29. januar
29. januar je dvadeset deveti dan u godini u Gregorijanskom kalendaru. 336 dana (337 u prestupnim godinama) ostaje u godini posle ovog dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| januar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 31 | |||
- 1412 — U Novom Brdu izdat „Zakon o rudnicima“ despota Stefana, koji sadrži dragocene podatke o načinu života srpskog naroda na početku XV veka. Zakonik značajan dokument srpske pismenosti i srpskog pravnog sistema u srednjem veku.
- 1635 — Osnovana je Francuska akademija, jedna od najčuvenijih u Evropi. Akademiju osnovao kardinal Rišelje, ministar kralja Luja XIII.
- 1676 — Fjodor III je postao car Rusije.
- 1814 — Francuska je porazila Rusiju i Prusku u bici kod Brijena.
- 1845 — U „Njujork ivning miroru“ prvi put objavljena pesma Gavran, Edgara Alana Poa, koja mu je donela svetsku slavu.
- 1850 — Henri Klej je predstavio američkom Kongresu kompromis iz 1850.
- 1856 — Britanska kraljica Viktorija je ustanovila Viktorijin krst, najviše britansko vojno odlikovanje.
- 1861 — Kanzas je primljen u Uniju kao 34. američka savezna država.
- 1863 — Američka vojska je porazila Šošone u masakru na Medveđoj reci.
- 1886 — Nemački inženjer Karl Benc patentirao prvi uspešan automobil na benzin.
- 1889 — Austrougarski princ, prestolonaslednik Rudolf, jedini sin Franca Jozefa 1, nađen mrtav s ljubavnicom Marijom Večerom u dvorcu „Majerling“ kraj Beča.
- 1891 — Lilijuokalani je proglašena poslednjim vladarom i jedinom kraljicom Havaja.
- 1896 — Američki lekar Emil Grab prvi upotrebio terapiju zračenjem u lečenju raka pluća, primenivši je u Čikagu na pacijentkinji Rouz Li.
- 1916 — Nemci u Prvom svetskom ratu prvi put bombardovali Pariz iz cepelina.
- 1933 — Nemački predsednik Paul fon Hindenburg imenovao Adolfa Hitlera za nemačkog kancelara. Hitler zvanično stupio na dužnost dan kasnije, 30. januara.
- 1942 — Peru i Bolivija potpisivanjem protokola u Rio de Žaneiru okončali rat počet 1941. zbog sporne pogranične teritorije između dve zemlje u području amazonske džungle, ali sporno pitanje time nije rešeno.
- 1950 — Počela prva u nizu pobuna u Johanezburgu, izazvanih rasističkom politikom Vlade Južne Afrike.
- 1959 — Danski putnički brod „Hans Hedtoft“ udario, ploveći pored obala Grenlanda, u ledeni breg i potonuo. Život izgubilo 95 osoba.
- 1963 — Francuska stavila veto na ulazak Velike Britanije u Evropsku ekonomsku zajednicu.
- 1964 — U Inzbruku, Austrija, otvorene 9. zimske olimpijske igre.
- 1964 — Premijerno prikazan film „Dr Strejndžlav“, Stenlija Kjubrika.
- 1996 — Venecijanska operska kuća „La Feniče“ izgorela u požaru, drugi put u 204 godine svoje istorije.
- 1999 — Kontakt-grupa pozvala vlasti Srbije i predstavnike kosovskih Albanaca da do 6. februara pristupe mirovnim pregovorima u francuskom zamku Rambuje u blizini Pariza.
- 2002 — Predsednik SAD Džordž Buš izjavio u Kongresu SAD da počinje rat protiv terorizma i upozorio da „Osovina zla“, koju čine Iran, Irak i Severna Koreja, preti miru u svetu.
- 2002 — U Kabulu se zavijorila stara avganistanska zastava, prvi put od komunističkog prevrata 1978. koji je označio početak 23-godišnjeg perioda ratova i kriza u zemlji.
- 2021 — Demonstracije: Najmanje 350 osoba je povređeno u sukobima policije i demonstranata u Tripoliju.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1773 — Fridrih Mos, nemački geolog i mineralog. (prem. 1839)[1]
- 1782 — Danijel Fransoa Espri Ober, francuski kompozitor. (prem. 1871)[2]
- 1860 — Anton Čehov, ruski pisac i dramaturg. (prem. 1904)[3][4]
- 1866 — Romen Rolan, francuski književnik, dramaturg i muzikolog, dobitnik Nobelove nagrade za književnost (1915). (prem. 1944)[5]
- 1900 — Marko Tajčević, srpski kompozitor, muzikolog i muzički kritičar. (prem. 1984)[6]
- 1918 — Džon Forsajt, američki glumac. (prem. 2010)[7]
- 1926 — Abdus Salam, pakistanski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1979). (prem. 1996)[8]
- 1934 — Branko Miljković, srpski pesnik, esejista i prevodilac. (prem. 1961)[9]
- 1940 — Ketrin Ros, američka glumica i spisateljica.[10]
- 1945 — Tom Selek, američki glumac, producent i vojni veteran.[11]
- 1948 — Zoran Redžić, bosanskohercegovački muzičar, najpoznatiji kao basista grupe Bijelo dugme.
- 1948 — Mark Singer, kanadsko-američki glumac.
