Irački makam
| Irački makam | |
|---|---|
 Irački makam izvođači (Čalgi) na čelu sa Yusuf Za'arur-om. Početkom 20. veka (ansambl) | |
| Nematerijalno kulturno nasleđe | |
| Region | Irak |
| Svetska baština Uneska | |
| Lista upisa | UNESKO |
| Unesko oznaka | 00076 Reprezentativna lista nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečenstva |
| Datum upisa | 2008. |
| Veb sajt | https://ich.unesco.org/en/RL/iraqi-maqam-00076 |
Irački makam (arap. المقام العراقي </link> ) je žanr arapske makam muzike koji se izvodi u Iraku. Koreni modernog iračkog makama mogu se pratiti još od Abasidskog kalifata, kada je to veliko carstvo kontrolisano iz Bagdada. Ansambl instrumenata koji se koristi u ovom žanru, nazvan Al Chalghi al Baghdadi, uključuje kari (pevač), santur, peharski bubanj, džoza, violončelo, a ponekad i oud i nakarat. Fokus je na pesmi otpevanoj na klasičnom arapskom ili iračkom dijalektu (koji se tada zvao zuhajri). Kompletan makamski koncert poznat je kao fasl (množina fusul) i nazvan je po prvom makamu: Bayati , Hijaz, Rast, Nava ili Husaini. [1]
Irački makam je 2008. godine proglašen od strane UNESKO-a za jedno od remek-dela usmene i nematerijalne baštine čovečanstva.[2]
Tipična predstava uključuje sledeće delove:[1]
- tahrir, ponekogaš badva
- taslum
- finalis
Tekstovi makama često potiču iz klasične arapske poezije, kao što su Al-Mutanabbi, Javahiri, al-Mutanabbi i Abu Nuvas . Neki izvođači su koristili tradicionalne izvore prevedene na dijalekt Bagdada, a drugi koriste tekstove na arapskom, turskom, jermenskom, hebrejskom, turkmenskom, aramejskom ili persijskom jeziku. Zbog raznolikosti Iraka, različite etničke grupe koriste ovaj žanr na svom jeziku.
Poznati pevači makama[uredi | uredi izvor]
Postoji mnogo iračkih makam pevača, uključujući:[traži se izvor]
- Ahmed al-Zaidan
- Rashid al-Qundarchi
- Muhammad al-Qubanchi
- Hussein al-A'dhami
- Najm al-Shaykhli
- Hassan Khaiwka
- Hashim al-Rejab
- Yousuf Omar
- Farida Mohammad Ali
- Abd al-Rahman Khader
- Hamed al-Sa‘di
- Nazem Al-Ghazali
- Filfel Gourgy
- Affifa Iskandar
- Mulla Hasan al-Babujachi
- Rahmat Allah Shiltagh
- Khalil Rabbaz
- Rahmain Niftar
- Rubin Rajwan
- Mulla Uthman al-Mawsili
- Jamil al-Baghdadi
- Salman Moshe
- Yusuf Huresh
- Abbas Kambir
- Farida al-A‘dhami
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Touma, Habib Hassan (2006). The Music of the Arabs. United States of America: Amadeus Press. str. 55—57. ISBN 978-1574670813.
- ^ „Iraqi Maqam”. ich.unesco.org. Pristupljeno 27. 10. 2023.
