Pređi na sadržaj

Anđa Ranković

Ovaj članak je dobar. Kliknite ovde za više informacija.
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
anđa ranković
Anđa Ranković
Lični podaci
Datum rođenja(1909-04-26)26. april 1909.
Mesto rođenjaIzbište, kod Vršca, Austrougarska
Datum smrti11. jun 1942.(1942-06-11) (33 god.)
Mesto smrtiNovi Dulići, kod Gacka, ND Hrvatska
Profesijatekstilna radnica
Porodica
SupružnikAleksandar Ranković
DecaMilivoje Mića Ranković
Delovanje
Član KPJ od1930.
Učešće u ratovimaNarodnooslobodilačka borba
SlužbaNOV i PO Jugoslavije
1941—1942.
Heroj
Narodni heroj od6. jula 1953.
Odlikovanja
Orden narodnog heroja Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem

Anđelija Anđa Ranković (rođ. Jovanović; Izbište, kod Vršca, 26. april 1909 — Novi Dulići, kod Gacka, 11. jun 1942) bila je revolucionarka, učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Tokom školovanja u Vršcu priključila se omladinskom pokretu i 1927. postala član Saveza komunističke omladine (SKOJ). Naredne godine je prešla u Beograd, gde se zaposlila u tekstilnoj fabrici i tokom godine, zajedno sa starijim bratom Isom Jovanovićem, bila primljena u članstvo Komunističke partije (KPJ). Nakon uvođenja Šestojanuarske diktature 1929. proterana je u rodno mesto, gde je ostala tri godine.

Nakon povratka u Beograd, zaposlila se u fabrici čarapa. Zbog aktivnog političkog delovanja među omladinom i radnicima, kao i rada u organizaciji „Crvena pomoć”, bila je 1934. uhapšena i mučena u policiji. Godine 1935. udala se za revolucionara Aleksandra Rankovića, koji je od 1937. bio partijski funkcioner i član rukovodstva KPJ. Tokom 1936. i 1937, zajedno sa Vukicom Mitrović i Lepom Stamenković, aktivno je delovala među tekstilnim radnicima Beograda i bila u rukovodstvu sindikalnog aktiva. Godine 1939. ponovo je uhapšena i izvedena pred Sud za zaštitu države, a iste godine je dobila sina Milivoja Miću.

Nakon okupacije, 1941. boravila je u Beogradu, a u jesen iste godine je prešla na oslobođenu teritoriju, gde je u Užicu radila na kulturnom i političkom uzdizanju žena, kao i organizaciji pozadine. Nakon Prve neprijateljske ofanzive, sa glavninom partizanskih snaga se povukla u Sandžak, a potom u istočnu Bosnu, gde je marta 1942. stupila u Drugu proletersku brigadu. Nalazila se na dužnosti partijskog rukovodioca (zamenik političkog komesara) Druge čete Četvrtog užičkog bataljona.

Sa brigadom je učestvovala u borbama protiv četnika u okolini Vlasenice, blokadi ustaških uporišta u Rogatici i Han Pijesku, kao i borbama protiv Italijana i četnika, tokom njihove ofanzive na partizanske snage u proleće 1942. godine. Poginula je juna 1942. u napadu delova Druge proleterske brigade na položaje hercegovačkih četnika na brdu Gat, u blizini sela Novi Dulići, kod Gacka.

Za narodnog heroja proglašena je 6. jula 1953. godine.

