Oslobodilačka vojska Kosova

Ova stranica je zaključana od daljih izmena anonimnih korisnika i novajlija zbog sumnjivog doprinosa istih, koji treba da se raspravi na stranici za razgovor
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Oslobodilačka vojska Kosova
Ushtria Çlirimtare e Kosovës
Osnivači
Vojskovođa
Vreme delovanja1993 — 20. septembar 1999. (osnovani 1992—1993.[1] ali su bili relativno pasivni do 1996)
Motiviotcepljenje Kosova i Metohije od Srbije i ujedinjenje sa Albanijom
Delokrug SR Jugoslavija (konkretno Srbija i Kosovo i Metohija)
 Albanija (konkretno okrug Kukeš, u njemu grad Kukeš i Tropoja)
Ideologija
Brojnost
  • 12.000—20.000[10]
  • 17.000—20.000[11]
  • 17.000—20.000 (april–maj 1999)[12] ili 25.000—45.000[13]
Saveznici Albanija
 NATO
Mudžahedini
Protivnici SR Jugoslavija
Bitke i ratoviPobuna na Kosovu i Metohiji (1995–1998)

Rat na Kosovu i Metohiji

Zastava

Oslobodilačka vojska Kosova (OVK; alb. Ushtria Çlirimtare e Kosovës), poznata po svom akronimu UČK (od alb. UÇK), bila je albanska separatistička milicija, koja se oružanim napadima na zvanične državne organe (vojsku, policiju i druge)[14] i civile svih nacionalnosti, borila za otcepljenje Kosova i Metohije od Srbije i Savezne Republike Jugoslavije (SRJ), kao i stvaranje Velike Albanije. Mnogi domaći i strani analitičari je zbog njenih metoda delovanja smatraju terorističkom organizacijom,[15][16][17][18][19] ali postoje i oni koji je nazivaju gerilom.[20][21] Prema nalazima državnih organa Srbije, ali i zapadnih obaveštajnih službi, osnovni vid finansiranja OVK bio je narkoterorizam, koji je činio najmanje polovinu njenih sredstava, dok je i dobar deo ostalih sredstava prikupljen drugim kriminalnim aktivnostima.[22][23]

OVK je osnovana 1993, a prvi put u javnost je izašla 1996. Osnivač i vođa OVK bio je Adem Jašari, koji je početnom 1990-ih osnovao grupu Jašari, dok posle likvidacije terorističke grupe Jašari najznačajnije mesto preuzima Hašim Tači. Nakon slučaja Račak i neuspelih pregovora u Rambujeu iz 1999, NATO je izvršio bombardovanje Jugoslavije, koje je i dalje kontroverzna tema.[24]

Septembra 1999, nakon završetka rata i dolaska međunarodnih snaga na Kosovo i Metohiju, OVK je zvanično raspuštena i hiljade njenih pripadnika ušlo je u Kosovski zaštitni korpus. Međutim, završetak rata na Kosovu i Metohiji doveo je do pojave izdanaka militantnih grupa i političkih organizacija koje su činili nekadašnji pripadnici OVK. Sukobi su nastavljeni na jugu Srbije (1999—2001) i severozapadu Makedonije (2001).[25] Brojni pripadnici OVK su potom ušli u politiku, a neki od njih su dospeli na visoke funkcije.

OVK je dobijala velika sredstva od organizacija albanske dijaspore. Pripadnici OVK su tokom i nakon rata počinili brojne zločine, kao što su masakri nad civilima, trgovina organima, formiranje logora i uništavanje kulturnih i religijskih spomenika. U aprilu 2014. Skupština Republike Kosovo je formirala specijalni sud sa međunarodnim sudijama sa ciljem utvrđivanja zločina počinjenih u periodu od 1999. do 2000.[26] U junu 2020. Kosovska specijalizovana veća i Kancelarija specijalnog tužilaštva podigli su optužnice za zločine protiv čovečnosti i ratne zločine protiv jednog broja bivših pripadnika OVK, uključujući bivšeg predsednika Republike Kosovo Hašima Tačija.[27]

