20. mart
20. mart (20.03) je 79. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (80. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 286 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| mart | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
- 1600 — Pet savetnika poljsko-švedskog kralja Sigismunda III Vase je javno pogubljeno, čime je okončana njegova vladavina u Švedskoj.
- 1602 — Osnovana je Holandska istočnoindijska kompanija, koja je monopolom na trgovinu iz Indonezije, Malaje i Cejlona postala jedna od najmoćnijih kompanija na svetu.
- 1852 — Objavljen je roman Čiča Tomina koliba američke književnice Herijet Bičer Stou.
- 1854 — U mestu Ripon osnovana je američka Republikanska stranka.
- 1913 — Kod Skadra je poginuo pilot Mihajlo Petrović, jedan od prvih pilota na svetu koji je poginuo u borbenim dejstvima.
- 1916 — Albert Ajnštajn je objavio svoju specijalnu teoriju relativiteta.
- 1922 — USS Lengli je primljen u službu kao prvi američki nosač aviona.
- 1933 — Hajnrih Himler je naredio osnivanje logora Dahau i postavio Teodora Ajkea za zapovednika logora.
- 1945 — Na području Like i hrvatskog primorja jugoslovenska vojska počela završne operacije za oslobođenje Jugoslavije u Drugom svetskom ratu.
- 1956 — Američki Senat je usvojio mirovni sporazum sa Japanom.
- 1956 — Francuska priznala nezavisnost Tunisa, sa Habibom Burgibom kao prvim predsednikom.
- 1970 — Pored obala Švedske u zalivu Tralvet izlilo se 57.000 tona nafte u sudaru brodova "Imperijal" i "Otelo".
- 1972 — U snežnoj lavini na planini Fudži, u Japanu, poginulo 19 alpinista.
- 1991 — Haleda Zija izabrana za premijera Bangladeša, u prvom mirnom demokratskom prenosu vlasti od nastanka te zemlje 1971.
- 1994 — Tunis dobio prvi višepartijski parlament.
- 1995 — Oko 35.000 turskih vojnika upalo u Irak, u operaciji protiv kurdskih pobunjenika.
- 1995 — Pripadnici japanske verske sekte Aum Šinrikjo pustili su nervni gas u tokijsku podzemnu železnicu, od čega je umrlo 12 ljudi, a više od 5.500 povređeno.
- 1995 — Armija Bosne i Hercegovine pokrenula je, tokom rata u Bosni i Hercegovini, snažnu ofanzivu protiv srpskih snaga na Majevici i Vlašiću, 40 dana pre isteka četvoromesečnog primirja, zaključenog uz posredovanje bivšeg predsednika SAD Džimija Kartera.
- 1996 — Britanska vlada prvi put javno potvrdila da "bolest ludih krava" može biti preneta na ljude.
- 1997 — Beogradski studenti šetnjom centrom grada proslavili ispunjenje svog poslednjeg zahteva, ostavke rektora i studenta-prorektora. To je bio i poslednji dan studentskog protesta, koji je počeo 20. novembra 1996. zbog falsifikovanja rezultata lokalnih izbora u Srbiji. Studenti postigli svetski rekord sa 119 dana svakodnevnih protesta i saopštili da su spremni da ponovo izađu na ulice ako budu ugrožene demokratske institucije, Ustav, zakoni i volja naroda.
- 1998 — Otvoren prvi auto-put u podsaharskoj Africi, koji je povezao obale Indijskog i Atlantskog okeana.
- 1999 — Po povlačenju 1.380 verifikatora OEBS-a, na Kosovu na području Srbice i Podujeva pojačani sukobi srpskih snaga bezbednosti i pripadnika samozvane Oslobodilačke vojske Kosova. Vojska Jugoslavije poslala pojačanje, policija blokirala sve glavne saobraćajnice, a na hiljade civila pošlo u izbeglištvo.
- 2002 — U napadu automobila-bombe na ambasadu SAD u Limi, u Peruu, poginulo devet ljudi, na desetine ranjeno.
- 2003 —
- SAD i Ujedinjeno Kraljevstvo počeli vojnu operaciju protiv Iraka pošto je irački predsednik Sadam Husein odbio ultimatum SAD da napusti Irak. Američke i britanske trupe ušle su u Irak iz Kuvajta, preko graničnog grada Um Kasr, na oko 50 km južno od Basre.
- Bivši američki pilot, narednik Brajan Rigan, osuđen na doživotnu robiju jer je pokušao da proda američke odbrambene tajne Kini i Iraku.
- 2006 — Srbija i Crna Gora se zvanično povukla sa Pesme Evrovizije 2006.
- 2016 — Barak Obama je postao prvi predsednik SAD koji je posetio Kubu od 1928.
- 2022 — FK Barselona je pobedila FK Real Madrid 4-0 na Stadionu Santijago Bernabeu. Strelci golova su bili Pjer Emerik Obamejang (29, 51. min), Ronald Arauho (38. min.) i Feran Tores (47. min.).