Biografija

[uredi | uredi izvor]

Rođena je 26. aprila 1909. godine u selu Izbištu, kod Vršca.[1] Poticala je iz siromašne zemljoradničke porodice. Njen otac Mateja Jovanović imao je šestoro dece. Dve starije sestre učile su krojački zanat, dok je Anđa, zajedno sa sestrom Danicom, nakon završetka osnovne škole u rodnom mestu, otišla u Vršac, gde je pohađala nižu gimnaziju (četiri razreda). Tokom školovanja priključila se revolucionarnom omladinskom pokretu. Bila je polaznik kursa esperanta, koji je u to vreme pohađao veliki broj pripadnika revolucionarne omladine. Dosta je čitala, posebno ruske klasike — Tolstoja, Dostojevskog, Turgenjeva i dr, a čitala je i marksističku literaturu. Godine 1927. primljena je u članstvo Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) i iste godine bila uhapšena zbog učešća u nekim skojevskim akcijama.[2][3][1]

Zbog lošeg materijalnog stanja, roditelji nisu mogli da finansiraju školovanje Anđe i njene sestre. Zato su 1928. godine nakon završene niže gimnazije, zajedno sa starijim bratom Isom Jovanovićem (1906—1983), koji se vratio sa odsluženja vojnog roka, prešle u Beograd. Njihov brat Isa, koji je u Vršcu završio mehaničarski zanat, još od 1924. živeo je u Beogradu, gde se priključio revolucionarom radničkom pokretu i postao član Nezavisnih sindikata (sindikalne organizacije kojom je rukovodila Komunistička partija).[4][3]

Revolucionarni rad 1928—1934.

[uredi | uredi izvor]

Po dolasku u Beograd, Anđa se zaposlila u Industriji zavesa i tepiha „Jerolimerk”, na Dušanovcu, gde je počela da stiče znanja i veštine tekstilnog radnika, ali i da u praksi uočava teškoće radničkog života, što joj je dalo podstrek za dalju revolucionarnu borbu. Zajedno sa bratom, 1928. godine primljena je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).[1] Aktivno je politički radila među mladim radnicima, želeći da i njih uključi u borbu za ostvarivanje većih radničkih i ljudskih prava, jer žene tada nisu imale pravo glasa. Sačekivala je radnike ispred fabrika, pozivala ih da se učlane u sindikate, delila im letke i sindikalnu štampu. Godine 1929, nakon uvođenja Šestojanuarske diktature, policija se obračunavala sa svim protivnicima režima, pa je tako Anđa, posle jednog neuspelog štrajka u fabrici gde je radila, bila uhapšena i proterana na dve godine u rodno mesto.[5][3]

Spomen-bista Anđe Ranković u gradskom parku u Vršcu

U rodnom mestu, iako pod stalnim nadzorom policije, nastavila je političku aktivnost. U vreme njenog proterivanja u Izbište, tamo je postojala jaka partijska organizacija, na čelu sa Žarkom Zrenjaninom, koji je naredne 1930. godine izabran za sekretara Sreskog komiteta KPJ za Vršac. Takođe, u isto vreme je u Izbište bio proteran i njen brat Isa, koji je tada već bio iskusan sindikalni aktivista.[6] Kako ne bi bila na teretu siromašnih roditelja, u Vršcu je naučila da popravlja damske luksuzne čarape i od toga skromno zarađivala. Tokom boravka u Izbištu, bavila se poljoprivrednim poslovima — okopavala je vinograd i kukuruz, vadila krompir, žela pšenicu i dr.[2]

Godine 1932. vratila se u Beograd i zaposlila se u fabrici modernih pletenih proizvoda „Moravija”, na Zvezdari.[7] Iskustvom stečenim na partijskom radu u Vršcu, Anđa se posvetila partijskim radu među tekstilnim radnicima — agitovala je za Komunističku partiju i sindikat, pozivala, pogotovo mlađe radnike, na sindikalnu i klasnu borbu. Veliki deo njene aktivnosti, predstavljao je rad u „Crvenoj pomoći”, humanitarnoj organizaciji koja se bavila pružanjem zaštite i pomoći političkim zatvorenicima, kao i njihovim porodicama. Sakupljala je hranu, odeću, obuću i drugu pomoć za uhapšene revolucionare, kao i za njihove porodice. Posebno je vodila brigu o majkama i ženama uhapšenih drugova, koje je često obilazila. Tako je upoznala Darinku Ranković, majku svog budućeg supruga Aleksandra Leke Rankovića, koji se od januara 1929. nalazio na odsluženju šestogodišnje robije, zbog komunističkog delovanja.[5][3][8]