Istorija

Nastanak

U februaru 1982. su Albanci u Nemačkoj poreklom sa Kosova, osnovali organizaciju Narodni pokret Kosova - NPK (alb. Lëvizja Popullore e Kosovës) kao konkurentnu organizaciju pacifistički orijentisanom Demokratskom savezu Kosova (alb. Lidhja Demokratike e Kosovës) Ibrahima Rugove. NPK se od početka zalagao za oružanu borbu protiv srpske vojske, policije i naroda, kao i protiv kolaboratora iz sopstvenog albanskog naroda. U maju 1993. se u Prištini iz NPK-a odvaja desna frakcija i naziva Nacionalni pokret za oslobođenje Kosova - NPOK (alb. Lëvizja Kombëtare për Çlirimin e Kosovës). Ta organizacija je pokušala da osnuje oružane grupe i učestvovala je u nabavci oružja kako među članovima organizacije u Njemačkoj, tako i na Kosovu i Metohiji.

Ove dve partije su nailazile na podršku mlađih Albanaca poreklom sa Kosova u zemljama zapadne Evrope. Rugovin DSK je podršku dobijao iz vladajućeg sloja albanskog društva još iz stare komunističke Jugoslavije.

Po nekim procenama, oko 5.000 Albanaca se u građanskom ratu u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini borilo protiv Srba a na strani Hrvata i Muslimana. Deo njih se kasnije priključio OVK.[28]

OVK počinje sa masovnom nabavkom oružja i vojnom obukom svojih pripadnika od 1994. godine. Ta obuka se delimično izvodila na teritoriji Albanije uz podršku njene regularne vojske.

Teroristička dejstva

Od početka 1995. godine do kraja 1998. godine albanske terorističke grupe izvršile su ukupno 1.845 oružanih napada na pripadnike policije, kao i na građane svih nacionalnosti i njihovu imovinu. Od ukupnog broja napada, 1.075 napada je usmereno ka pripadnicima i objektima policije, 745 napada ka civilima i njihovoj imovini, a 25 napada je bilo usmereno na naselja i objekte u kojima su živele izbeglice iz bivših jugoslovenskih republika.

U tim terorističkim napadima najčešće zverski ubijeno je 364 ljudi. Među njima je bilo 122 policajca i 242 civila sa Kosova i Metohije (među civilima 97 Albanaca označenih kolaboratorima). Istovremeno je teže i lakše povređeno 605 lica, od kojih 426 pripadnika policije i 179 građana svih nacionalnosti.

U periodu 1. januar - 31. oktobar 1998. godine, tokom antiterorističkih akcija srpske vojske i policije širom Kosova i Metohije od poraženih terorista zaplenjeno je 8.894 automatske puške i pištolja, ali i teško naoružanje (29 bestrzajnih topova, 37 minobacača, 239 ručnih bacača, 15 raketnih bacača ambrust), tone minsko-eksplozivnih sredstava, 124.598 m različitih kalibara, ogromnu količinu vojne opreme i uniformi, medicinskih aparata i materijala, specijalna sredstva za osmatranje, 21 radio stanicu.

U toku 1998. godine došlo je i do 176 graničnih incidenata prilikom pokušaja terorista (u nekim slučajevima brojčano veoma jakih i u frontalnom naletu) da, najčešće noseći velike količine oružja i vojne opreme, nelegalno uđu na teritoriju Kosova i Metohije iz Albanije. U tim sukobima na granici poginulo je 30 oficira i vojnika Vojske Jugoslavije, a jedan broj je i ranjen. Vojska Jugoslavije zaplenila je na granici više od 80 tona lakog i teškog naoružanja svih kalibara, municije i vojne opreme.

