Jaša Prodanović

Jaša Prodanović
Lični podaci
Puno ime	Jakov Prodanović
Datum rođenja	(1867-04-23)23. april 1867.
Mesto rođenja	Čačak, Kneževina Srbija
Datum smrti	1. jun 1948.(1948-06-01) (81 god.)
Mesto smrti	Beograd, NR Srbija, FNR Jugoslavija
Porodica
Deca	Bora Prodanović
Politička karijera
Politička stranka	Jugoslovenska demokratska stranka Jugoslovenska republikanska stranka

Jakov Prodanović (Čačak, 23. april 1867 — Beograd, 1. jun 1948) bio je srpski političar, publicista i književnik.

Biografija

Rođen je 23. aprila 1867. godine. Maturirao je u Prvoj beogradskoj gimnaziji, u generaciji sa Jovanom Cvijićem, Mihailom Petrovićem Alasom, Vasilijem Simićem i drugim znamenitim ličnostima, o čemu je napisan roman i snimljen TV-film „Šešir profesora Koste Vujića“.

Spomen-bista Jaši Prodanoviću na Kalemegdanu.

Bio je ministar prosvete u Vladi Kraljevine Srbije, kao član Samostalne radikalne stranke. Godine 1910. kao ministar narodne privrede sproveo kroz Narodnu skupštinu Zakon o radnjama, kojim su stvorene radničke i druge komore, i uvedeno zaštitno radničko zakonodavstvo. Godine 1919. bio je jedan od osnivača Jugoslovenske demokratske stranke, a već iste godine zajedno sa Ljubom Stojanovićem, izdvaja iz nje Republikansku stranku, oko razlaza po pitanju državnog uređenja - demokrate su priznavale monarhiju kao faktičku realnost, dok su se republikanci čvrsto zalagali za promenu državnog uređenja u Republiku. Zalagao se za federalističko uređenje i suprotstavio se diktaturi kralja Aleksandra Karađorđevića.

Marta 1945. godine izabran je za ministra za Srbiju u Privremenoj vladi Demokratske Federativne Jugoslavije, a posle je bio potpredsednik Vlade Federativne Narodne Republike Jugoslavije.

Godine 1890. uređivao je „Narodnu misao“; zatim "Borbu" (od 1. oktobra 1902) glasilo samostalnih radikala, od 1903. do 1912. „Odjek“, od 1921. do 1923. „Glasnik Profesorskog društva“; pisao je političke brošure, priredio dve antologije narodnih pesama i pripovedaka, celokupna dela Jovana Jovanovića Zmaja, Jovana Ilića, Svetislava Vulovića i Laze Lazarevića. Bio je član osnivačkog i redakcionog odbora „Dela“ i „Srpskog književnog glasnika“ i sarađivao u svim znatnijim književnim i političkim listovima. Pisao je za „Republiku”, koju je policija više puta zabranjivala a i on je optužen za uvredu kralja na osnovu jednog teksta, ali ga je sud oslobodio u februaru 1924.

Od februara 1936. bio je dopisni, a od 1948. godine redovni član Srpske akademije nauka i umetnosti.

Umro je 1. juna 1948. godine. Njegov sin je bio advokat Bora Prodanović.

Poznatija dela

• Ustavni razvitak i ustavne borbe u Srbiji
• Vuk Karadžić i Miloš Obrenović
• Naši i strani
• Naša narodna književnost
• Istorija političkih stranaka i struja u Srbiji

Literatura

• Mala enciklopedija „Prosveta“. Beograd: „Prosveta“. 1968. 

Spoljašnje veze

• Biografija na sajtu SANU