9. mart
9. mart (09.03) je 68. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (69. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 297 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| mart | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
- 1074 — Boreći se protiv kršenja celibata, papa Grgur III naredio ekskomunikaciju svih oženjenih rimokatoličkih sveštenika.
- 1230 — Bitka kod Klokotnice: Bugarski car Jovan Asen II nanosi težak poraz solunskom caru Teodoru Anđelu. Bugarska postaje vodeća sila na Balkanu, a u Srbiji 1234. epirskog zeta Stefana Radoslava smenjuje bugarski zet Stefan Vladislav.
- 1495 — Tokom opsade Napulja, u vojsci francuskog kralja Šarla VIII pojavila se epidemija sifilisa koja se brzo proširila po celoj Evropi. Smatra se da su, dotad nepoznatu bolest, doneli Kolumbovi moreplovci s Novog kontinenta.
- 1796 — Napoleon Bonaparta je oženio Žozefinu de Boarne, udovicu bivšeg francuskog oficira koji je giljotiniran za vreme Francuske revolucije.
- 1831 — Kralj Luj-Filip I osnova Francusku Legiju stranaca sa sedištem u Alžiru.
- 1862 — Tokom Američkog građanskog rata dogodio se prvi sukob oklopnih brodova između Monitora, broda armije Unije i broda Konfederalne vojske Merimak. U četvoročasovnoj bici nijedan brod nije oštećen.
- 1905 — Sima Lozanić postaje prvi rektor Beogradskog univerziteta.
- 1908 — Pobunjeni igrači AC MILAN osnivaju Fudbalski klub INTERNACIONALE 1908 FC.
- 1924 — Italija anektirala Rijeku, koja je od potpisivanja jugoslovensko-italijanskog ugovora u Rapalu, novembra 1920. imala status nezavisnog grada.
- 1942 — Japanske invazione snage su u Drugom svetskom ratu okončale zauzimanje indonežanskog ostrva Java, tada pod holandskom kolonijalnom vlašću.
- 1945 — Oružane snage SAD su kasno uveče otpočele neselektivno bombardovanje Tokija zapaljivim bombama u kome je tokom noći pobijeno oko 100.000 civila[1]
- 1989 — Vlasti u Varšavi i zvanično optužile sovjetske službe bezbednosti za likvidaciju više od 4.200 poljskih oficira u Katinskoj šumi u proleće 1940.
- 1991 — U Beogradu su izbile demonstracije protiv režima Slobodana Miloševića koji je organizovao Srpski pokret obnove.
- 1994 — Teroristi Irske republikanske armije izveli prvi u seriji minobacačkih napada na londonski aerodrom Hitrou.
- 1999 — Iranski predsednik Mohamad Hatami doputovao je u Italiju, što je bila prva poseta šefa iranske države jednoj zapadnoj zemlji od islamske revolucije 1979.
- 2001 — U napadima albanskih separatista na selo Lučane na jugu Srbije, poginuo jedan pripadnik srpskih snaga bezbednosti, a dvojica su ranjena.
- 2002 — Ponovo otvoren tunel Mon Blan u Alpima, nakon velikog požara u njemu 1999. kada je poginulo 39 osoba.
- 2002 — U samoubilačkoj eksploziji u prepunom kafiću Moment u Jerusalimu, u blizini rezidencije izraelskog premijera Arijela Šarona, poginulo je 13 a povređeno više od 50 osoba.
- 2022 — Podsekretar za politička pitanja Sjedinjenih Američkih Država Viktorija Njuland priznala je da su SAD posedovale biolabaratorije u Ukrajini isključivo u domenu medicinskih istraživanja i pozvala ukrajinske vlasti da hitno uništi labaratorijske prostorije da ne bi pale u posed ruske vojske.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1454 — Amerigo Vespuči, italijanski moreplovac i istraživač. (prem. 1512)[2]
- 1749 — Onore Mirabo, francuski političar iz perioda Francuske revolucije. (prem. 1791)[3]
- 1753 — Žan Batist Kleber, francuski general. (prem. 1800)[4]
- 1758 — Franc Jozef Gal, nemački fiziolog. (prem. 1828)[5]
- 1814 — Taras Ševčenko, ukrajinski pisac i slikar. (prem. 1861)[6]
- 1824 — Liland Stanford, američki industrijalac i političar, osnivač Univerziteta Stanford. (prem. 1893)[7]
- 1890 — Vjačeslav Molotov, sovjetski političar i diplomata. (prem. 1986)[8]
- 1892 — Maćaš Rakoši, mađarski političar. (prem. 1971)[9]
- 1903 — Nada Purić, učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije. (prem. 1941)
- 1918 — Miki Spilejn, američki pisac. (prem. 2006)[10]
- 1920 — Franjo Mihalić, jugoslovenski atletičar i atletski trener. (prem. 2015)[11]
- 1929 — Zilur Rahman, bangladeški političar, predsednik Bangladeša (2009—2013). (prem. 2013)[12]
- 1934 — Jurij Gagarin, ruski kosmonaut i prvi čovek u kosmosu. (prem. 1968)[13]
- 1934 — Milan Muškatirović, jugoslovenski vaterpolo golman. (prem. 1993)
- 1937 — Todor Stevanović, srpski slikar i akademik.[14]
- 1940 — Raul Hulija, portorikanski glumac. (prem. 1994)[15]
- 1942 — Džon Kejl, velški muzičar, kompozitor i muzički producent.[16]
- 1943 — Bobi Fišer, američki šahista. (prem. 2008)[17]
- 1946 —Bernd Holcenbajn, nemački fudbaler. (prem. 2024)
- 1947 — Žarko Korać, srpski psiholog i političar.[18]
- 1950 — Milić Vukašinović, srpski muzičar.[19]
- 1954 — Bobi Sands, irski političar. (prem. 1981)[20]
- 1955 — Ornela Muti, italijanska glumica.[21]
- 1959 — Takaki Kadžita, japanski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (2015).[22]
- 1960 — Želimir Obradović, srpski košarkaš i košarkaški trener.[23]
- 1964 — Žilijet Binoš, francuska glumica.[24]
- 1966 — Alison Dudi, irska glumica i model.