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1725 — Andrej I, turski sultan. (prem. 1789)[1]
- 1811 — Napoleon II Bonaparta, francuski car. (prem. 1832)[2]
- 1828 — Henrik Ibzen, norveški dramaturg. (prem. 1906)[3]
- 1912 — Andrija Preger, jugoslovenski i srpski pijanista, dirigent i pravnik. (prem. 2015)[4]
- 1915 — Svjatoslav Rihter, sovjetski pijanista. (prem. 1997)[5]
- 1922 — Karl Rajner, američki glumac, komičar, reditelj, scenarista, producent i pisac. (prem. 2020)[6]
- 1932 — Branislav Ciga Jerinić, srpski glumac. (prem. 2006)[7]
- 1936 — Li Peri, jamajkanski rege muzičar i muzički producent. (prem. 2021)[8]
- 1937 — Džeri Rid, američki muzičar i glumac. (prem. 2008)[9]
- 1938 — Vuk Babić, srpski reditelj i scenarista. (prem. 1997)[10]
- 1945 — Pet Rajli, američki košarkaš i američki košarkaški trener.[11]
- 1948 — Džon de Lansi, američki glumac, komičar, reditelj, producent i pisac.
- 1950 — Vilijam Hert, američki glumac. (prem. 2022)[12]
- 1956 — Ketrin Ešton, britanska političarka.[13]
- 1957 — Tereza Rasel, američka glumica.[14]
- 1958 — Holi Hanter, američka glumica i producentkinja.[15]
- 1962 — Boris Marinković, bivši srpski sportista.
- 1963 — Dejvid Tjulis, engleski glumac, reditelj, scenarista i pisac.[16]
- 1964 — Nataša Atlas, belgijsko-engleska muzičarka.[17]
- 1970 — Majkl Rapaport, američki glumac, komičar, reditelj i producent.
- 1972 — Pedro Lami, portugalski automobilista, vozač Formule 1.[18]
- 1973 — Džejn Marč, engleska glumica i model.[19]
- 1976 — Čester Benington, američki muzičar, najpoznatiji kao frontmen grupe Linkin Park. (prem. 2017)[20]
- 1980 — Robertas Javtokas, litvanski košarkaš.[21]
- 1980 — Džamal Kroford, američki košarkaš.[22]
- 1982 — Tomaš Kuščak, poljski fudbaler.[23]
- 1983 — Marijana Mićić, srpska TV voditeljka i glumica.[24]
- 1984 — Fernando Tores, španski fudbaler.[25]
- 1985 — Tanja Savić, srpska pevačica.[26]
- 1990 — Markos Roho, argentinski fudbaler.[27]
- 1991 — Lusi Džouns, velška pevačica, glumica i model.[28]
- 1993 — Sloun Stivens, američka teniserka.[29]
- 1995 — Saša Zdjelar, srpski fudbaler.[30]
- 1998 — Boriša Simanić, srpski košarkaš.[31]
- 2003 — Nemanja Motika, srpski fudbaler.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 1413 — Henri IV Lankaster, engleski kralj. (rođ. 1367)[32]
- 1619 — Matija, car Svetog rimskog carstva (rođ. 1557)[33]
- 1894 — Lajoš Košut, mađarski pravnik, političar i državnik. (rođ. 1802)[34]
- 1929 — Ferdinand Foš, francuski general i maršal. (rođ. 1911)[35]
- 1993 — Polikarp Kuš, američki fizičar nemačkog porekla, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1955). (rođ. 1911)[36]
- 2009 — Vladimir Savčić Čobi, srpski muzičar i glumac. (rođ. 1948)[37]
- 2012 — Atena Paško, ukrajinska hemijska inženjerka, pesnikinja i aktivistkinja (rođ. 1931)
- 2017 — Dejvid Rokfeler, američki bankar. (rođ. 1915)[38]
- 2020 — Keni Rodžers, američki muzičar, glumac i muzički producent. (rođ. 1938)[39]
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Srpska pravoslavna crkva slavi:
- Jevrejski praznici
- Purim (2011)
- Svetski dan sreće
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Abdülhamid I | Ottoman sultan | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Napoléon-François-Charles-Joseph Bonaparte, duke von Reichstadt | Austrian-Italian noble | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „IBZEN Henrik (Henrik Ibsen) | Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Na dan 20.3.1912.: Rođen Andrija Preger doktor pravnih...”. www.nadanasnjidan.net. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Sviatoslav Richter | Russian musician | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Carl Reiner”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Branislav 'Ciga' Jerinic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Rainford Perry”. Discogs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Jerry Reed”. Discogs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Vuk Babic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Pat Riley Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 14. 07. 2010. g. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „William Hurt”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Catherine Ashton | Biography & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Theresa Russell”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Holly Hunter”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „David Thewlis”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Natacha Atlas Biography, Songs, & Albums”. AllMusic (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Pedro Lamy Profile - Bio, News, High-Res Photos & High Quality Videos”. www.motorsport.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Jane March”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Čester Benington (Chester Bennington) Biografija”. Biografija.org (na jeziku: srpski). 2019-01-26. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Robertas Javtokas International Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 31. 01. 2022. g. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Jamal Crawford Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 08. 08. 2011. g. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Tomasz Kuszczak | Football Stats | No Club | Age 39 | 2000- | Soccer Base”. www.soccerbase.com. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Marijana Micic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Fernando Torres - Transfer history”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Tanja Savić – Biografija 2020, Visina, Težina, Godište” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Marcos Rojo - Player profile 2022”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Lucie Jones”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Sloane Stephens | Player Stats & More – WTA Official”. Women's Tennis Association (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Sasa Zdjelar - Player profile 21/22”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ j.t.d, ABA liga. „Boriša Simanić > Player : ABA League”. ABA Liga (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Henry IV | Biography, Accomplishments, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Matthias | Holy Roman emperor | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Lajos Kossuth | Hungarian political leader | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Ferdinand Foch | Biography, World War I, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Polykarp Kusch | American physicist | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Vladimir-Cobi Savcic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „David Rockefeller | Biography & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-31.
- ^ „Kenny Rogers”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-31.
