Bitka za Banju Koviljaču

Bitka za Banju Koviljaču
Deo Drugog svetskog rata u Jugoslaviji
Vreme 1. septembar – 6. septembar 1941. Mesto Srbija, Podrinje, Banja Koviljača Ishod Pobeda četnika i partizana
Sukobljene strane
Četnici Partizani	Nacistička Nemačka Hrvatska armija
Komandanti i vođe
Nikola Radovanović Aleksandar Stanković	Mate Rupčić
Jačina
Jadarski četnički odred, a od 3. septembra pojačan sa Cerskim četničkim odredom Pocerski bataljon Podrinska divizija	3. bataljon, 738 namački pešadijski puk, a od 3. septembra pojačana nemačkim i hrvatskim vojnim snagama, artiljerija i avijacija
Žrtve i gubici
Narednik Obren Popović i celo jedno odeljenje	Broj mrtvih i ranjenih nepoznat

Bitka za Banju Koviljaču se odigrala od 1. do 6. septembra 1941. godine između četnika i partizana na jednoj i Nemaca na drugoj strani za vreme Drugog svetskog rata, odmah posle oslobođenja Loznice 31. avgusta 1941. Napad na Nemce u Banji Koviljači je bila prva veća borba između Srba i Nemaca, od završetka Aprilskog rata. Jadarski četnički odred je izvršio napad na Nemce, kojima je 3. septembra 1941. godine stiglo pojačanje, Nemci su zajedno sa Hrvatima iz Bosne vršili demonstrativne napade prema Loznici. Međutim, četnicima je takođe pristiglo pojačanje Cerskog četničkog odreda, koji su vršili demonstrativne napade prema Šapcu, sa ciljem kako bi osujetili pokret Nemaca prema njihovom ugroženom bataljonu u Banji Koviljači. Tokom ovih borbi Nemci su prvi put upotrebili avijaciju protiv srpskih ustanika u Srbiji. Nemci su se 6. septembra 1941. povukli iz Banje Koviljače. Tokom ovih borbi, četnici su u isto vreme branili prilaz prema Loznici iz pravca Valjeva, tada je došlo do čuvene bitke na Zavlaci. Istovremeno, četnici su napali Nemce i u Krupnju i posle trodnevnih borbe oslobodili i ovo mesto. U pobedama kod Loznice, Banje Koviljače, Zavlake i Krupnja oslobođen je veći deo Podrinja što je ohrabrilo srpske ustanike. Četnici su se u narednom periodu povezali sa svojim snagama u Šumadiji, čime su bile završene priprema za četnički napad na Valjevo i nastup jačih četničkih snaga u dolinu Zapadne Morave (Čačak, Kraljevo, Kruševac). Takođe, Cerski četnički odred u narednom periodu je nastupio prema Mačvi sa ciljem napada na Nemce u Šapcu.

Pozadina

Na sastanku četničkih oficira u manastiru Tronoša 30. avgusta 1941. godine doneta je odluka o dizanju ustanka u Podrinju. Četnici su 31. avgusta 1941. oslobodili Loznicu, posle čega je trebalo da usledi napad na Nemce u Banji Koviljači, gde su držali najjače snage u ovom delu Podrinja.

Bitka

Jadarski četnički odred je prema unapred utvrđenom planu napao Nemce u Banji Koviljači 1. septembra 1941. godine. U Banji Koviljači Nemci su imali znatne snage, 3. bataljon 738. pešadijskog puka, koji je bio smešten u hotelima Hercegovina i Dalmacija. Nemci su od ova dva hotela napravili jaka odbrambena utvrđenja, oko kojih su postavili bodljikavu žicu i mitraljeska gnezda.

Napad na Nemce u Banji Koviljači preduzeo je Jadarski četnički odred, a za komandanta ove operacije postavljen je potpukovnik Nikola Radovanović. Prvi juriš na Nemce su izvele jedinice pod komandom kapetana Bogdana Drljače i rezevnog poručnika Georgija Bojića. Međutim, Nemci su pružili žestok otpor i uspešno odbijali svaki četnički napad, njihov cilj je bio da se održe sve dok im ne stigne pojačanje najbližih garnizona iz Nezavisne Države Hrvatske i iz Valjeva, gde su Nemci držali jake snage.

Nemci su dobili 3. septembra 1941. godine i podršku artiljerije sa bosanske strane (NDH), pored artiljerije, četničke položaje je napala i avijacija, posle čega je usledio nastup hrvatskih snaga jačine jednog bataljona koji je prešao Drinu i napao četničko levo krilo na padinama Gučeva. Sa druge strane, četnici pod komandom poručnika Lazara Savića su bili potisnuti od Nemaca i Hrvata koji su se prebacili preko Kozluka.

Poručnik Georgije Bojić se istog dana vratio sa pojačanjem kako bi zaustavio nemačko i hrvatsko napredovanje. Takođe, Cerski četnički odred, pod komandom Dragoslava Račića je isto pristigao kao pojačanje, posle čega su četnici krenuli u protiv napad. Velike borbe su vođene u noći 4. i 5. septembra 1941. Nemci su tada pribegli ratnom lukavstvu, oni su postavili ispred svojih položaja kod parka žice kroz koju su pustili struju visokog napona. Narednik Obren Popović, ne znajući za to, odlučio je da se probije do hotela Hercegovina odakle su Nemci žestokom vatrom obasipali četničke položaje. Četnici su znali da ako padne najjače nemačko utvrđenje, onada će pasti i cela Banja. Popović je sa bombom u ruci predvodio četnički juriš. Međutim, na stazi naleteše na žicu visokog napona i padoše svi kao pokošeni. Poginulo je celo odeljenje na čelu sa narednikom Popovićem.

Nastavljene su borbe i tokom noći 5. i 6. septembra 1941. Četnici su tada preduzeli odlučujući juriš, uspeli su da se probiju do Hotela Hercegovina preskačući žice pod naponom i kroz prozore ubacivši bombe, nastala je panika i povlačenje Nemaca, u isto vreme povukli su se i Hrvati. Četnici su 6. septembra proslavili rođendan kralja Petra u oslobođenoj Banji Koviljači.

Literatura

• S. Živanović, Treći srpski ustanak, Novi poledi, Kragujevac, 2000.
• Dušan Trbojević, Cersko-majevička grupa korpusa pukovnika Dragoslava Račića, Kragujevac, 2001.
• Miloslav Samardžić, Borbe četnika protiv Nemaca i ustaša 1941—1945, prvi tom, Novi pogledi, Kragujevac, 2006.
• M. Batanović, PODRINjSKI PARTIZANSKI ODRED - ZAJEDNIČKA AKCIJA ČETNIKA I PARTIZANA http://www.znaci.net/00001/37_11_9.htm