Umetnost rezbarenja mermera na Tinosu
| Umetnost rezbarenja mermera na Tinosu | |
|---|---|
 Rodna kuća skulptora Janulisa Helapesa, muzej od 1971. | |
| Nematerijalno kulturno nasleđe | |
| Region | Tinos, Grčka |
| Svetska baština Uneska | |
| Unesko oznaka | 01103 |
| Datum upisa | 2015 |
Tradicija[uredi | uredi izvor]
Umetnost rezbarenja mermera na Tinosu izraz je kulturnog identiteta žitelja ovog ostrva. Prepoznata je od strane UNESKO-a 2015. godine, kao nematerijalno kulturno nasleđe.[1]
Tinos[uredi | uredi izvor]
Tinos je ostrvo koje pripada arhipelagu Kiklada i nalazi se na njihovoj severnoj strani. Okarakterisano kao "ostrvo umetnosti i kulture", s obzirom da je najveći centar skulptura od mermera u savremenoj Grčkoj sa mnogo anonimnih majstora i vrhunskih umetnika koji vuku poreklo sa ostrva, Tinos nudi posetiocima priliku da otkriju njegove opipljivo i nematerijalnog kulturno nasleđe, kroz muzeje, umetničke galerije, arheološka nalazišta i verska nalazišta, ali i kroz kontakt sa njegovom živom umetničkom tradicijom koja se može naći u radionicama savremenih vajara mermera, u holovima strukovne škole likovnih umetnosti, na ulicama i zgradama sela i gradova.[2]
Tradicionalna sela smeštena su u središtu samog ostrva i poseduju živopisnu arhitekturu, a najpoznatije je Pirgos sa dugom tradicijom pravljenja mermernih skulptura. Mnogobrojni skulptori mermera, načinili su umetnost od svake kapije, fontane ili vrata. Čak su i table za iznajmljivanje kuća ili natpisi "na prodaju" izrađeni od mermera.[3]
Zbog okruženosti mermerom logično je da iz ovog mesta potiče Janulis Halepas, jedan od najpoznatijih vajara Grčke. Njegova rodna kuća pretvorena je u muzej i u njoj se, pored izvanrednih radova i ateljea, vidi šta u stvari znači jednostavna, ali potpuno funkcionalna tipična kikladska kuća iz druge polovine 19. veka.[4]
Razvoj kroz istoriju[uredi | uredi izvor]
Dugogodišnja legenda tvrdi da je stanovnike Tinosa u početku naučio o zanatu mermerne umetnosti Fidija, čiji je brod, na putu za Delos, bio primoran snažnim vetrovima da se tamo skloni. Bez obzira da li je ova priča istinita ili ne, skulptura se razvila na ostrvu Tinos, sa svojim obiljem belog i tamnozelenog mermera. Tinos i druga kikladska ostrva došla su pod mletačku kontrolu od 1207. do 1715. godine, nakon vizantijskog perioda. Ova okupacija proizvela je „zlatno doba“ grčkog slikarstva, skulpture i umetnosti. Kada je 1715. godine Tinos preuzelo Osmansko carstvo, mnogi stanovnici su već bili visoko kvalifikovane zanatlije. Bili su traženi širom Balkana, južne Rusije i Male Azije. Pošto je stekla nezavisnost od Turske 1829. godine, Grčka je počela da se obnavlja, i uz pomoć majstora mermera sa Tinosa. Kada je glavni grad Grčke 1834. godine prenet u Atinu, čuveni majstori i umetnici sa Tinosa pozvani su da stvore prelepe, klasične mermerne komade koje danas slavimo. Vajari Tinosa bili su uključeni u projekte poput Univerziteta u Atini, Nacionalne biblioteke, katedrale Metropolis u Atini, Nacionalnog arheološkog muzeja i starih domova parlamenta.
Mermerno selo Pirgos[uredi | uredi izvor]
Mramorna umetnička skulptura izraz je kulturnog identiteta na Tinosu, posebno u Pirgosu, najvećem selu na ostrvu Tinos sa približno 1.000 stanovnika. Pirgos su mnogi opisali kao „muzej mermera na otvorenom“. Grad je takođe pun mnogih različitih mermernih radionica. Nakon što šegrti završe obuku i steknu titulu „majstora“, dobijaju mali sanduk sa kompletom alata. Skoro četvrtinu sada čine žene, a ranije je to bio isključivo posao muškaraca. Čuvena škola likovnih umetnosti Pirgos, koja pripada grčkom Ministarstvu kulture, radi od 1955. Trogodišnji kurs uglavnom podučava mermernu skulpturu, arhitektonsko crtanje, slikarstvo i istoriju umetnosti. Dva najbolja diplomca svake godine primaju se bez ispita u Atinsku školu likovnih umetnosti. Na Pirgosu postoji i impresivan Muzej zanata rezbarenja mermera, sa stalnom zbirkom koju je Kulturna fondacija Pirejske banke nedavno otvorila za javnost na Međunarodni dan skulpture 24. aprila 2021.[5]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Tinian marble craftsmanship”. ich.unesco.org. Pristupljeno 4. 10. 2021.
- ^ „Tinos”. tinos.gr. Arhivirano iz originala 04. 10. 2021. g. Pristupljeno 4. 10. 2021.
- ^ „Grčko ostrvo za koje možda niste čuli”. nezavisne.com. Pristupljeno 4. 10. 2021.
- ^ „Sve čari ostrva Tinos: Biser u srcu Egeja”. banjaluka.com. Pristupljeno 4. 10. 2021.
- ^ Roins, Anna. „The Ancient Art of Marble Sculpture Lives on at Greece’s Tinos”. greekreporter.com. Pristupljeno 4. 10. 2021.