Njena partijska aktivnost nije ostala neprimećena od policije, pa je 1934. godine ponovo uhapšena. U zatvoru Uprave grada Beograda, zloglasnoj „Glavnjači”, tada je strahovito mučena. Jedan uhapšeni učenik Srednje tehničke škole teretio je da mu je dala ilegalne partijske materijale, ali je ona uporno ćutala. Nije htela da kaže ni svoje ime. Policijski agenti, Svetozar Vujković i Đorđe Kosmajac, pokušavali su na razne načine da iznude njeno priznanje, ali je nisu pokolebali ni kada su joj uhapsili brata Isu. Usled nedostatka dokaza, nakon pedeset dana, puštena je iz pritvora i ponovo proterana u rodno mesto.[9]

U rodnom mestu se nije dugo zadržala i ubrzo se vratila u Beograd. Nakon hapšenja nisu hteli da je ponovo prime u „Moraviju”, pa se zaposlila u fabrici trikotaže „Elka”, na Dorćolu. Ubrzo potom, u fabrici je pokrenula veoma živu partijsku i sindikalnu aktivnost — organizovala je sindikalnu grupu koja je čitala revolucionarnu i marksističku literaturu, delila sindikalni list Radnik i organizovala sastanke sa radnicima iz drugih fabrika, posebno sa radnicima Karaburme i Čukarice, gde je postojala razvijena aktivnost i gde je napredni ženski pokret organizovao predavanja i analfabetske tečajeve. Takođe, učestvovala je u raznim demonstracijama i štrajkovima, sastajala se i družila sa revolucionarnom omladinom i studentima.[10]

Nakon jednog štrajka u „Elki”, ponovo je uhapšena i potom otpuštena sa posla, nakon čega se zaposlila u Zemunskoj tekstilnoj industriji, ali se ni tamo nije dugo zadržala. Usled čestih hapšenja, u policijskim kartonima bila je zavedena kao „bundžija” i „smutljivica”, zbog čega je teško nalazila posao. Kratko je radila u radionici Rudolfa Polaka, ali je ponovo uhapšena i trajno proterana iz Beograda, pa je kraći period boravila u Bajinoj Bašti, gde je radila kod advokata Svetozara Jovanovića.[11]

Revolucionarni rad 1935—1941.

[uredi | uredi izvor]

Marta 1935. godine, Aleksandar Ranković se vratio sa šestogodišnje robije, koju je izdržao u zatvorima u Sremskoj Mitrovici i Lepoglavi i tada se upoznao sa Anđom.[1] Nedugo potom, venčali su se u Vršcu, gde su kratko živeli i potom prešli u Beograd, gde su oboje poluilegalno živeli na Pašinom brdu (nakon Drugog svetskog rata nazvano Lekino brdo po Aleksandru Leki Rankoviću).[12] Tada nastaje period profesionalnog revolucionarnog rada Anđe i njenog supruga, koji je 1936. godine postao član Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, a 1937. član Centralnog komiteta KPJ i deo najužeg rukovodstva KPJ.[8]

Zajedno sa Vukicom Mitrović, Lepom Stamenković i Milošem Matijevićem Mršom, tokom 1936. i 1937. godine predvodila je revolucionarnu i sindikalnu borbu tekstilnih radnika Beograda. Bila je u rukovodstvu sindikalnog aktiva tekstilaca, član Ženske sekcije Međustrukovnog odbora u Upravi sindikata Beograda i dr. Organizovala je čitav niz aktivnosti — izlete radničke omladine, kulturno-umetnička druženja, okupljanja grupa žena u tekstilnim fabrikama i politički rad sa njima i dr. U toku 1937. i 1938. godine bila je član Komisije za rad među ženama pri Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju, kojim je rukovodio njen suprug. Na ovom poslu sarađivala je sa Canom Babović, Lepom Stamenković, Rašelom Baruh, Mitrom Mitrović, Lepom Perović, Miladom Rajter i dr.[13][3]