- 1950 — En Džilijan, američka glumica.[12]
- 1954 — Opra Vinfri, američka TV voditeljka, glumica i producentkinja.[13]
- 1960 — Džija Karandži, američki model. (prem. 1986)[14]
- 1966 — Romario, brazilski fudbaler i fudbalski trener.[15]
- 1966 — Goran Stojanović, jugoslovenski rukometaš i rukometni trener.[16]
- 1969 — Saša Obradović, srpski košarkaš i košarkaški trener.[17]
- 1970 — Heder Grejam, američka glumica.[18]
- 1981 — Dario Lopilato, argentinski glumac.[19]
- 1985 — Rag'n'Boun Men, engleski muzičar.[20]
- 1985 — Nikola Rađen, srpski vaterpolista.[21]
- 1986 — Simon Vukčević, crnogorski fudbaler.[22]
- 1990 — Majk Cirbes, nemački košarkaš.[23]
- 1994 — Vukan Savićević, crnogorski fudbaler.[24]
- 1995 — Milena Radulović, srpska glumica.[25]
- 1996 — Kenan Karahodžić, bosanskohercegovačko-srpski košarkaš.[26]
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 1430 — Andrej Rubljov, ruski slikar (rođ. otprilike 1360)[27]
- 1820 — Džordž III, kralj Ujedinjenog Kraljevstva (rođ. 1738)[28]
- 1848 — Jakov Jakšić, ustanički komandant, upravnik štamparije i trgovac, prvi nadzornik pošta u Srbiji. (rođ. 1774)[29]
- 1899 — Alfred Sisli, francuski slikar, impresionista. (rođ. 1839)[30]
- 1934 — Fric Haber, nemački hemičar. (rođ. 1868)[31]
- 1934 — Branimir Ćosić, književnik. (rođ. 1903)[32]
- 1941 — Joanis Metaksas, grčki general i državnik. (rođ. 1871)[33]
- 1994 — Ulrike Majer, dvostruka svetska prvakinja u skijanju. (rođ. 1967)[34]
- 1995 — Janoš Herceg, vojvođanski pisac, urednik i prevodilac na mađarskom jeziku. (rođ. 1909)[35]
- 2001 — Žan Pjer Omon, istaknut francuski pozorišni i filmski glumac. (rođ. 1917)[36]
- 2005 — Efraim Kišon, izraelski pisac-satiričar, dramaturg i reditelj. (rođ. 1924)[37]
- 2005 — Žika Mitrović, srpski filmski režiser i scenarista. (rođ. 1921)[38]
- 2019 — Draško Ređep, srpski književnik. (rođ. 1935)[39]
- 2020 — Blagoja Georgijevski, jugoslovenski košarkaš. (rođ. 1950)[40]
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Srpska pravoslavna crkva slavi:
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Friedrich Mohs | Encyclopedia.com”. www.encyclopedia.com. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Daniel-François-Esprit Auber | French composer | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Anton Chekhov - Biography and Works. Search Texts, Read Online. Discuss.”. www.online-literature.com. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „ČEHOV Anton Pavlovič”. Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta. Pristupljeno 22. 1. 2024.
- ^ Ronald Alfred Wilson (1939). The Pre-war Biographies of Romain Rolland and Their Place in His Work and the Period. St. Andrews University. str. 1.
- ^ „Marko Tajcevic”. web.archive.org. 2005-09-09. Arhivirano iz originala 09. 09. 2005. g. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „John Forsythe”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Salam, Muhammad Abdus (Abdussalam) | Encyclopedia.com”. www.encyclopedia.com. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Branko Miljković | Poezija suštine” (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Katharine Ross”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Tom Selleck”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Ann Jillian”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Oprah Winfrey | Biography, Talk Show, Movies, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ Golubović, Jovana (2018-01-21). „Gia Carangi – Tragična bajka prvog svetskog supermodela”. Vajb Magazin (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Romário”. worldfootball.net (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „European Handball Federation - Goran Stojanovic / Player”. history.eurohandball.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Sasa Obradovic”. bgbasket.com. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Heather Graham”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Darío Lopilato”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Rag'n'Bone Man”. Discogs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Olympedia – Nikola Rađen”. www.olympedia.org. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ Strack-Zimmermann, Benjamin. „Simon Vukčević (Player)”. www.national-football-teams.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ j.t.d, ABA liga. „Maik Zirbes > Player : ABA League”. ABA Liga (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Montenegro - V. Savićević - Profile with news, career statistics and history - Soccerway”. int.soccerway.com. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Milena Radulovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ j.t.d, ABA liga. „Kenan Karahodžić > Player : ABA League”. ABA Liga (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ Jazikova, Irina; sad, Neskučnый. „Andrej Rubljov, tvorac likova nebeske harmonije”. rs.rbth.com (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „George III | Biography, Madness, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Jakov Jakšić”. Srpska enciklopedija (na jeziku: srpski). 2017-07-23. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Alfred Sisley | French painter | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „The Nobel Prize in Chemistry 1918”. NobelPrize.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Branimir Cosic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Ioannis Metaxas”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ Administrator (2010-01-28). „Odlazak Ulrike Majer”. Na Vidiku Magazin (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 241.
- ^ „Na dan 29.1.2001.: Umro Žan Pjer Omon, istaknuti...”. www.nadanasnjidan.net. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Ephraim Kishon, 1924 – 2005”. Chess News (na jeziku: engleski). 2005-02-04. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Zivorad 'Zika' Mitrovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ Tanjug. „Preminuo Draško Ređep”. Blic.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ Vojvodine, Javna medijska ustanovaJMU Radio-televizija. „Poginuo bivši košarkaš Blagoja Georgievski”. JMU Radio-televizija Vojvodine. Pristupljeno 2022-01-20.