Otmice, mučenja, masakriranja, logori i stratišta bili su takođe vidljivi na Kosovu i Metohiji kao posledica albanskog terorizma. U toku 1998. godine oteto je ukupno 249 lica. Među njima je bilo 13 pripadnika MUP-a koji su kasnije mučeni i ubijeni. Ostalih 236 otetih bili su civili lojalni vlastima SRJ. Od ukupnog broja otetih civila 21 je ubijen, 88 je posle zverskog mučenja oslobođeno, a sudbina 127 civila je nepoznata.

Prvi napadi i javni nastupi

Od 1996. do 1998. OVK je preuzela odgovornost za 21 ubistva: 5 policajaca (Srbi) i 16 civila od kojih je bilo 5 Srba i 11 Albanaca označenih kolaboratorima. Po podacima Ministarstva unutrašnjih poslova Srbije, OVK je bila odgovorna za ubistvo 10 policajaca i 24 civila.

Jedan od osnivača i glavnih komandanata OVK, Zahir Pajaziti, koji je organizovao jedinice OVK na području Podujeva, poginuo je sa dvojicom svojih saboraca u sukobu sa policijom kod Vučitrna 31. januara 1997. godine.

Internacionalni mediji po prvi put ovu organizaciju spominju u maju 1997. godine. Prve fotografije članova OVK u uniformi se u medijima pojavljuju 28. novembra 1997. na sahrani Albanca Halita Gečaja (alb. Halit Gecaj), koji je poginuo prilikom napada OVK na policijsku stanicu.

1998: Ofanziva i poraz

Borbe između policijskih snaga Srbije i OVK su trajale od februara do oktobra 1998. OVK se do početka jula nalazila u ofanzivi i pod njenom kontrolom je imala oko jednu trećinu teritorije Kosova i Metohije. Od avgusta su policijske snage krenule u protivofanzivu i vratile pod svoju kontrolu većinu zauzetih teritorija. U ofanzivi policijskih snaga je učestvovalo oko 20.000 policajaca.

Kao posledica borbi u toku 1998. dolazi do uništenja mnogih srpskih i albanskih naselja. U ljeto 1998. na području Kosova i Metohije se nalazilo oko 60.000 izbjeglica.

1999: OVK i NATO tokom agresije na SRJ

Pripadnici OVK predaju oružje marincima SAD.

Najkasnije početkom NATO bombardovanja na SR Jugoslaviju 24. marta 1999, OVK postaje saveznik NATO-a. Tokom bombardovanja je NATO - što se tiče ciljeva na Kosovu - bio u stalnom kontaktu sa OVK. Taj kontakt je ostvarivan preko albanske armije i putem nezvaničnih kanala tj. preko špijuna CIA, SAS-a i drugih tajnih službi. Pripadnici OVK, koje je obučavao britanski SAS, nakon obuke u Albaniji, opremani su modernom komunikacionom tehnikom uz pomoć koje su nakon prelaska na teritoriju SRJ navodili bombardere NATO-a na ciljeve na zemlji[28].

Povlačenjem srpske vojske i policije početkom juna 1999. i zaključnim ulaskom NATO-a na Kosovo i Metohiju, počeo je i kraj OVK: UN i KFOR su zahtijevali njeno razoružavanje i raspuštanje. UN nacije su odbacile čak i opciju stvaranja vojske Kosova, koja je bila primamljiva za OVK. OVK je zvanično raspuštena 20. septembra 1999. godine; Faktički je ona u stvari transformisana u Kosovski zaštitni korpus i Policiju Kosova.

