Nacionalni olimpijski komitet
| Olimpijske igre (Jeux olympiques) |
|---|
 |
| Glavni članci |
| Igre |
Nacionalni olimpijski komitet (NOK) je nacionalno udruženje i sastavni deo svetskog Olimpijskog pokreta. Nacionalni komiteti su podložni kontroli Međunarodnog olimpijskog komiteta (MOK) i odgovorni su za organizovanje svog ogranka u učestvovanju na Olimpijskim igrama a takođe imaju prava nominacije gradova iz svog domena za domaćina budućih olimpijskih igara.
Nacionalni komiteti takođe se zalažu za promociju i razvoj sportista, trenera i zvaničnika na nacionalnom nivou.
Zaključno sa 2015. godinom postoje 206 priznata nacionalna olimpijska komiteta, koji predstavljaju suverene nacije ili geografske regije. Svaka od 193 države punopravnih članica Ujedinjenih nacija, kao i jedna (Palestina) od dve države (uz Vatikan) sa statusom posmatrača su članice olimpijskog pokreta i imaju Nacionalne olimpijske komitete, uz 11 ostalih teritorija, što ukupno predstavlja brojku od 206.
Teritorije koje nemaju status punopravnog članica ili posmatrača Ujedinjenih nacija, a imaju priznat nacionalni olimpijski komitet:
- Četiri teritorije SAD: Američka Samoa, Gvam, Portoriko i Američka Devičanska Ostrva (kao Devičanska ostrva od strane MOK)
- Tri Britanske prekomorske teritorije: Bermuda, Britanska Devičanska Ostrva i Kajmanska ostrva
- Aruba, zemlja koja ulazi u sastav Kraljevine Holandije
- Kukova ostrva, samoupravna teritorija u slobodnoj asocijaciji sa Novim Zelandom
- Hongkong, Specijalni administrativni region Narodne republike Kine
- Tajvan, kao Kineski Tajpej od strane MOK, teritorija sa spornim statusom (nezavisnost priznaje 21 od 193 članice UN, NR Kina smatra svojom teritorijom)
- Kosovo, teritorija sa spornim statusom (nezavisnost priznaje 108 od 193 članice UN, Srbija smatra svojom teritorijom)
Nacionalni olimpijski komiteti[uredi | uredi izvor]
Od 2020. godine postoji 206 nacionalnih olimpijskih komiteta. Ovo uključuje svaku od 193 države članice Ujedinjenih nacija, jednu državu posmatrača UN (Palestina) i dve države sa ograničenim priznanjem (Kosovo i Tajvan[note 1]).
Pre 1996. godine, pravila za priznavanje zavisnih teritorija ili konstitutivnih zemalja kao zasebnih zemalja u okviru MOK-a nisu bila tako stroga kao ona u okviru Ujedinjenih nacija, što je dozvoljavalo tim teritorijama da registruju timove odvojeno od njihove suverene države. Nakon amandmana na Olimpijsku povelju iz 1996. godine, NOC priznanje može biti odobreno samo nakon priznanja nezavisne zemlje od strane međunarodne zajednice.[1]
Jedina država koja se tako kvalifikuje da učestvuje u budućnosti je Vatikan, država posmatrač UN. Nijue, još jedna pridružena država Novog Zelanda, takođe bi mogla da bude kvalifikovana za učešće u budućnosti jer vodi sopstvene spoljne odnose i učestvuje u nekoliko specijalizovanih agencija UN kao i druge suverene države. Trenutno, sve ostale države nemaju pravo da se pridruže MOK-u, jer ih većina zemalja članica Ujedinjenih nacija ne priznaje.[2] Konstitutivne zemlje i zavisne teritorije kao što su Kurasao, Farska ostrva, Gibraltar, Makao i Nova Kaledonija takođe više ne mogu biti priznate, tako da sportisti sa ovih teritorija mogu da učestvuju na Olimpijadi samo kao deo nacionalnog tima svoje matične nacije. Ovo pravilo važi i za teritorije koje doživljavaju promenu statusa – Olimpijski komitet Holandskih Antila je raspušten na 123. sednici MOK-a u julu 2011. pošto su Holandski Antili prestali da postoje 2010. godine.[3][4]
Za one zemlje i teritorije koje su deo Komonvelta nacija, njihovi nacionalni olimpijski komiteti takođe služe kao članovi Asocijacije igara Komonvelta. Oni su odgovorni za organizovanje i nadgledanje svojih reprezentacija na Igrama Komonvelta.[5][6]
NOC spisak[uredi | uredi izvor]
Ovaj odeljak navodi trenutne organizacije:
- 206 nacionalnih olimpijskih komiteta koje priznaje Međunarodni olimpijski komitet, a takođe i članovi Asocijacije nacionalnih olimpijskih komiteta.