Od 1939. bila je član Rejonskog komiteta KPJ na Karaburmi, a iste godine je uhapšena zajedno sa još 30 komunista, među kojima su bili — Svetozar Vukmanović Tempo, Vukica Mitrović, njen brat Isa Jovanović i dr. Nakon nekoliko meseci provedenih u zatvoru na Adi Ciganliji, juna iste godine zajedno sa grupom uhapšenih drugova izvedena je pred Državni sud za zaštitu države, ali su uz pomoć dr Ivana Ribara, koji im je bio advokat svi oslobođeni.[13][3]

Nakon izlaska iz zatvora, na kratko je napustila partijski rad zbog rođenja sina Milivoja Miće, 1939. godine. Neposredno pred izbijanje Drugog svetskog rata u Jugoslaviji, početkom 1941. godine, bila je član jednog rejonskog komiteta KPJ u Beogradu. Posle okupacije zemlje, u strahu od hapšenja nje ili njenog supruga, svog jednoipogodišnjeg sina Milivoja Miću predala je na čuvanje svojoj starijoj sestri Rođi. Kasnije tokom rata, Mića je boravio kod Rankovićeve majke Darinke u selu Draževcu, kod Obrenovca, a nakon njenog hapšenja i zatvaranja u logor Banjica, o njemu su brinuli rođaci iz sela, kao i jedna izbeglička porodica, koja je stanovala u Darinkinoj kući. Mali Mića je tek u septembru 1944, nakon tri i po godine, video svog oca Aleksandra, koji je tada na čelu partizanskih jedinica došao u oslobođenu Srbiju.[13][14][15][16]

U partizanima

[uredi | uredi izvor]

Prvih meseci okupacije, tokom proleća i leta 1941. godine, Anđa je ilegalno boravila u okupiranom Beogradu, radeći na organizovanju Narodnooslobodilačkog pokreta (NOP). Učestvovala je u pripremi i organizovanju, ali i izvođenju mnogih sabotaža i diverzija. Jedna od najvećih akcija u okupiranom Beogradu, u leto 1941. bila je spasavanja iz zatvorske bolnice, njenog supruga Aleksandra Rankovića, koja je izvedena 29. jula. Nakon uspešno organizovanog bekstva, Ranković je još neko vreme ostao u Beogradu, u dubokoj ilegalnosti, a potom je prešao na oslobođenu teritoriju zapadne Srbije.[8]

Spomenik Anđi Ranković u rodnom selu Izbištu, kod Vršca

Anđa je u Beogradu ostala do polovine novembra 1941, kada je, da bi izbegla hapšenje, usled velike policijske provale u redove KPJ u Beogradu, morala da napusti grad. Zajedno sa drugim istaknutim partijskim radnicima, među kojima su bili — Spasenija Cana Babović, Milentije Popović, Ljubinka Milosavljević Buba, Lepa Žujović i dr, preko Topole, Rudnika i Čačka, došla je u oslobođeno Užice, gde se nalazio njen suprug, koji je bio član Vrhovnog štaba NOP odreda Jugoslavije.[17][8]

U Užicu i njegovoj okolini, Anđa se kao iskusan partijski radnik, aktivno uključila u rad na organizovanju života u pozadini. Posebno je bila aktivna u radu sa ženama, najviše na njihovom kulturnom i političkom uzdizanju. U oslobođenom Užicu radilo je više istaknutih partijskih radnica, koje su prešle na slobodnu teritoriju, a pored Anđe, na organizovanju rada među ženama radile su — Mitra Mitrović, koja je rukovodila agitpropom Okružnog komiteta KPJ za Užice i bila član redakcije Borbe i Branka Savić, koja je radila u agitpropu Vrhovnog štaba.[18]

