Imzad

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Imzad
Nematerijalno kulturno nasleđe
RegionAlžir, Mali, Niger
Svetska baština Uneska
Datum upisa2013. (8. sednica)
Lokacija upisa00891

Imzad (ili amzad) je gudački muzički instrument sa jednom žicom i gudalom, koji koriste pripadnici etničke zajednice Tuarega u Africi. Godine 2013. muzički stil imzad upisan je na UNESKO-vu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa sveta.[1]

Izgled[uredi | uredi izvor]

Telo imzada je napravljeno od kalabaša (tikve) ili drveta prekrivenog životinjskom kožom na kojoj su probušene dve rupe. Žice su napravljene od konjske dlake i povezane su u blizini vrata, a prelaze preko dvodelnog mosta. Lučno gudalo je takođe opremljeno konjskom dlakom. Donekle monoton ton koji imzad proizvodi, obogaćen je ljudskim glasovima - recitacijom muškaraca, visokim tonovima koje poput krika proizvode žene, kao i ritmičnim tapšanjem.

Način sviranja[uredi | uredi izvor]

Muzičarka sedi sa instrumentom na kolenima i svira ga drvenim lučnim gudalom. Imzad kombinuje muziku i poeziju i često se izvodi u svečanim prilikama u naseljima Tuarega. Instrument pruža melodijsku pratnju pesmama koje slave avanture i podvige prošlih junaka: pesme komponuju, recituju ili pevaju muškarci, a muškarci i žene učestvuju proizvodeći modulisane ili visoke glasne povike. Muzika takođe ima terapeutsku funkciju, svira se da bi odagnala zle duhove i ublažila bol. Zvuk imzada odražava sviračeva osećanja i raspoloženja. Žene izrađuju instrument od napola osušene, izdubljene tikve: koža se proteže preko otvorene strane i buši zvučnim rupama u obliku rozeta, a zatim se dodaje drveni most u obliku slova V. Muzičko znanje prenosi se usmeno u skladu sa tradicionalnim metodama posmatranja i asimilacije.[2]

Imzad sviraju samo žene da prate pesme,[3] često tokom večernje ceremonije zvane taket. Prema starom verovanju, muškarci koji pokušaju da sviraju imzad rizikuju kletvu.[4] Međutim, postoje savremeni pokušaji da se instrument promoviše kao svojstven kulturi Tuarega.

Značaj[uredi | uredi izvor]

Za Tuarege imzad je više od instrumenta - izraz je identiteta i poziva na poštovanje ašaka, kodeksa ponašanja i zajedničkih vrednosti. U društvu u kome muškarci obično zauzimaju javni prostor, žene imzad muzičarke su izuzetak. Samo žene sviraju imzad i ove muzičarke preuzimaju moćne uloge u zajednici. „Kada sviračica imzada nešto kaže, mnogi ljudi poštuju ono što ona govori“, rekla je lokalna muzičarka Tamlait Tababekou. "Imzad nije samo muzički instrument, to je cela kultura. Kad ljudi slušaju imzad, ne mogu da čine loše stvari, muzika ih poziva da budu dobri i iskreni“. objašnjava Tababekou.[5] Radi očuvanja tradicije, organizovane su radionice za žene od 14 do 30 godina koje uče kako da izrade instrument od lokalnih materijala - tikve, kože, konjska dlake i drveta. Zatim ga ukrašavaju i uče kako se svira.[6]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Epštan, Emilia. „Muzički instrument imzad”. nationalgeographic.rs. Pristupljeno 6. 6. 2021. 
  2. ^ „Practices and knowledge linked to the Imzad of the Tuareg communities of Algeria, Mali and Niger”. ich.unesco.org. Pristupljeno 6. 6. 2021. 
  3. ^ „Foucauld, Dictionnaire touareg”. Fr.wikisource.org. Pristupljeno 21. 4. 2021. 
  4. ^ „Home of the imzad in Tamanrasset, southern Algeria”. theguardian.com. Pristupljeno 6. 6. 2021. 
  5. ^ „In Niger, preserving the cultural practice of Imzad strengthens women’s roles as messengers of peace” (PDF). iom.int. Pristupljeno 6. 6. 2021. 
  6. ^ „Imzad, the Music of the Sahel”. medium.com. Pristupljeno 6. 6. 2021. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Имзад&oldid=26890228”