Tradicionalne igre kolašinskog kraja
| Tradicionalne igre kolašinskog kraja | |
|---|---|
 | |
| Nematerijalno kulturno nasleđe | |
| Region |  Crna Gora |
| Predlagač | Uprava za zaštitu kulturnih dobara |
Tradicionalne igre kolašinskog kraja su nematerijalno kulturno dobro Crne Gore.[1] Čine ih stara kola koja se igraju uz pesmu i topot koraka, a izvode se u tradicionalnoj narodnoj suknenoj ili svečanoj nošnji. Čuvari tradicije igranja kola žive u Kolašinu.[2]
Nematerijalno kulturno nasleđe[uredi | uredi izvor]
Godine 2013. Uprava za zaštitu kulturnih dobara započela je izradu elaborata procene kulturnih vrednosti nematerijalnih dobara i zakonom zaštitila 19 nematerijalnih kulturnih dobara Crne Gore među kojima su i Tradicionalne igre kolašinskog kraja.[1]
O igrama[uredi | uredi izvor]
Specifičnost Tradicionalnih igara kolašinskog kraja jeste to što nemaju instrumentalnu pratnju. Podršku i pratnju igri daju pesma i topot koraka. Kola karakteriše najčešće igra mauškaraca i žena tj. momaka i devojaka, koji se međusobno „biraju“.
Tradicionalnim igrama kolašinskog kraja je pretilo potpuno nestajanje kako iz prakse tako i iz sećanja, a obnovljene na osnovu znanja starijih nosilaca tradicije kao i kroz istraživanja i etnomuzikološke analize.[2]Igre su prenošene generacijama te i danas žive u koreografijama Kulturno umetničkog društava "Mijat Mašković" iz Kolašina.[3]
Spisak igara[uredi | uredi izvor]
Najpoznatije tradicionalne igre kolašinskog kraja su:[2][3][4]
- šećer
- sitan tanac
- maglica
- trusa
- Što drijemaš, jadna
- đidije
- kaloper
- Dobro veče, gospo
- Oj, Jovo, Jovo...
- Leše gora
- šibljika
- Glas se čuje u glavici
- U Vukića Brankovića
- Stambol
Karakteristike igara[uredi | uredi izvor]
Igre tanac i Oj, Jovo, Jovo su mističnog porekla i vezuju se za posmrtni obred ili izmene u prirodi – na primer prelazak zime u proleće. U svadbenom ritualu nekada su bili obavezni plesovi kao što su Dobro veče, gospo, kaloper i đidije. Kaloper je dobio ime po cvetu kaloperu za koji narod veruje da njegov čaj doprinosi plodnosti mlade. Ples trusa je jedino rodno mešovito kolo zabeleženo u Crnoj Gori koje se izvodi „nemo“ ‒ bez vokalne ili instrumentalne pratnje, isključivo uz ritam koraka.[4]
Monografija[uredi | uredi izvor]
Centar za kulturu Kolašin izdao je 2017. godine monografiju Tradicionalne igre kolašinskog kraja: put do kulturnog dobra: priča o jednoj ideji. Monografija je bogato ilistrovana sa pedeset jednom fotografijom i predtavlja vredan prilog u proučavanju nematerijalnog kulturnog dobra Crne Gore.[5][6]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Kulturna dobra još u škrinji”. Caffemontenegro.me. Pristupljeno 9. 10. 2021.
- ^ a b v „Ljubikola pokušavaju da spasu od izumiranja”. Vijesti.me. Pristupljeno 9. 10. 2021.
- ^ a b „TRADICIONALNE IGRE KOLAŠINSKOG KRAJA UVRŠTENE U NEMATERIJALNA KULTURNA DOBRA: Upornost istraživača”. Monitor.co.me. Pristupljeno 9. 10. 2021.
- ^ a b „Znanje čuva nasljeđe predaka”. Renome.me. Pristupljeno 9. 10. 2021.
- ^ „Prva monografija o kolašinskim plesovima” (PDF). novinesjevera.me. Pristupljeno 9. 10. 2021.
- ^ „Tradicionalne igre kolašinskog kraja : put do kulturnog dobra : priča o jednoj ideji”. Plus.sr.cobiss.net. Arhivirano iz originala 09. 10. 2021. g. Pristupljeno 9. 10. 2021.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Akademija u čast nematerijalnog kulturnog dobra Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. oktobar 2021)
- Oj-ha! Istraživanje crnogorske nematerijalne kulturne baštine u Kolašinu
- Kolašinske novosti
| Usmena tradicija i jezik |  | |
|---|---|---|
| Scenska (izvođačka) umetnost (muzika, igra, ples i raznovrsne inscenacije) | ||
| Društvena praksa, rituali i praznici (običaji, verovanja, mitovi, svetkovine) | ||
| Znanja i veštine vezane za prirodu i univerzum | ||
| Tadicionalna umetnost (zanati, rukotvorine, kulinarstvo) | ||
