22. septembar
22. septembar (22.9.) je 265. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (266. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 100 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| septembar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | ||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | ||||||
- 1499 — Mirom u Bazelu okončan Švapski rat Švajcarske lige i nemačkog kralja Maksimilijana I, a Švajcarska stekla nezavisnost.
- 1735 — Robert Volpol postao prvi britanski premijer koji se uselio u rezidenciju u Dauning stritu 10 u Londonu.
- 1789 — Rusko-austrijske snage pod komandom ruskog vojskovođe Aleksandra Suvorova nanele težak poraz Turcima u bici kod Rimnika.
- 1862 — Predsednik SAD Abraham Linkoln je objavio proglas prema kom svi američki robovi postaju slobodni građani 1. januara 1863.
- 1862 — Oto fon Bizmark postao pruski kancelar.
- 1908 — Proglašena nezavisnost Bugarske.
- 1914 — Nemačka podmornica U-9 je potopila tri zastarele krstarice Kraljevske mornarice, usmrtivši oko 1450 osoba.
- 1923 — U Ljubljani održana skupština feminističkih društava Kraljevine Jugoslavije na kojoj je osnovana Feministička alijansa.
- 1934 — U eksploziji u rudniku Gresford u Velsu poginulo više od 260 rudara.
- 1940 — Japanske trupe ušle, u Drugom svetskom ratu, u Francusku Indokinu.
- 1949 — Vlade SAD, Velike Britanije i Kanade saopštile da je SSSR izveo prvu eksploziju atomske bombe 29. avgusta 1949.
- 1955 — U Velikoj Britaniji počela da radi komercijalna televizija. Prvi plaćen oglas bila reklama za pastu za zube.
- 1960 — Proglašena nezavisnost afričke države Mali s predsednikom Modibom Keitom.
- 1974 — U uraganu u centralnoameričkoj državi Honduras poginulo oko 5.000 ljudi.
- 1979 — Američki satelit je registrovao jak bljesak nepoznatog porekla koji je ličio na eksploziju nuklearnog oružja kod Ostrva Princa Edvarda.
- 1980 — Kopnene snage Iraka ušle u Iran u nameri da preuzmu kontrolu nad Šat el Arabom, čime je iračko-iranski sukob prerastao u pravi rat, koji je trajao narednih osam godina.
- 1985 — Francuski premijer Loran Fabijus priznao da su francuski tajni agenti, na osnovu naređenja vlade, potopili u Novom Zelandu brod „Dugin ratnik“ organizacije „Grinpis“. „Grinpis“ vodio kampanju protiv francuskih nuklearnih proba.
- 1992 — SAD uputile zahtev generalnom sekretaru Ujedinjenih nacija za formiranje komisije za ispitivanje ratnih zločina u Jugoslaviji. U priloženom izveštaju, rukovodstva Srbije, Jugoslovenske narodne armije i srpske oružane snage u Hrvatskoj i BiH optuženi za teške zločine počinjene tokom 15 meseci rata u bivšoj Jugoslaviji.
- 1993 —
- U jeku jedne od najvećih inflacija zabeleženih u svetu, Jugoslavija donela zakon o denominaciji nacionalne valute, prema kom je od 1. oktobra milion dinara vredeo jedan dinar.
- Rečna barža je udarila u železnički most kod grada Mobil u Alabami, izazvavši najtežu nesreću u istoriji Amtraka, u kojoj je poginulo 47 osoba.
- 1998 — Na planini Ćićevici obnovljene borbe srpskih snaga bezbednosti i kosovskih Albanaca, a ministar pravde u Vladi Srbije Dragoljub Janković saopštio da su protiv 178 kosovskih Albanaca podignute optužnice zbog terorizma, da je pod istragom 927, a u pritvoru 538 Albanaca sa Kosova.
- 2000 — Apelacioni sud u Londonu doneo odluku o razdvajanju devojčica, sijamskih bliznakinja, uprkos protivljenju njihovih roditelja, katolika, čija religija ne dozvoljava takve rizične operativne zahvate.
- 2012 — Održan Prvi kongres Privrednikovih stipendista i srpske omladine u Zagrebu povodom 115. godišnjice osnivanja Srpskog privrednog društva Privrednik u Zagrebu
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1601 — Ana Austrijska, francuska kraljica (prem. 1666)[1]
- 1791 — Majkl Faradej, engleski fizičar i hemičar. (prem. 1867)
- 1895 — Pol Mjuni, američki glumac. (prem. 1967)
- 1918 — Henrik Šering, meksički violinista, poreklom poljski Jevrejin. (prem. 1988)
- 1932 — Ingemar Johanson, švedski bokser. (prem. 2009)
- 1940 — Ana Karina, dansko-francuska glumica, rediteljka, scenaristkinja i pevačica. (prem. 2019)
- 1943 — Gabrijela Šubert, nemački profesor, komparatista, etnolog, balkanolog, folklorista i inostrani član od 2006. godine Srpske akademije nauka i umetnosti.[2]
- 1945 — Ilija Petković, srpski fudbaler i fudbalski trener. (prem. 2020)
- 1950 — Lino Červar, hrvatski rukometni trener.