Njena aktivnost nije dugo trajala, jer je ubrzo po njenom dolasku, usled Prve neprijateljske ofanzive, došlo do pada Užičke republike i ona se zajedno sa glavninom partizanskih snaga morala povući u Sandžak. U periodu od pada Užica pa do kraja januara 1942. godine, Anđa je zajedno sa drugim istaknutim članovima KPJ iz Srbije, boravila u oslobođenoj Novoj Varoši, gde je izvršena reorganizacija partizanskih jedinica i stvoreni uslovi za formiranje prvih partizanskih brigada.[13][3]

Usled nove ofanzive, morali su se povući u Bosnu, gde je u Čajniču 1. marta 1942. godine od boraca Užičkog, Čačanskog i Drugog šumadijskog partizanskog odreda formirana Druga proleterska udarna brigada. Prilikom formiranja brigade, Cana Babović određena je za partijskog rukovodioca brigade (zamenik političkog komesara) i ona je Anđi ponudila da u Štabu brigade radi kao partijski instruktor, smatrajući da će na taj način najviše moći da doprinese. Pored Cane, u Štabu brigade nalazila se grupa članovi KPJ — Slobodan Penezić Krcun, Ljubinka Milosavljević, Radovan Grković, Milivoje Radovanović Farbin i Grozdana Belić, od koje je kasnije formirano Političko odeljenje (Politodel). Anđa je odbila ponuđeno mesto u Štabu brigade i izrazila želju da bude u četi sa borcima, pa je određena za partijskog rukovodioca Treće užičke čete Četvrtog užičkog bataljona.[19][20][21]

Nakon formiranja, brigada je tokom marta i prve polovine aprila 1942. dejstvovala u istočnoj Bosni, vodeći uspešne borbe protiv četnika u okolini Vlasenice, Bratunca, Milića i Srebrenice, a potom na Romaniji. Učestvovala je u blokadi ustaških uporišta u Rogatici i Han Pijesku, a u drugoj polovini aprila delom svojih snaga brigada je učestvovala u napadu na Borač, ustaško uporište u Hercegovini. Krajem aprila, usledila je nova velika ofanziva na partizanske snage u istočnoj Bosni, Crnoj Gori i Hercegovini, pa je brigada tokom maja 1942. vodila borbe sa Italijanima i četnicima kod Čajniča, Goražda i Foče, a početkom juna 1942. na levoj obali Tare, Dobrom Dolu i kod Gacka.[22]

Pogibija

[uredi | uredi izvor]

U toku neprijateljske ofanzive, maja 1942. postala je zamenik političkog komesara i član Kulturno-prosvetnog odbora Druge zlatiborske čete Četvrtog užičkog bataljona. Uprkos teškim ratnim okolnostima, Anđa je uspela da postigne određeni autoritet u četi. Iako tiha i povučena, u ophođenju sa borcima bila je neposredna. Interesovala se za svakoga, pa su se svi navikli na njenu pažnju i rado s njom razgovarali.[23][3]

Zbog opasnosti da se hercegovački četnici iz Gatačke doline, povežu sa crnogorskim četnicima na Goliji i na taj način ugroze jedinice sa Vrhovnim štabom i ranjenicima, u rejonu Vrbnice i dolini Sutjeske, odlučeno je da tri bataljona iz Prve proleterske udarne brigade i Prvi i Četvrti užički bataljon iz Druge proleterske brigade, napadnu i razbiju četnike na brdu Gat, u blizini sela Novi Dulići, kod Gackog.[22][24]

Usled skoro neprohodnog terena, bataljoni iz Prve proleterske brigade zakasnili su na početak akcije, pa je Štab Četvrtog užičkog bataljona, na čelu sa Lunetom Milovanovićem, nadajući se njihovom skorom dolasku, doneo odluku da u zoru 11. juna 1942. napadne četnike, koji su bili utvrđeni u ostacima austrougarske tvrđave. Brojno jači i dobro naoružani od Italijana, hercegovački četnici pružili su žestok otpor borcima Četvrtog bataljona, koji su, našavši se skoro u četničkom okruženju, odlučili na povlačenje tokom koga su stradala 32, a ranjena 23 borca, što je činilo jednu trećinu bataljona.[22][24]