- 1968 — Juri Džorkaef, francuski fudbaler.[25]
- 1970 — Šenon Leto, američki muzičar, najpoznatiji kao bubnjar grupe 30 Seconds to Mars.[26]
- 1970 — Vladan Milojević, srpski fudbaler i fudbalski trener.[27]
- 1970 — Martin Džonson, engleski ragbista.[28]
- 1975 — Huan Sebastijan Veron, argentinski fudbaler.[29]
- 1975 — Roj Makaj, holandski fudbaler.[30]
- 1975 — Miloš Timotijević, srpski glumac.[31]
- 1978 — Lukas Nil, australijski fudbaler.[32]
- 1979 — Oskar Ajzak, gvatemalsko-američki glumac.[33]
- 1980 — Metju Grej Gubler, američki glumac, reditelj, producent, scenarista, model, slikar, ilustrator i pisac.[34]
- 1981 — Niki Blond, mađarska pornografska glumica.[35]
- 1982 — Mirjana Lučić, hrvatska teniserka.[36]
- 1983 — Klint Dempsi, američki fudbaler.[37]
- 1984 — Džulija Mankuso, američka alpska skijašica.[38]
- 1986 — Dušan Alimpijević, srpski košarkaški trener.[39]
- 1986 — Džejna Džordan, američka pornografska glumica.[40]
- 1990 — Dejli Blind, holandski fudbaler.[41]
- 1999 — Jago dos Santos, brazilski košarkaš.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 1202 — Sevre Sigurdson, norveški kralj. (rođ. 1151)[42]
- 1661 — Žil Mazaren, francuski kardinal italijanskog porekla. (rođ. 1602)[43]
- 1751 — Živan Hajdarević Crnogorac, vrhovni sremski prota. (rođ. 1675)[44]
- 1847 — Meri Aning, britanski kolekcionar fosila i paleontolog (rođ. 1799)[45]
- 1851 — Hans Kristijan Ersted, danski fizičar i hemičar. (rođ. 1777)[46]
- 1888 — Vilhelm I Nemački, pruski kralj (1861) i nemački car (rođ. 1797)[47]
- 1895 — Leopold fon Zaher-Mazoh, austrijski pisac. (rođ. 1836)[48]
- 1918 — Frank Vedekind, nemački književnik. (rođ. 1864)[49]
- 1964 — Paul fon Letov-Forbek, nemački general. (rođ. 1870)[50]
- 1988 — Kurt Georg Kizinger, nemački političar. (rođ. 1904)[51]
- 1992 — Menahem Begin, bivši premijer Izraela. (rođ. 1913)[52]
- 1994 — Čarls Bukovski, američki pisac. (rođ. 1921)[53]
- 1996 — Džordž Berns, američki glumac. (rođ. 1896)[54]
- 1997 — Bigi Smols, američki reper. (rođ. 1972)[55]
- 2001 — Mihajlo Kostić Pljaka, srpski glumac. (rođ. 1933).[56]
- 2019 — Slobodan Žunjić, srpski filozof i istoričar filozofije. (rođ. 1949).[57]
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Srpska pravoslavna crkva slavi:
- Obretenije glave svetog Jovana Krstitelja
- Prepodobnog Erazma - inoka pečerskog
Vidi još[uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ RTS: Pakao na zemlji; autor: Ilja Musulin (12. mart 2013.)
- ^ Wonning, Paul R. Colonial American History Stories - 1215 - 1664: Forgotten and Famous Historical Events (na jeziku: engleski). Mossy Feet Books. str. 43. ISBN 978-1-370-19406-3.
- ^ „Honoré-Gabriel Riqueti, comte de Mirabeau | French politician and orator”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 24. 1. 2020.