Zločini koje je počinila OVK

Natpis OVK na uništenoj unutrašnjosti srednjovekovnog manastira Devič

Dosije Žuta Kuća je naziv koji se u javnosti koristi za istragu o trgovini ljudskim organima u Albaniji i na Kosovu i Metohiji tokom 1999. godine. Prva je tvrdnje o trgovini ljudskim organima iznela u javnost bivša tužiteljka Haškog tribunala Karla del Ponte, u svojoj knjizi „Lov: Ja i ratni zločinci”, koju je objavila po odlasku sa dužnosti.[29] Prema izveštaju Saveta Evrope od 12. decembra 2010. godine organizator otimanja ljudi i trgovine ljudskim organima bio je Hašim Tači i Drenička grupa.[30]

Pripadnici OVK su povezivani sa devastiranjem pravoslavnih svetinja na Kosovu i Metohiji.[31][32]

Logorima Lapušnik i Jablanica je upravljala OVK kako bi držala srpske zarobljenike.[33][34]

Spisak masakara civila

Organizacija

Jačina, naoružanje i stepen organizovanosti OVK, su kroz istoriju njenog postojanja bili veoma različiti. Na početku je OVK bila naoružana pretežno kalašnjikovima kineske, jugoslovenske i ruske proizvodnje, uz nešto mina. Pošto jačina zavisi i od obučenosti, može se reći da je tek pri kraju svog postojanja, bar djelimično postigla stepen obučenosti, koji se mogao mjeriti sa profesionalno obučenim srpskim policajcima i vojnicima. I to prvenstveno zahvaljujući obuci SAS-a i CIA[28].

Jačina

Procene jačine OVK u 1997. se kreće od 1000 do 2000 pripadnika. U toku 1998. zbog masovnog priliva dobrovoljaca, regrutovanja u inostranstvu i u izbegličkim logorima, taj broj raste do 15000, po nekim procenama i do 20000 pripadnika.

Naoružanje

U borbi protiv regularnih snaga vojske i policije SR Jugoslavije, OVK je mogla upotrebljavati samo oružje, koje se moglo transportovati mazgama i magarcima preko pograničnih brda sa Albanijom. Veće oruđe po pravilu joj nije bilo na raspolaganju. Kada je 2. marta 1997. godine u Albaniji proglašeno vanredno stanje zbog nemira koji su usledili posle propasti piramidalnog sistema banaka u januaru, pripadnici OVK su u tom periodu opljačkali mnoga vojna skladišta i dosta dobro se naoružali.

Oružje koje se dopremalo separatistima iz stranih zemalja svoj put kroz Albaniju je započinjalo iz luke Drač, dok je Đakovica centar kroz koji je prolazio glavni put za prebacivanje oružja iz Albanije na Kosovo. Takođe, u šumama i planinama zapadne Makedonije tada su se nalazili arsenali sa više stotina hiljada pušaka, puškomitraljeza, kao i topova.

Na početku se naoružanje OVK sastojalo od automatskih pušaka kalašnjikov AK-47, nešto tromblonskih mina, minobacača i protivtenkovskog naoružanja (RPG-7 i RPG-8).

Oružje je dolazilo najvećim dijelom iz Albanije, zatim iz zaliha TO i JNA sa područja cijele SFRJ, kao i iz drugih izvora. Jedan dio naoružanja je nabavljan i od NATO. Tako je na primjer nemačka novinska agencija DPA (nem. dpa), 12. aprila 1999. javila, da je italijanska policija otkrila veliki magacin oružja namijenjenog OVK. U magacinu je pronađeno oko 30 tona ratnog materijala i opreme. Između ostalog pronađene su i protivavionske i protivtenkovske rakete, bacači raketa i municija. Sve je trebalo biti transportovano u kamionima bosanskohercegovačke registracije deklarisanim kao pomoć humanitarne organizacije Karitas izbjeglicama na Kosovu.

Vojna obuka

Albanska armija je obučavala OVK od 1996. godine. Trenažni centri za obuku terorista nalazili su se u gradovima Tirana, Elbasan i Tropoja. Takođe su postojale i baze u selima Vicedolj, Kukeš, Peskopeja i Labinot, a obuka se vršila i u bazi Urla u Turskoj. Obuku su vršili profesionalni vojni instruktori i legionari iz zapadnih država i iz Turske. Njima se 1998. priključuju privatne firme za vojnu obuku iz SAD (npr. engl. Military Professional Resources Incorporated), Velike Britanije i Nemačke. Najkasnije 1999, njima se pridružuju i pripadnici CIA kada se aktivnosti obuke proširuju i na precizna uputstva za borbu protiv srpskih policijskih stanica i vojnih postrojenja i jedinica, uz upotrebu obaveštajnih podataka CIA i NATO.