U toku napadu na Gat, Anđa je poginula pored mitraljeza, kojim je pokušala da zaštiti odstupnicu svojim borcima. Pored nje, među poginulima su se nalazile još tri partizanke — Desanka Popović (1920—1942) iz Arilja; Desanka Puzović (1926—1942) i bolničarka Kaja Stojanović (1924—1942) iz Užica.[23][3][1][24]

Vest o njenoj smrti, Aleksandru Rankoviću, koji se tada nalazio u Šćepan Polju, dirljivim pismom saopštio je Milovan Đilas, a ovo pismo Vladimir Dedijer zabeležio je u svom ratnom dnevniku.[14]


Narodni heroj

[uredi | uredi izvor]
Orden narodnog heroja

Ukazom Predsedništva AVNOJ-a posthumno je 6. jula 1945. odlikovan Ordenom zasluga za narod prvog reda.[26] Povodom obeležavanja dvanaeste godišnjice Dana ustanka naroda Srbije, Anđa Ranković je Ukazom predsednika Federativne Narodne Republike Jugoslavije Josipa Broza Tita, 6. jula 1953. godine za osvedočena herojska dela na bojnom polju i herojsko držanje pred neprijateljem proglašena za narodnog heroja Jugoslavije. Istog dana, Ordenom narodnog heroja odlikovana je grupa žena narodnih heroja iz Narodne Republike Srbije, među kojima su bile — Vera Blagojević, Nada Matić, Rada Miljković, Danica Milosavljević, Drinka Pavlović, Nada Purić, Jovanka Radivojević.[1][27]

Pored Anđe, za narodne heroje proglašeni su — njen suprug Aleksandar Ranković (6. jula 1945), koji je u posleratnom periodu bio visoki partijski i državni funkcioner i jedan od najbližih saradnika Josipa Broza Tita, do jula 1966.[1] i njen brat Isa Jovanović (27. novembra 1953), koji je posle rata bio visoki funkcioner u SR Srbiji i SAP Vojvodini.[28] Ćerka njenog sina Milivoja Miće poznata je srpska novinarka i televizijska voditeljka Anja Ranković.

Ime Anđe Ranković danas nosi jedna od glavnih ulica u Izbištu, a ulice sa njenim imenom postoje i u Novom Sadu, Subotici, Zrenjaninu, Vršcu, Mokrinu, Ćupriji i selu Veliko Orašje, kod Velike Plane.[29] Godine 1955. njena spomen-bista, rad vajarke Ekatarine Ristivojeve, postavljena je u gradskom parku u Vršcu, zajedno sa bistama drugih istaknutih boraca i revolucionara — Žive Jovanovića i Slavka Munćana.[30] U njenom rodnom mestu, na Spomeniku palim borcima, podignutom juna 2008. na mestu starog spomenika iz 1966, nalaze se imena palih boraca i dva bronzana reljefa — sa likom Anđe Ranković i likom Žarka Zrenjanina Uče (1901—1942), koji je takođe rođen u Izbištu i proglašen je za narodnog heroja.[31][32][33]

Njeno ime nosila je tekstilna radionica, koja se nalazila u najstarijoj zidanoj kući u Beogradu i iz koje je nastao čuveni beogradski tekstilni kombinat „BEKO” (Beogradska konfekcija). Dečji dom kraljice Marije u Zemunu tokom prvih posleratnih godina nosio je ime Dom pionira „Anđa Ranković”,[34] a do 1974. i dečji vrtić „Anđa Ranković” u Vršcu, čija je zgrada proglašena za spomenik kulture.[35][36] Opšta bolnica u Vršcu je od 1956. do 2000. nosila je naziv Opšta bolnica „Anđa Ranković”.[37]

