Vasilije Petrović Njegoš
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Vasilije III Petrović Njegoš | |
|---|---|
 Vasilije Petrović | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1709. |
| Mesto rođenja | Njeguši, Crna Gora |
| Datum smrti | 10. mart 1766. (56/57 god.) |
| Mesto smrti | Petrograd, Ruska Imperija |
| Mitropolit skenderijski i primorski Crne Gore | |
| Godine | (1750–1766) |
| Prethodnik | Sava Petrović Njegoš (1735 — 1750) |
| Naslednik | Sava Petrović Njegoš (1766 — 1781) |
Vasilije III Petrović Njegoš (Njeguši, 1709 — Sankt Peterburg, 10. mart 1766) bio je vladika i mitropolit crnogorski[1] (1750—1766). Vladao je zajedno sa stricem Savom Petrovićem od 1750. do 1766. godine. Pisac je prve domaće istorije Crne Gore.[2]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Na predlog mitropolita Save, hirotonisan je 1750. godine od srpskog patrijarha Atanasija II i od tada je učestvovao u vođenju crkvenih i narodnih poslova. Već 15. marta 1750. godine poslao ga je patrijarh u Rusiju da skuplja milostinju.[3] I ranije kao arhimandrit išao je u sličnu misiju; bio je u Austriji da povrati svete relikvije koje je odneo tamo srpski patrijarh Arsenije Čarnojević. Održavao je bliske veze sa carskom Rusijom i odigrao značajnu ulogu u obnovi srpske države.
Predstavnici crnogorsko-osmanske komisije, u kojoj su bili i vladika Vasilije i trebinjski kapetan Hamza kao predstavnik osmanske vlasti su 10. jula 1761. utvrdili su mir između hercegovačkih i crnogorskih nahija oročen na najmanje tri godine. Dogovorom je bila zagarantovana sloboda kretanja u oba smjera Crnogorcima u nahijama pod osmanskom vlašću i sultanovih podanika u Crnoj Gori.
Kada je ruski car Petar Veliki poslao generala Miloradovića u Crnu Goru, zadarska Arhibiskupska kurija piše Mletačkom Senatu, da su Cetinjske Vladike uzurpirale prava Dinastije Crnojevića, proglašavajući se Gospodarima Crne Gore, pa da vladika Vasilije pruža jednu ruku na Dalmaciju, a drugu na Arbaniju, imajući iza leđa Rusiju.[4]
Umro je 10. marta 1766. godine u Petrogradu [5] gde je i sahranjen. [6] Patrijarh Vasilije Jovanović-Brkić je umro 10. februara 1772. godine, isto u Petrogradu i sutradan je sahranjen u Blagoveštenskoj crkvi, pored groba Vasilija Petrovića Njegoša. [7]
Dela[uredi | uredi izvor]
- Kratka istorija Crne Gore (Kratka istorija o Černoj Gori) - Moskva 1754.
- Pohvala Nemanji
Pored navedenih poznato je da je Vasilije napisao još dve kratke crnogorske istorije koje su ostale u rukopisu. Takođe, u istoriji književnosti je prihvaćeno mišljenje da i njegova prepiska ima izvesnu literarnu vrednost.[8]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. V-Đ. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 21. ISBN 86-331-2112-3.
- ^ Vuković 1996, str. 60-61.
- ^ "Sion", Beograd 7. jun 1874.
- ^ Tomanović 2018, str. 341.
- ^ Stanojević 1975, str. 368.
- ^ Božović, Vladimir (2018). Blagovještenska crkva u Sankt Peterburgu: Simbolički susret srpske i ruske istorije. Podgorica: IN4S.
- ^ Durković-Jakšić, Ljubomir (1991). Mitropolija Crnogorska nikada nije bila autokefalna, pp. 20, fusnota 63. Beograd - Cetinje.
- ^ „MONTENEGRINA - digitalna biblioteka crnogorske kulture i nasljedja”. www.montenegrina.net. Pristupljeno 2023-02-02.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Evro, Unireks, Kalenić.
- Durković-Jakšić, Ljubomir (1991). Mitropolija crnogorska nikada nije bila autokefalna. Beograd-Cetinje: Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve, Mitropolija crnogorsko-primorska.
- Mikavica, Dejan; Vasin, Goran; Ninković, Nenad (2013). Istorija Srba u Crnoj Gori 1496-1918. Novi Sad: Prometej.
- Mikavica, Dejan; Vasin, Goran; Ninković, Nenad (2017). Srbi u Crnoj Gori 1496-1918. Nikšić: Institut za srpsku kulturu.
- Milićević, Jovan; Rakočević, Novica (1986). „Crna Gora od 1735-1797”. Istorija srpskog naroda. knj. 4, sv. 1. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 498—530.
- Milović, Jevto M. (1956). Zbornik dokumenata iz istorije Crne Gore (1685-1782). Cetinje: Istoriski institut.
- Slijepčević, Đoko M. (1966). Istorija Srpske pravoslavne crkve. knj. 2. Minhen: Iskra.
- Stanojević, Gligor (1975). „Crna Gora u XVIII vijeku”. Istorija Crne Gore. knj. 3, sv. 1. Titograd: Redakcija za istoriju Crne Gore. str. 229—499.
- Stanojević, Gligor (1979). Mitropolit Vasilije Petrović i njegovo doba (1740-1766). Beograd: Istorijski institut.
- Radoslav Raspopović, Diplomatija Crne Gore 1711—1918, Podgorica—Beograd 1996.
- Gligor Stanojević, Mitropolit Vasilije Petrović i njegovo doba (1740—1766), Beograd 1979.
- Tomanović, Lazar (2018). Memoari. CID, Podgorica.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Istorija o Crnoj Gori (1754)
- Istorijska biblioteka: Potemkinova sela mitropolita Vasilija
- Aleksandar Stamatović: Kratka istorija Mitropolije crnogorsko-primorske (1219-1999)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