Panislamski faktor

U redovima OVK borilo se više stotina islamskih plaćenika sa iskustvom iz prethodnih ratova po Aziji i Africi. Psi rata došli su na Kosovo iz Avganistana, Čečenije, Turske, Pakistana, Alžira, BiH, Albanije, Hrvatske i iz zemalja zapadne Evrope (u prvom redu iz Švajcarske i Nemačke).

Da su islamski sveti ratnici - džihadisti stigli na Kosovo bilo je jasno i po taktici na terenu. Mnogi od njih koji su ratovali u Čečeniji, Avganistanu, Libanu počeli su da koriste načine borbe viđene u tim zemljama - snajperska dejstva, podmetanje bombi i eksplozivnih naprava, otmice ljudi, pojedinačna i masovna ubistva civila, napadi na stanice policije, vojske i granične jedinice, opsada naselja i širenje straha i panike. Već u martu 1998. neki strani mediji javili su da u Drenici veoma profesionalno dejstvuju grupe stranih plaćenika. Kada je 3. maja 1998. godine u okolini Đakovice razbijena grupa terorista, među poginulima je nađen i jedan crnoputi čovek. Prema identifikacionim dokumentima nađenim kod njega ustanovljeno je da se radi o Džaber Imad Madedinu iz Sudana. Nešto kasnije u jednom drugom sukobu ubijen je Palestinac Abu Hamzeh, koji je završio obuku u terorističkom logoru pod kontrolom muslimanske vojske Federacije BiH u selu Mehurić.

Većina ovih terorista se okupljala u sabirne logore i kampove na severu Albanije, posebno oko Tropoje. Iz ovog gradića se prebacuju na KiM, nose crne uniforme i traže da im se povere komandne uloge. To su utvrdili i zvanični jugoslovenski istražni organi na terenu i na osnovu dokumenata poginulih i zarobljenih terorista. Pored uniformi, najboljeg naoružanja, vojne opreme i ličnih dokumenata, kod mnogih su pronađena i džepna izdanja Kurana i knjige sa molitvama na arapskom jeziku. To je bilo posebno karakteristično za grupu koja je likvidirana početkom jula 1998. godine u pograničnoj zoni kod Đakovice.

Prisustvo stranih plaćenika potvrdio je i predstavnik američkog Stejt Departmenta, Robert Gelbard, u junu 1998, kada je u Vašingtonu izjavio se da u okviru OVK nalaze i Čečeni i Iranci.

Tada je već bilo poznato da borci ozloglašenog jordanskog islamskog teroriste komandanta Hataba pripremljeni i opremljeni u Avganistanu i Čečeniji, dolaze masovno na Kosovo kao plaćenici Islamske terorističke internacionale. Operativci CIA su u Albaniji otkrili nekoliko ljudi Osame bin Ladena, vođe Al Kaide, koji su ostvarili tesne veze sa OVK.

Glavna mudžahedinska jedinica na Kosovu bila je jedinica Abu Bekir Sidik. Osnivač ove organizacije je Ekrem Avdija iz Kosovske Mitrovice. On je zajedno sa Abdulahom Duhajmanom stvorio kamp za obuku mudžahedina u selu Tešnju, BiH. U jedinici Abu Bekir Sidik koja je dejstvovala od maja do kraja jula 1998. godine, tokom ofanzive OVK, povremeno se nalazilo i do 120 islamskih terorista, mahom iz Saudijske Arabije, Iraka, Irana i Jemena. Nakon odluke da se jedinica rasformira, pripadnici jedinice albanske nacionalnosti su se vratili u svoja prebivališta na KiM, dok je druga grupa mudžahedina pokušala da pređe u Albaniju. Tom prilikom pripadnici MUP-a Srbije su 18. avgusta 1998. godine, prilikom ilegalnog prelaska jugoslovensko-albanske granice, uhapsili grupu mudžahedina među kojima su bili i komandant Ekrem Avdija, Špend Kopriva i Nedžmedin Lauš. Oni su osuđeni na višegodišnje zatvorske kazne, ali su oslobođeni na osnovu Zakona o amnestiji iz 2001. godine.