Foto-galerija

[uredi | uredi izvor]
  • Spomenik NOB u Izbištu, kao i spomenici Anđi Ranković i Žarku Zrenjaninu
    Spomenik NOB u Izbištu, kao i spomenici Anđi Ranković i Žarku Zrenjaninu
  • Spomenik Anđi Ranković u Vršcu
    Spomenik Anđi Ranković u Vršcu
  • Spomenik Anđi Ranković u Vršcu
    Spomenik Anđi Ranković u Vršcu
  • Kuća u Izbištu, u kojoj je živela Anđa Ranković
    Kuća u Izbištu, u kojoj je živela Anđa Ranković
  • Spomen-ploča na kući u Izbištu, u kojoj je živela Anđa Ranković
    Spomen-ploča na kući u Izbištu, u kojoj je živela Anđa Ranković
  • Aleksandar Ranković, Anđin suprug
    Aleksandar Ranković, Anđin suprug

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b v g d đ e Narodni heroji 2 1982, str. 162.
  2. ^ a b Likovi revolucije 1962, str. 197.
  3. ^ a b v g d đ e ž z Žene Srbije 1975, str. 22.
  4. ^ Narodni heroji 1 1982, str. 339.
  5. ^ a b Likovi revolucije 1962, str. 198.
  6. ^ Narodni heroji 2 1982, str. 339.
  7. ^ „Muzej nauke i tehnike: Moravija”. www.muzejnt.rs. n.d. Arhivirano iz originala 23. 07. 2020. g. Pristupljeno 23. 07. 2020. 
  8. ^ a b v g Narodni heroji 2 1982, str. 161.
  9. ^ Likovi revolucije 1962, str. 196–197.
  10. ^ Likovi revolucije 1962, str. 198–199.
  11. ^ Likovi revolucije 1962, str. 199.
  12. ^ „Beograd, grad na 31 brdu”. www.011info.com. n.d. 
  13. ^ a b v g Likovi revolucije 1962, str. 200.
  14. ^ a b Dimitrijević 2020, str. 60.
  15. ^ Dimitrijević 2020, str. 83.
  16. ^ „Detinjstvo Miće Rankovića, Lekinog sina”. www.politika.rs. 1. 12. 2016. 
  17. ^ Mladenović 1980, str. 187.
  18. ^ Žene Srbije 1975, str. 479.
  19. ^ Mladenović 1980, str. 195.
  20. ^ Avramović 1992, str. 43.
  21. ^ Avramović 1992, str. 47.
  22. ^ a b v Narodni heroji 2 1982, str. 408.
  23. ^ a b Likovi revolucije 1962, str. 201.
  24. ^ a b v Avramović 1992, str. 51.
  25. ^ Dedijer 1951, str. 139.
  26. ^ „Službeni list DFJ 90/45” (PDF). slvesnik.com.mk. 20. 11. 1945. str. 974. 
  27. ^ Vojna enciklopedija 5 1973.
  28. ^ Narodni heroji 1 1982, str. 340.
  29. ^ „Pretraga ulica — Anđe Raković”. www.planplus.rs. n.d. 
  30. ^ Popović 1981, str. 254.
  31. ^ Popović 1981, str. 255.
  32. ^ „Porodici Past vraćen spomenik”. www.politika.rs. 18. 11. 2009. 
  33. ^ „Izbište vraća spomenik Karla Pasta”. www.politika.rs. 27. 4. 2008. 
  34. ^ „Zgrada Dečjeg doma kraljice Marije”. obvrsac.com. n.d. 
  35. ^ „PU „Čarolija” — o nama”. www.pucarolija.com. n.d. 
  36. ^ „Zgrada dečjeg vrtića "Anđa Ranković" u Vršcuc”. kultura.rs. n.d. Arhivirano iz originala 24. 07. 2020. g. Pristupljeno 24. 07. 2020. 
  37. ^ „Istorijat Opšte bolnice Vršac”. obvrsac.com. n.d. Arhivirano iz originala 23. 07. 2020. g. Pristupljeno 23. 07. 2020. 

Literatura

[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Анђа_Ранковић&oldid=28543255”