Leelo
| Leelo, tradicionalno višeglasno pevanje naroda Seta | |
|---|---|
 | |
| Nematerijalno kulturno nasleđe | |
| Region | Estonija Evropa i Severna Amerika |
| Svetska baština Uneska | |
| Lista upisa | UNESKO |
| Unesko oznaka | 00173 Reprezentativna lista nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečenstva |
| Datum upisa | 2009. |
| Lokacija upisa | https://ich.unesco.org/en/RL/seto-leelo-seto-polyphonic-singing-tradition-00173 |
Leelo ( engleski: Seto Leelo) je tradicionalnao višeglasno pevanje balto-finskog naroda Seta koji žive na krejnjem jugoistoku Estonije (Varska opština u Pilvama okrugu), poznat kao Setomaa ( estonskom iz sota maata, odnosno "zemlja u rata" [1] ), i na drugoj strani granice, na zapadu ruske opštine Pečorske u Pskovskoj oblasti. Danas je Leelo temelj savremenog identiteta Seta, a 2009. godine upisan je na UNESKO-vu listu nematerijalne svetske baštine u Evropi [2].
Seti su u svojim običajima sačuvali mnoge prehrišćanske elemente koji se smatraju izvornim baltičkim, poput šamanizma (Tietäjä) pevanja o runa - pesama (rune) u Kalevala skali (Runonlaulaja) ili Leelo horskog pevanja. Ove potonje, tradicionalne melodije, izvode pevači u narodnim nošnjama tako što vodeći pevač (Leelossa) peva stih kome se čitav hor pridružuje u poslednjem slogu, tzv. pevanje torro, koji zatim ponavlja ceo stih, tzv. pevanje killõ [3] . Iako se pesme uče od bivših poznatih pevača, umeće komponovanja i improvizacije odlika je izvrsnosti glavnog vokala (Seto lauluimä). Zabeleženo je da su najbolji glavni vokali znali da pamte do 20.000 različitih stihova [4] .
Većina horova sastavljeno je isključivo od žena, pa se za "Dan kraljeva" (Kuniigrii) svakog 1. avgusta bira najbolja pevačica koja je krunisana za "Majku pesme" [2]. Leelo je nekada pratio svaku aktivnost seoske zajednice Seta, ali danas je sačuvan samo na scenama kao centralna, živahna i visoko cenjena tradicija kulture Seto.
Danas su horovi Leelo veoma popularni među turistima, ali su i ponos zajednice Seta, koja ih smatra otelotvorenjem svog identiteta.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ PassportMagazine - The Seto People (jezik: engleski) Preuzeto 15. prosinca 2012.
- ^ a b Seto Leelo, Seto polyphonic singing tradition na UNESCO-vim službenim stranicama (jezik: engleski) Preuzeto 14. prosinca 2012.
- ^ Seto mitmehäälsus Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016) na setomaa.ee, Preuzeto 14. prosinca 2012.
- ^ Seto kultura Arhivirano na sajtu Wayback Machine (8. decembar 2015) na Setomaalla Visit Estonia, Preuzeto 14. prosinca 2012.