Komandna i vojna struktura

OVK je do 1999. godine, bila relativno haotična, između rivalskih bandi i naoružanih civila, rascjepkana tvorevina, bez jasne vertikalne strukture komandovanja. Tek u februaru 1999. se počinju nazirati komandne strukture kada se osniva glavni štab pod vođstvom Sulejmana Selimija. Početkom maja 1999. ga nasleđuje Agim Čeku (alb. Agim Çeku). Istovremeno Hašim Tači postaje „politički“ predstavnik OVK, bez ikakvog uticaja na glavni štab Agima Čekua.

Operativne zone

OVK je bila podeljena u više operativnih zona a Glavni štab se nalazio u Orahovcu:[35]

  • Operativna zona Lab sa komandom u selu Gornja Lapaštica obuhvatala je opštine: Podujevo sa oko 1800 terorista svrstanih u 151. brigadu (štab u selu Bradaš), 152. brigadu (štab u selu Konjuševac), 153. brigadu (štab u selu Zlaš) i posebnu mobilnu jedinicu.
  • Operativna zona Drenica obuhvatala je opštine: Glogovac i Srbicu, delove opština Kosovske Mitrovice, Klinu, Vučitrn i Obilić sa oko 3000 terorista. Glavni štab je bio u selu Likovac. Na području ove zone delovale su 111. brigada, 112. brigada (štab u selu Lauša), 113. brigada (štab u selu Ovčarevo) 114. brigada (štab u selu Poljance) i 140. brigada (štab u selu Gradica).
  • Operativna zona Šalja obuhvatala je opštine: Kosovske Mitrovice, Vučitrn, Obilić sa oko 1000 terorista sa komandom u Bajgori. Glavna teroristička jedinica na ovom području bila je 141. brigada sa štabom u selu Bare.
  • Operativna zona Nerodimlje obuhvatala je delove opština: Lipljan, Uroševac, Kačanik i Suva Reka sa oko 1500 terorista i komandom u selu Jezerce. Na prostoru ove zone aktivne su bile 118. brigada iz sela Budakovo, 121. brigada iz sela Klečka i 161. brigada iz sela Malopoljce.
  • Operativna zona Drim obuhvatala je opštine: Orahovac, deo Suve Reke i Kline sa oko 1500 terorista i komandom u selu Pagaruša. Na ovom području dejstvovale su 115. brigada sa štabom u selu Pagaruša, 116. brigada sa štabom u selu Ponorac, 122. brigada i brigada G. Pačarizi sa štabom u selu V. Drenovac.
  • Operativna zona Dukađin obuhvatala je opštine: Dečani, Peć, Đakovica, Klina sa oko 2500 terorista i komandom u selu Jablanica. U ovoj zoni su bile aktivne brigada Beli Drim iz Crvenog Krša, 117. brigada iz sela Jablanica i 134. brigada iz sela Adžovići.
  • Operativna zona Paštrik obuhvatala je delove opština: Prizren i Suva Reka sa oko 2500 terorista. Tu su dejstvovale 123. brigada iz sela Semetište i 124. brigada iz sela Retimlje.
  • Operativna zona Karadak obuhvatala je opštine: Gnjilane i okolinu sa štabom u selu Žegovce. Na ovom području nije bilo većih aktivnosti OVK.

