miler, australijski reditelj, scenarista i producent.[8]
- 1953 — Ziko, brazilski fudbaler i fudbalski trener.[9]
- 1954 — Jelica Sretenović, srpska glumica.[10]
- 1956 — Zbignjev Bonjek, poljski fudbaler i fudbalski trener.[11]
- 1958 — Miranda Ričardson, engleska glumica.[12]
- 1959 — Duško Vujošević, crnogorsko-srpski košarkaški trener.[13]
- 1962 — Džeki Džojner Kersi, američka atletičarka.[14]
- 1965 — Dragan Stojković, srpski fudbaler i fudbalski trener.[15]
- 1966 — Fernando Kolunga, meksički glumac.[16]
- 1970 — Džuli Bouen, američka glumica i model.[17]
- 1972 — Željko Topalović, srpski košarkaš.[18]
- 1974 — Igor Perović, srpski košarkaš i košarkaški trener.[19]
- 1977 — Ninoslav Marjanović, srpski košarkaš.[20]
- 1980 — Ketrin Voterston, američka glumica.[21]
- 1982 — Džesika Bil, američka glumica, model, producentkinja i pevačica.[22]
- 1982 — Rafa Martinez, španski košarkaš.[23]
- 1985 — Tatjana Đorđević, srpska muzičarka.
- 1987 — Šrada Kapur, indijska glumica i pevačica.[24]
- 1989 — Dušan Katnić, srpski košarkaš.[25]
- 1990 — Vladimir Janković, grčko-srpski košarkaš.[26]
- 1991 — Viktor Elijas, španski glumac i pevač.[27]
- 1993 — Antonio Ridiger, nemački fudbaler.[28]
- 1997 — Kamila Kabelo, kubansko-američka muzičarka.[29]
- 1998 — Džejson Tejtum, američki košarkaš.[30]
- 2002 — Lorenco Museti, italijanski teniser.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 1111 — Boemund I, osnivač Antiohijske kneževine i jedan od vođa Prvog krstaškog rata. (rođ. 1058)
- 1703 — Robert Huk, engleski fizičar (rođ. 1635).[31]
- 1707 — Car Aurangzeb, najmlađi sin Šah Džahana (rođ. 1618)[32]
- 1792 — Robert Adam, škotski arhitekta i dekorater. (rođ. 1728)[33]
- 1922 — Vladimir Jovanović, političar. (rođ. 1833)
- 1965 — Katarina Bogdanović, srpska filozofkinja, pedagoškinja, književnica, književna kritičarka. (rođ. 1885)[34]
- 1987 — Deni Kej, američki pozorišni i filmski glumac (rođ. 1911)[35]
- 1988 — Henrik Šering, poljski violinista (rođ. 1918)[36]
- 1991 —
- Vilijam Džordž Peni, engleski atomski fizičar i matematičar. (rođ. 1909)[37]
- Serž Genzbur, francuski pevač, kompozitor i glumac.(rođ. 1928)
- 1993 — Albert Brus Sejbin, američki virusolog poreklom poljski Jevrej (rođ. 1906)[38]
- 1996 — Margaret Diras, francuska spisateljica. (rođ. 1914)[39]
- 2003 — Horst Buholc, nemački filmski glumac, jedan od "sedmorice veličanstvenih". (rođ. 1933)
- 2005 — Rinus Mihels, je bivši holandski fudbalski trener. (prem. 1928)[40]
- 2008 — Đuzepe di Stefano, italijanski tenor. (rođ. 1921)[41]
- 2010 — Momo Kapor, slikar, novinar, pisac. (rođ. 1937)[42]
- 2018 — Sabit Hadžić, jugoslovenski košarkaš. (rođ. 1957)[43]
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Srpska pravoslavna crkva slavi:
- Svetog Lava I - papu rimskog.
- Svetog Flavijana
- Hina macuri, japanski praznik
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Georg Cantor | Biography, Contributions, Books, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Alexander Graham Bell”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ Universalis, Encyclopædia. „MAURICE GARIN”. Encyclopædia Universalis (na jeziku: francuski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Jean Harlow”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „ČANGALOVIĆ Miroslav”. Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta. Pristupljeno 22. 1. 2024.
- ^ „Nandor Hidegkuti”. www.rsssf.com. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Nedeljko Bilkić – Biografija 2020, Visina, Težina, Godište” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „George Miller”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ Strack-Zimmermann, Benjamin. „Zico (Player)”. www.national-football-teams.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Jelica Sretenovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Zbigniew Boniek - Player profile”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Miranda Richardson”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „VUJOSEVIC, DUSKO - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Jackie Joyner-Kersee | Biography & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ Admin (2010-01-19). „Stojković Dragan”. reprezentacija.rs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Fernando Colunga”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Julie Bowen”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Zeljko Topalovic | Saporta Cup (1999) | FIBA Europe”. www.fibaeurope.com. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Igor Perovic | FIBA Europe League Men (2005) | FIBA Europe”. www.fibaeurope.com. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ Proballers. „Ninoslav Marjanovic, Basketball Player”. Proballers (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Katherine Waterston”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Jessica Biel”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „MARTINEZ, RAFA - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Shraddha Kapoor”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ Eurobasket. „Dusan Katnic Player Profile, KK Klik Arilje, News, Stats - Eurobasket”. Eurobasket LLC. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „JANKOVIC, VLADIMIR - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Víctor Elías”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Antonio Rüdiger - Player profile 21/22”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Camila Cabello”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Jayson Tatum”. NBA.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 11. 4. 2020.
- ^ „Robert Hooke | Biography, Discoveries, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Aurangzeb | Biography, Accomplishments, History, Family, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Robert Adam | Scottish architect | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 65.
- ^ „Danny Kaye”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Henryk Szeryng | Polish musician | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „William Penney, Baron Penney | British physicist | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Član SANU”. web.archive.org. 2016-03-05. Arhivirano iz originala 05. 03. 2016. g. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Marguerite Duras”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Rinus Michels - Manager profile”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „DI STEFANO Đuzepe (Giuseppe di Stefano) | Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-28.
- ^ „Umro Momo Kapor”. politika.rs. Pristupljeno 18. 1. 2022.
- ^ „Preminuo bivši košarkaški selektor BiH Sabit Hadžić”. www.klix.ba (na jeziku: hrvatski). Pristupljeno 2022-01-28.