- 1951 — Ljiljana Dragutinović, srpska glumica.
- 1951 — Dejvid Kaverdejl, engleski muzičar, najpoznatiji kao pevač grupa Whitesnake i Deep Purple.
- 1952 — Ljupče Žugić, srpski košarkaš, košarkaški funkcioner, novinar i marketinški stručnjak.
- 1952 — Džon L. Henesi, američki naučnik.
- 1953 — Segolen Roajal, francuska političarka.
- 1956 — Debi Bun, američka muzičarka, glumica i književnica.
- 1957 — Nik Kejv, australijski muzičar, kompozitor, književnik, scenarista i glumac.
- 1958 — Andrea Bočeli, italijanski tenor.
- 1958 — Džoun Džet, američka muzičarka, muzička producentkinja i glumica.
- 1959 — Sol Perlmuter, američki astrofizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (2011).
- 1960 — Davor Jozić, bosanskohercegovački fudbaler.
- 1961 — Katarina Oksenberg, britanska glumica.
- 1961 — Boni Hant, američka glumica.
- 1970 — Dejan Perić, srpski rukometni golman i rukometni trener.
- 1970 — Emanuel Peti, francuski fudbaler.
- 1973 — Ivan Zarić, srpski glumac.
- 1974 — Borivoje Adašević, srpski pisac. (prem. 2019)[3]
- 1976 — Ronaldo, brazilski fudbaler.
- 1978 — Danijela Alonso, američka glumica i model.
- 1979 — Emili Otem, američka muzičarka, pesnikinja i glumica.
- 1979 — Maja Šuput, hrvatska pevačica i glumica.
- 1980 — Daško Milinović, jugoslovenski i srpski radio voditelj.
- 1982 — Aleksandra Jerkov, srpska političarka.
- 1982 — Bili Pajper, engleska glumica i muzičarka.
- 1982 — Marten Stekelenburg, holandski fudbaler.
- 1984 — Tijago Silva, brazilski fudbaler.
- 1985 — Tatjana Maslani, kanadska glumica.
- 1987 — Tom Felton, engleski glumac.
- 1987 — Zdravko Kuzmanović, srpski fudbaler.
- 1988 — Milan Jeremić, srpski fudbaler.
- 1989 — Darko Balaban, srpski košarkaš.
- 1989 — Zabine Liziki, nemačka teniserka.
- 1995 — Aleksandra Prijović, srpska pevačica.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 1158 — Oton Frajzinški, nemački biskup i istoričar. (rođ. otprilike 1112)
- 1241 — Sturulson Snori, islandski pisac, istoričar i političar. (rođ. 1178).
- 1520 — Selim I, osmanski sultan. (rođ. 1470).
- 1837 — Vilijam Džordž Horner, britanski matematičar. (rođ. 1786).
- 1882 — Katarina Ivanović, srpska slikarka. (rođ. 1811)
- 1949 — Kim Džong Suk, korejska političarka (rođ. 1917)
- 1956 — Frederik Sodi, engleski hemičar. (rođ. 1877)
- 1958 — Izidor Cankar, slovenački istoričar umetnosti, kritičar, književnik i političar. (rođ. 1886)[4]
- 1969 — Adolfo Lopez Mateos, meksički političar. (rođ. 1909)[5]
- 1989 — Irvin Berlin, američki pevač. (rođ. 1989)
- 1995 — Nasiha Kapidžić-Hadžić, bosanskohercegovačka pjesnikinja i urednica. (rođ. 1932)[6]
- 2001 — Isak Štern, ukrajinski violinista. (rođ. 1920)
- 2004 — Đorđe Lebović, srpski pisac, dramaturg i scenarista. (rođ. 1928)[7]
- 2007 — Marsel Marso, francuski glumac i pantomimičar. (rođ. 1923)
- 2010 — Predrag Tasovac, srpski glumac. (rođ. 1922)
- 2023 — Jagoš Marković, srpski reditelj. (rođ. 1966)
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi izvor]
- ^ „Anne of Austria | queen of France”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 29. 6. 2020.
- ^ „GABRIJELA ŠUBERT”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 28. 1. 2024.
- ^ „Autor / Borivoje Adašević”. akademskaknjiga.com. Pristupljeno 19. 1. 2022.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 95.
- ^ „Adolfo López Mateos” (na jeziku: španski). Busca Biografias. Pristupljeno 30. 5. 2019.
- ^ „Rođena Nasiha Kapidžić-Hadžić”. historija.ba. Pristupljeno 19. 1. 2022.
- ^ „LEBOVIĆ Đorđe”. snp.org.rs. Pristupljeno 2. 2. 2022.