Logistika

Pošto OVK nije posjedovala vertikalnu komandnu strukturu, jedini oblik šire saradnje između rivalskih OVK klanova je bila nabavka municije. Sve ostalo je pljačkano i otimano (srpska sela). Jedan dio su činile i „donacije“ iz inostranstva (dijelom na silu skupljeni ratni porez od Albanaca sa Kosova u zemljama zapadne Evrope) i od lokalnog albanskog stanovništva. U ljeto 1998, OVK je posjedovala tri poljske bolnice, veoma malo kvalifikovanog medicinskog personala i zanemarivu količinu medikamenata.

Finansiranje

O finansiranju OVK postoji veoma malo pouzdanih podataka koji su djelimično kontradiktorni. Najveći dio finansijskih sredstava je stizao od Albanaca iz inostranstva (SAD, Švajcarska, Njemačka i Austrija) od čega većina potiče iz kriminalnih izvora i ilegalnih aktivnosti (trgovina drogom, ucjene, pranje novca, itd.). Smatra se, da je do početka 1999. OVK raspolagala sredstvima visine između 500 i 900 miliona maraka[28].

Donacije

Od srpskih vlasti prećutno tolerisana pacifistički orijentisana vlada u sjenci Ibrahima Rugove, je 90-ih godina 20. vijeka, u dijaspori skupljala donacije svih zaposlenih Albanaca u visini od tri procenta njihove bruto zarade. Krajem 1997. godine, OVK je zahtijevala predaju tih sredstava u svoje ruke, nakon čega su izbile svađe između OVK i Rugovine DLK.

Najkasnije tada je OVK počela samostalno prikupljati novac u inostranstvu, kao na primjer, kod albanske dijaspore u Njujorku. Kako su kasnije pojedini funkcioneri OVK priznali, Albancima u inostranstvu je u to vrijeme, bio prepušten izbor kojoj organizaciji će davati „donaciju“ - OVK ili Rugovinoj DLK.

Trgovina drogom

Poznate berlinske novine Berliner Cajtung u izdanju od 4. marta 1999. godine, su citirale zapadne tajne službe, po kojima polovina sredstava kojima OVK raspolaže, dolaze od trgovine drogom.

Vidi još

Napomene

  1. ^ Vidi[5][6][7][8][9]