- 7 nacionalnih olimpijskih komiteta koji su priznati od strane njihovih kontinentalnih olimpijskih asocijacija, ali nisu priznati od srane Međunarodnog olimpijskog komiteta (kurziv).
Članovi ANOC-a imaju pravo da učestvuju na Olimpijskim igrama. Neki nacionalni olimpijski komiteti koji su članovi kontinentalne olimpijske asocijacije, ali nisu članovi ANOC-a, takmiče se na turnirima na kontinentalnom i subregionalnom nivou. Ovim komitetima, međutim, nije dozvoljeno da učestvuju na Olimpijskim igrama.
Nacionalni olimpijski komiteti su članovi Asocijacije nacionalnih olimpijskih komiteta (ANOK) koji je podeljen u pet kontinentalnih asocijacija:
| Kontinent | Asocijacija | NOK | Najstariji NOK | Najmlađi NOK | |
|---|---|---|---|---|---|
|
Afrika
|
Asocijacija nacionalnih olimpijskih komiteta Afrike | 54 | Egipat (1910) | Južni Sudan (2015) |
Amerika
|
Panameričke sportske organizacije | 41 | SAD (1894) | Dominika (1993) Sent Kits i Nevis (1993) Sveta Lucija (1993) | |
Azija
|
Olimpijski savet Azije | 44 | Japan (1912) | Istočni Timor (2003) | |
Evropa
|
Evropski olimpijski komiteti | 50 | Francuska (1894) | Kosovo (2014) | |
Okeanija
|
Nacionalni olimpijski komiteti Okeanije | 17 | Australija (1895) | Tuvalu (2007) | |
Afrika (ANOCA)[uredi | uredi izvor]
1: Nacionalni olimpijski komitet je član UANOC.
2: Nacionalni olimpijski komitet je član CIJM.
Amerika (Panam Sports)[uredi | uredi izvor]
Azija (OCA)[uredi | uredi izvor]
1: Nacionalni olimpijski komitet je član UANOC.
2: Nacionalni olimpijski komitet je član OCA ali nije član ANOC.
3: Zvanično ime koje koriste IOC, ANOC i OCA zae 
Republiku Kinu (Tajvan).
4: Nacionalni olimpijski komitet je član CIJM.
Evropa (EOC)[uredi | uredi izvor]
1: Izrael je bio član OCA, ali je napustio organizaciju 1981. On se ponovo pridružio EOC 1994. godine
2: Nacionalni olimpijski komitet je član CIJM.
Okeanija (ONOC)[uredi | uredi izvor]
1: Nacionalni olimpijski komitet je pridruženi član ONOC ali nije član ANOC.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Designated as Chinese Taipei by the IOC.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Overseas Territories (3rd February 2012)”. Publications.parliament.uk. Pristupljeno 2014-01-23.
- ^ „127th IOC Session comes to close in Monaco”. International Olympic Committee. 9. 12. 2014. Pristupljeno 6. 8. 2016. „The NOC of Kosovo met the requirements for recognition as outlined in the Olympic Charter. These include the sport and technical requirements as well as the definition of "country" as defined in Rule 30.1 – "an independent State recognised by the international community". Kosovo is recognised as a country by 108 of the 193 UN Member States.”
- ^ „Executive Board concludes first meeting of the new year”. olympic.org ("Official website of the Olympic movement"). 13. 1. 2011. Pristupljeno 13. 1. 2011.
- ^ „Curtain comes down on 123rd IOC Session”. Olympic.org.
- ^ „Belize - National Olympic Committee (NOC)”. 27. 7. 2021.
- ^ „Seychelles Olympic and Commonwealth Games Association: ANOC”.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- „National Olympic Committees”. International Olympic Committee. Pristupljeno 21. 1. 2008.
- Association of National Olympic Committees website
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Afrika | | |
|---|---|---|
| Amerike | ||
| Azija | OSA – Olimpijski savet Azije | |
| Evropa | ||
| Okeanija | ||
| Državne | |
|---|---|
| Ostale | |
