Prva beogradska gimnazija

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Prva beogradska gimnazija
Prva beogradska gimnazija
Tipdržavna
LokacijaUlica Cara Dušana 61
Beograd
DržavaSrbija Srbija
Veb-sajtPrva beogradska gimnazija

Prva beogradska gimnazija je najstarija gimnazija u Beogradu, osnovana 1839. godine. Kroz istoriju je menjala lokaciju, a danas se nalazi se u Ulici cara Dušana br. 61 na Dorćolu, na mestu gde se nekada nalazila Vidin kapija kroz koju se ulazilo u Beograd, a pored Crkve Aleksandra Nevskog.

Godinu dana nakon osnivanja liceja, oktobra 1838. godine u Kragujevcu, koji je tada bio prestonica Srbije, ukazom Miloša Obrenovića u Beogradu je, 18. juna 1839. godine osnovana Prva beogradska gimnazija. Gimnazija se nalazila u Ulici Jug Bogdanovoj 26, u kući Nikole Selakovića. Na samom početku gimnazija je imala samo dva razreda, ali je već u naredne četiri godine dobila svih pet razreda, tako da je školske 1842—1843. godine postala potpuna gimnazija.

Prvi profesori gimnazije su bili Vasilije Berara i Mihajlo Popović, a za upravitelja gimnazije je imenovan Mihajlo Popović. Zakonom od 1844. zaslugom Jovana Sterije Popovića reformisana je nastava u Srbiji tako da je u gimnaziju uveden i šesti razred, pa ona dobija status evropskih škola. Te godine gimnazija je dobila i svoju biblioteku i prve školske knjige.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Posle Prvog svetskog rata dobila je naziv Prva muška realna gimnazija u Beogradu. Pošto je 1959. godine spojena sa Četvrtom ženskom gimnazijom, promenila je ime u Prva beogradska. U periodu usmerenog obrazovanja zvala se Obrazovno-vaspitna organizacija „Moša Pijade”, da bi joj od 1990. godine bio vraćen stari naziv Prva beogradska gimnazija. Gimnazija je počela sa radom u Jug Bogdanovoj 26, u kući koja je uzeta u zakup od Nikole Selakovića, posle čega je često menjala mesto.

U toku školske 1844/45. godine se uselila u Konak kneginje Ljubice, odakle školske 1846/47. prelazi u okolinu Saborne crkve, u zgradu sadašnjeg Fakulteta primenjenih umetnost i u Ulici kralja Petra broj 4.

Na ovom mestu je tokom juna 1858. godine knežević Petar javno polagao ispite koje je te godine učio. Ispitu je, između ostalih, prisustvovao i Vuk Karadžić. Prva beogradska gimnazija je 1863. godine trajnije rešila problem svog smeštaja na osnovu poklona kapetana Miše Anastasijevića, odnosno bila je smeštena u Kapetan Mišino zdanje, zajedno sa Velikom školom, Bibliotekom, Muzejom i Društvom srpske slovesnosti.

Kako je ovo zdanje postalo tesno zbog sve većeg broja studenata u Velikoj školi, od početka školske 1898/99. do 1904. Prva beogradska gimnazija je smeštena u tri zgrade: zgradu u Ulici kralja Petra 4, zgradu beogradske Realke i zgradu kod Vaznesenjske crkve (zgrada ukinute Treće beogradske gimnazije). U ovom periodu Gimnazija je imala 72 profesora i veliki broj đaka.

Godine 1905. Prva beogradska gimnazija se uselila u zakupljeni „Dom Svetog Save” u Ulici cara Dušana 13 jer su zgrade Realke i u Ulici kralja Petra 4 bile u vrlo lošem stanju. Ali, ni taj smeštaj nije bio zadovoljavajući zbog udaljenosti od centra grada, pa je početkom 1935. godine odlučeno da se pitanje smeštaja reši zidanjem zgrade specijalno namenjene za tu svrhu.