Reference

  1. ^ Eriksson, Mikael; Kostić, Roland (15. 2. 2013). Mediation and Liberal Peacebuilding: Peace from the Ashes of War?. Routledge. str. 43—. ISBN 978-1-136-18916-6. 
  2. ^ Yoshihara 2006, str. 68
  3. ^ Perritt 2008, str. 29
  4. ^ Koktsidis & Dam 2008, str. 165–166
  5. ^ State-building in Kosovo. A plural policing perspective. Maklu. 5. 2. 2015. str. 53. ISBN 9789046607497. 
  6. ^ Liberating Kosovo: Coercive Diplomacy and U. S. Intervention. Belfer Center for Science and International Affairs. 2012. str. 69. ISBN 9780262305129. 
  7. ^ Dictionary of Genocide. Greenwood Publishing Group. 2008. str. 249. ISBN 9780313346415. 
  8. ^ „Kosovo Liberation Army (KLA)”. Encyclopædia Britannica. 14. 9. 2014. 
  9. ^ „Albanian Insurgents Keep NATO Forces Busy”. Time. 6. 3. 2001. 
  10. ^ Hockenos, Paul (2003). Homeland Calling: Exile Patriotism & the Balkan Wars. Cornell University Press. str. 255. ISBN 0-8014-4158-7. 
  11. ^ Pike, John. „Kosovo Liberation Army [KLA / UCK]”. Globalsecurity.org. Pristupljeno 2012-05-06. 
  12. ^ Hosmer, Stephen T. (2. 7. 2001). The Conflict Over Kosovo: Why Milosevic Decided to Settle When He Did. Rand Corporation. str. 88—. ISBN 978-0-8330-3238-6. 
  13. ^ Bodansky, Yossef (4. 5. 2011). bin Laden: The Man Who Declared War on America. Crown Publishing Group. str. 398—403. ISBN 978-0-307-79772-8. 
  14. ^ Đokić, Bojan (2017). „Kvantitativna analiza ubijenih i nestalih pripadnika MUP-a na KiM od albanskih paravojnih formacija 1998-2003”. Bezbednost, Beograd. 59 (3): 142—167. doi:10.5937/bezbednost1703142D. 
  15. ^ „Terrorist Groups and Political Legitimacy”. Council on Foreign Relations (na jeziku: engleski). 16. 3. 2006. Pristupljeno 14. 3. 2019. 
  16. ^ O'Neill, William G. (2002). Kosovo: An Unfinished Peace (na jeziku: engleski). Lynne Rienner Publishers. str. 24. ISBN 978-1-58826-021-5. 
  17. ^ Taylor 2017, str. 179
  18. ^ Bartrop, Paul R. (2012-07-06). A Biographical Encyclopedia of Contemporary Genocide: Portraits of Evil and Good (na jeziku: engleski). ABC-CLIO. str. 53. ISBN 978-0-313-38679-4. 
  19. ^ „MIPT Terrorism Knowledge Base”. Arhivirano iz originala 2. 4. 2007. g. Pristupljeno 19. 5. 2006.  using a web.archive.org copy of 2 April 2007
  20. ^ Who are the rebels?, BBC News, 20 March, 2001
  21. ^ SOCIALISM TODAY: "The KLA and the struggle for Kosovar self-determination", Pristupljeno 17. 4. 2013.
  22. ^ Narco-terrorism: international drug trafficking and terrorism, a dangerous mix : hearing before the Committee on the Judiciary, One Hundred Eighth Congress, first session. United States Senate U.S. G.P.O. 20. 5. 2003. str. 111. 
  23. ^ Perritt 2008, str. 88–93.
  24. ^ „NATO Gives Air Support to KLA Forces”. The Washington Post. 2. 6. 1999. 
  25. ^ Koktsidis & Dam 2008, str. 161.
  26. ^ „Zvanični sajt Specijalizovanog veća i specijalizovanog tužilaštva Kosova”. Specijalizovano veće i specijalizovano tužilaštvo Kosova (na jeziku: srpski). Pristupljeno 28. 3. 2019. 
  27. ^ „Kosovo court to be established in The Hague”. Government of the Netherlands. 15. 1. 2016. Pristupljeno 16. 1. 2016. 
  28. ^ a b v g Studija fondacije Fridrih Nojman iz 2001. godine Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. septembar 2007), Pristupljeno 17. 4. 2013.
  29. ^ „Kušner vređao novinara zbog "žute kuće"”. Politika Online (na jeziku: srpski). 2. 3. 2010. Pristupljeno 28. 10. 2017. 
  30. ^ „Tači i OVK iza trgovine organima”. B92.net (na jeziku: srpski). 15. 12. 2010. Pristupljeno 28. 10. 2017. 
  31. ^ „KLA rebels accused of vandalizing Serb monastery”. New York: CNN. 17. 6. 1999. 
  32. ^ „Žak Ogar: Hoću da svedočim o zločinima OVK, ali me ne zovu”. Belgrade: Večernje Novosti. 3. 2. 2019. 
  33. ^ ICTY. Haradin Bala, Isak Musliu, and Agim Murtezi Transferred to the ICTY following their Indictment for Crimes against Humanity and War Crimes
  34. ^ „http://www.politika.rs/sr/clanak/270534/Hronika/Samo-cuvar-i-kuvar-osudeni-za-ubijene-Srbe-na-Kosovu”. politika.rs (na jeziku: srpski). 19. 9. 2013. Pristupljeno 28. 3. 2019.  Spoljašnja veza u |title= (pomoć)
  35. ^ Klub generala i admirala Srbije: Vojska Jugoslavije u odbrani od agresije NATO 1999, knjiga druga. str. 236.
  36. ^ Članak Berliner cajtunga o finansiranju OVK Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. фебруар 2008), Приступљено 17. 4. 2013.

Литература

Spoljašnje veze

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ослободилачка_војска_Косова&oldid=27571668”