Tanchaz
Tanchaz (doslovno „plesna kuća“) je „ležerni“ mađarski narodni plesni događaj (za razliku od scenskih nastupa). To je aspekt oživljavanja mađarskih korena tradicionalne kulture koji je započeo početkom 1970-ih i ostaje aktivan deo nacionalne kulture širom zemlje, posebno u gradovima poput Budimpešte. Tanchaz se oslanja na tradicije širom regiona Kraljevine Ugarske (naročito Transilvanije), posebno muzike i plesa. Termin je izveden iz transilvanske tradicije održavanja plesova u domovima pojedinca.
Obnavljanje tradicije[uredi | uredi izvor]
Tradicije tanchaza obnovljene su što je autentičnije moguće, što je potpomognuto prilično detaljnim istraživanjem mađarske kulture. Pokret čine brojne neformalne grupe. Pored toga, etnički Mađari izvan Mađarske, poput onih u Transilvaniji, Slovačkoj i dolini reke Siret u Moldaviji, takođe slave pokret tanchaz. Opština Sik u Rumuniji ima tri ulice: Felseg, Čipkeseg i Forroseg, a svaka ulica je imala svoj „tanchaz“. Dve plesne kuće su obnovljene ili ponovo izgrađene: plesna kuća Čipkeseg sada je muzej, a u obnovljenoj plesnoj kući Forroseg možete se diviti slikama plesne kuće Korniša Petera, fotografa iz Budimpešte. Svakog meseca u Siku postoji mađarska plesna kuća koju organizuje fondacija Čipkeseg.
Najvažniji ansambli i institucije[uredi | uredi izvor]
Unutar Sjedinjenih Država nastupaju mađarske plesne grupe poput Čurdongolo (u Nju Džerziju), Tisa Enšemble (u Vašingtonu), Karpatok (u Los Anđelesu), Eletfa (u Njujorku i Nju Džerziju) i Čardaš (u Klivlendu) na scenu donoseći osećaj tanchaza široj publici, a kampovi kao što su Ti Ti Tabor (u državi Vašington) i Čipke (u Mičigenu) dovode nastavnike plesa i muzičare iz Mađarske i Transilvanije da poduče severno-amerikance o muzici i plesu mađarskog naroda.
Narodni ansambl Čurdongolo osnovan je 1998. godine, a 2008. godine postao je neprofitna organizacija posvećena učenju, očuvanju i promociji mađarske kulture. Tokom godina, Čurdongolo, čiji su članovi prva, druga i treća generacija američkih Mađara, evoluirao je u jedan od vodećih etničkih ansambala narodnih plesova u Severnoj Americi. Grupa nastupa na lokalnim mađarskim programima nacionalnih praznika, mađarsko-američkim društvenim događajima poput dobrotvornih balova, proslave proleća, žetve i kulturnih festivala u zajednicama Njujorka. Čurdongolo organizuje brojne događaje plesnih kuća koji su otvoreni za javnost, pružajući priliku za učenje mađarskih narodnih plesova i muzike iz različitih regiona.[1] Ansambl Tisa predstavlja tradicionalne mađarske narodne igre kroz časove i performanse i učestvuje u tanchaz (plesnim kućama), radionicama i kampovima širom Severne Amerike (a ponekad čak i do Mađarske i Transilvanije).[2]
Mađarski narodni ansambl Eletfa osnovala su 1987. godine deca mađarskih imigranata, a trenutno ga čini prva generacija i mađarski imigranti koji žive u Nju Džersiju, Njujorku i Vašingtonu, DC. Eletfa, što znači Drvo života, simbolizuje osnovnu misiju i strast ansambla, a to je očuvanje prošlosti prenošenjem na sledeću generaciju. Eletfa nastupa na širokom spektru mesta, od koncertnih sala, festivala na otvorenom, muzeja do tanchaze - plesnih kuća ili mađarskih narodnih plesnih zabava. Posvećeni su širenju svoje radosti zbog autentične mađarske narodne muzike, pesme i igre iz današnjih sela i istorijske Mađarske na publiku svih starosnih grupa, unutar mađarske zajednice i širom Severne Amerike.[3]
Čardaš ansambl je neprofitna plesna organizacija locirana u Ohaju, a predstavlja tradicionalno i savremeno mađarsko nasleđe u okolini i na međunarodnim turnejama. Osnovan je 1994. godine.[4]
Mađarski narodni kamp Ti Ti Tabor nudi bogato uživanje u autentičnoj mađarskoj narodnoj kulturi kako za odrasle tako i za decu. Smešten na ostrvu Raft, u državi Vašington, kamp dovodi stručnjake iz Mađarske da predaju narodni ples, muziku, pevanje i tradicionalne narodne umetnosti.[5]
U Velikoj Britaniji, ansambl Čergo ima redovnu mađarsku plesnu kuću u Londonu.
Značaj tanchaz metode[uredi | uredi izvor]
Kao priznanje revitalizaciji i zaštiti napora metode tanchaz u podučavanju tradicionalnog plesa, upisan je na UNESKO-v spisak nematerijalnog nasleđa hitnih mera zaštite u novembru 2011.[6] Prema drugom izvoru, tanchaz je upisan na listu nematerijalnog nasleđa dobrih mera zaštite, 2011. godine.[7]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Csűrdöngölő Folk Ensemble”. csurfolk.org. Pristupljeno 2. 6. 2021.
- ^ „Tisza Ensemble”. tiszaensemble.org. Pristupljeno 2. 6. 2021.
- ^ „ÉLETFA HUNGARIAN FOLK BAND”. eletfa.org. Pristupljeno 2. 6. 2021.
- ^ „csardasdance company”. csardasdance.com. Arhivirano iz originala 06. 05. 2021. g. Pristupljeno 2. 6. 2021.
- ^ „Ti Ti Tábor Hungarian Folk Camp”. tititabor.org. Pristupljeno 2. 6. 2021.
- ^ „Two new elements inscribed on the List of Intangible Heritage in Need of Urgent Safeguarding and five best safeguarding practices selected”. UNESCOPRESS. Pristupljeno 26. 11. 2011.
- ^ „Táncház method”. ich.unesco.org. Pristupljeno 2. 6. 2021.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Forras Banda tanchaz (SAD i Kanada)
- Fondacija za očuvanje mađarske kulturne baštine u Siku
- Intervju sa Havasretijem Palom iz ansambla Teka, svetskog muzičkog benda
- Intervju Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. jul 2019) sa Gimesom, svetskim muzičkim bendom tanchaza
- Népzene, néptánc, kézművesség - mađarska tanchaz stranica
- Tanchaztalalkozo - Nacionalni festival tanchaza u Mađarskoj - zvanična stranica
- [1][mrtva veza] - mađarski muzički i plesni kamp u Mičigenu
