Umetnost izrade staklenih perli
| Umetnost izrade staklenih perli | |
|---|---|
 Staklene perle, 10-15 mm | |
| Nematerijalno kulturno nasleđe | |
| Region | Italija, Francuska |
| Svetska baština Uneska | |
| Unesko oznaka | 01591 |
| Datum upisa | 2020 |
| Lokacija upisa | https://ich.unesco.org/en/RL/the-art-of-glass-beads-01591 |
Umetnost izrade staklenih perli je veština pravljenja perli od stakla u Italiji i Francuskoj. To je tehnika kojom se staklo oblikuje vatrom. Godine 2020. Umetnost staklenih perli upisana na Uneskovu Reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Od 16. veka su posebna značajna u ovoj umetnosti dva proizvodna centra, Pariz, sa svojom zajednicom stručnjaka za staklene perle, i Venecija, prava evropska prestonica stakla. Proizvodnja staklenih perli u Veneciji datira još iz 14. veka. Proizvodile su se u Muranu i na celoj teritoriji Venecije. Staklene perle su bile dragocena roba za trgovinu. [1]
Istorija umetnosti staklenih perli u Francuskoj datira od kasnog srednjeg veka kada su zanatlije učili tajne zanata od venecijanskih staklara. Umetnost staklenih perli se u Francuskoj do te mere razvila da je grad Never u 17. veku postao mali francuski Murano.[2]
Italijanska i francuska zajednica su u umetnosti staklenih perli ujedinjene od 19. veka brojnim tehničkim, kulturnim i umetničkim razmenama.[3]
Veština pravljenja staklenih perli, tj. umetnost staklenih perli, usko je povezana sa bogatstvom znanja i poznavanja i vladanja materijalom (staklo) i elementom (vatra). Umetnost obuhvata specifična znanja i veštine, kao i upotrebu specifičnih tradicionalnih alata i procesa. Proces izrade uključuje različite fraze. [1]
Sticanje veština pravljenja staklenih perli u obe države je uglavnom neformalno; znanje se prenosi u radionicama gde šegrti stiču znanja kroz posmatranje, eksperimentisanje i praksu pod nadzorom stručnih zanatlija. Proces sticanja veština se takođe može desiti kroz formalno obrazovanje u tehničkim ustanovama. [1]
Italija[uredi | uredi izvor]
U Italiji pravljenje staklenih perli ima dva oblika:[1]
- a lume beads (sa duvaljkom), i
- da canna beads (perle se prave sečenjem, omekšavanjem i poliranjem šupljeg štapa)
Francuska[uredi | uredi izvor]
U Francuskoj se pune perle prave bakljom i vrelo staklo se zaokružuje rotacijom i gravitacijom, ili se šuplje perle prave ili na trnu ili duvanjem u šuplji štap. [1]
Složenija proizvodnja[uredi | uredi izvor]
Složenija proizvodnja koja je uobičajena u obe države, murano (murrines), sastoji se od sklapanja višebojnih staklenih štapova oko jezgra. Perle se potom ukrašavaju i koriste na razne načine. [1]
Upotreba[uredi | uredi izvor]
Staklene perle se koriste uglavnom za pravljenje poklona koji se koriste za obeležavanje određenih događaja i društvenih prilika, a praksa promoviše društvenu koheziju i spretnost u ručnom i zanatskom radu.[1]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž „The art of glass beads”. Intangible cultural heritage - UNESCO (na jeziku: engleski). Pristupljeno 14. 6. 2022.
- ^ „The Art of Glass Beads: Intangible Cultural Heritage by UNESCO”. whartibus.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 14. 6. 2022.
- ^ „L'ARTE DELLE PERLE DI VETRO”. Unesco.it (na jeziku: italijanski). Arhivirano iz originala 30. 04. 2023. g. Pristupljeno 14. 6. 2022.