Pošto je Beogradska opština dala plac kod Crkve Svetog Aleksandra Nevskog, uzet je kredit, te je 20. septembra 1936. godine osveštan kamen temeljac nove gimnazijske zgrade u Ulici cara Dušana 61. U tu zgradu Prva beogradska gimnazija uselila se 27. aprila 1938. godine gde ostaje do danas. [1]

Zgrada gimnazije[uredi | uredi izvor]

Zgrada predstavlja prvi namenski objekat projektovan za smeštaj Prve beogradske gimnazije koja je osnovana čitav vek ranije. Kamen temeljac je osvećen 20. septembra 1936, sagrađena je 1938. godine po projektu arhitekte Milice Krstić, u duhu bezornamentalne modernističke arhitekture Beograda. Oblikovana je sa tri vidljive fasade od kojih je najznačajnija ona okrenuta ulici Cara Dušana. Fasade su oživljene nizom prozorskih otvora i tri portala u prizemnoj zoni glavne fasade, što objekat stilski povezuje sa primerima kasnog modernizma. Osvećena je 26. aprila 1938, u nju se privremeno uselila i Četvrta ženska gimnazija.[2]

Zgrada je proglašena za nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.[3]

Poznati učenici[uredi | uredi izvor]

Gimnaziju su pohađale mnoge slavne ličnosti koje su obeležile srpsku istoriju 19. i 20. veka.[4] Među njima su:


  • Kosta Vujić, posle profesor Prve muške beogradske gimnazije
  • Čedomilj Mijatović, ministar finansija, ministar inostranih poslova, poslanik na strani, Napredna stranka (17. generacija, maturirali 1858/9)

Gimnazija danas[uredi | uredi izvor]

Prva beogradska gimnazija, spomen-škola i simbol uspeha srpske nauke i umetnosti, misli i kulture. U znak poštovanja prema znamenitim ličnostima koje su stasavale, a neretko i predavale u gimnaziji, svi školski kabineti nose njihova imena.

Gimnazija je 2009. godine proslavila 170 godina postojanja. Veliki jubilej srpskog obrazovanja, u sklopu raznovrsnih aktivnosti (izložbe, tribine, manifestacija Noć muzeja, koncerti, sportska takmičenja, međunarodna saradnja, muzički festival gimnazija u Domu omladine), krunisan je 6. juna Svečanom akademijom u Narodnom pozorištu.

Jubilej 180 godina postojanja obeležavan je tokom 2019. godine (Projekat Prva i prijatelji, tribina Velikani Prve, Preliminarno takmičenje za studente u Srbiji, u sklopu svetskog takmičenja u poznavanju kineskog jezika i kulture, Književno podne – druženje sa Milovanom Vitezovićem,Čas istorije i umetnosti održan u svečanoj sali Rektorata Beogradskog univerziteta, Svečana akademija U slavu prosvetiteljstva održana na Velikoj sceni Narodnog pozorišta, Dan škole (18. jun) u svečanoj sali Gimnazije – tradicionalno nagrađivanje najboljih maturanata i osvajača nagrada na republičkim takmičenjima). [7]

Jubilej 185 godina postojanja obeležavan je tokom 2024. godine.

Danas Prva beogradska gimnazija ima trideset i sedam odeljenja, 1050 učenika raspoređenih na prirodno-matematički, društveno-jezički i smer odeljenja za učenike sa posebnim sposobnostima za računarstvo i informatiku, razvijenu kabinetsku nastavu i savremena učila. Gimnaziju karakteriše kvalitetan vaspitno-obrazovni rad i nastavni kadar, angažovana pedagoško-psihološka služba i tradicionalno izuzetan učenički potencijal. [8]

Nagrade i priznanja[uredi | uredi izvor]

Nagrađeni nastavnici[uredi | uredi izvor]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ [1]
  2. ^ "Vreme", 27. apr. 1938, str 7. digitalna.nb.rs
  3. ^ Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda/Zgrada Prve beogradske gimnazije
  4. ^ „Znameniti učenici i profesori Prve beogradske gimnazije”. Arhivirano iz originala 27. 11. 2011. g. Pristupljeno 23. 4. 2013. 
  5. ^ Spomenica o stogodišnjici Prve muške gimnazije u Beogradu, štamp. D. Gregorić, Beograd 1939.
  6. ^ Kruševac Todor, Petar Kočić - studija, Prosveta, Beograd. str. 36 ,1951.
  7. ^ "Vreme", 27. apr. 1938, str 7. digitalna.nb.rs
  8. ^ "Vreme", 27. apr. 1938, str 7. digitalna.nb.rs
  9. ^ „Dobitnici Svetosavske nagrade za 2021. godinu”. Zavod za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja. 30. 1. 2022. 
  10. ^ „Dodeljene Svetosavske nagrade”. Danas. 27. 1. 2011. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Прва_београдска_гимназија&oldid=27792062”