- ^ „Jean-Baptiste Kléber | French general”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 24. 1. 2020.
- ^ „Franz Joseph Gall | German anatomist and physiologist”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 24. 1. 2020.
- ^ „Taras Hryhorovych Shevchenko | Ukrainian poet”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 24. 1. 2020.
- ^ „Leland Stanford | Biography, Robber Baron, & Stanford University”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 24. 1. 2020.
- ^ „Vyacheslav Molotov | Biography & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 27. 1. 2020.
- ^ „Mátyás Rákosi - Oxford Reference”. www.oxfordreference.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 27. 1. 2020.
- ^ „Mickey Spillane | American author”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 27. 1. 2020.
- ^ „Olympic Athletes Born on March 9”. Olympics at Sports-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 6. 2. 2009. g. Pristupljeno 27. 1. 2020.
- ^ „Zillur Rahman: Pioneer of Bangladeshi independence”. The Independent (na jeziku: engleski). 21. 3. 2013. Pristupljeno 27. 1. 2020.
- ^ „Yuri Gagarin | Biography & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 31. 1. 2020.
- ^ „TODOR STEVANOVIĆ”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 30. 1. 2024.
- ^ Gussow, Mel (25. 10. 1994). „Raul Julia, Broadway and Hollywood Actor, Is Dead at 54”. The New York Times. Pristupljeno 31. 1. 2020.
- ^ „John Cale”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Bobby Fischer (March 9, 1943 – January 17, 2008) – The U.S. Chess Trust”. uschesstrust.org. Pristupljeno 31. 1. 2020.
- ^ DETALjI O NARODNOM POSLANIKU. 2010-11-14. Arhivirano iz originala 14. 11. 2010. g. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Milić Vukašinović Biografija”. Biografija.org (na jeziku: srpski). 2015-10-10. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Bobby Sands | Biography & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Ornella Muti”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Takaaki Kajita”. nobelprize-museum.org. Arhivirano iz originala 03. 08. 2020. g. Pristupljeno 3. 2. 2020.
- ^ „OBRADOVIC, ZELJKO - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Juliette Binoche | Biography, Movies, & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 3. 2. 2020.
- ^ „The United Nations of France | Sport | The Observer”. www.theguardian.com. Pristupljeno 3. 2. 2020.
- ^ „Shannon Leto”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Vladan Milojevic - Player profile”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Martin Osborne Johnson”. ESPN scrum. Pristupljeno 3. 2. 2020.
- ^ „Juan Sebastián Verón Stats, News, Bio”. ESPN (na jeziku: engleski). Pristupljeno 3. 2. 2020.
- ^ Strack-Zimmermann, Benjamin. „Roy Makaay (Player)”. www.national-football-teams.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Milos Timotijevic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ Strack-Zimmermann, Benjamin. „Lucas Neill (Player)”. www.national-football-teams.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Oscar Isaac”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Matthew Gray Gubler”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Nikky Blond”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „WTA | Players | Stats | Mirjana Lucic”. 2011-08-23. Arhivirano iz originala 23. 08. 2011. g. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Clint Dempsey”. ESPN.co.uk. Pristupljeno 24. 1. 2020.
- ^ Allen, E. John B. (2012). Historical Dictionary of Skiing (na jeziku: engleski). Scarecrow Press. str. 123. ISBN 978-0-8108-6802-1.
- ^ j.t.d, ABA liga. „Dušan Alimpijević > Coach : ABA League”. ABA Liga (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Jana Jordan”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Daley Blind: Man Utd sign Dutch international for £13.8m”. BBC Sport (na jeziku: engleski). 1. 9. 2014. Pristupljeno 23. 1. 2020.
- ^ „Sverrir Sigurdsson | king of Norway”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 5. 2. 2020.
- ^ „Jules, Cardinal Mazarin | French cardinal and statesman”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 5. 2. 2020.
- ^ „Na dan 9.3.1751.: Umro Živan Hajdarević Crnogorac, vrhovni...”. www.nadanasnjidan.net. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Mary Anning | English fossil hunter and anatomist”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 23. 1. 2020.
- ^ „Hans Christian Ørsted | Danish physicist and chemist”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 5. 2. 2020.
- ^ „William I | emperor of Germany”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 5. 2. 2020.
- ^ Nemo, August; Joyce, James; Fanu, Joseph Sheridan Le; Howard, Robert E. (2019). 3 books to know: Classic Erotica (na jeziku: engleski). Tacet Books. str. 5. ISBN 978-85-7777-210-0.
- ^ „Frank Wedekind | German actor and dramatist”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 5. 2. 2020.
- ^ „Paul von Lettow-Vorbeck | German officer”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 5. 2. 2020.
- ^ „Kurt Georg Kiesinger | German statesman”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 10. 2. 2020.
- ^ „Menachem Begin | prime minister of Israel”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 10. 2. 2020.
- ^ „Charles Bukowski | Biography, Books, & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 10. 2. 2020.
- ^ „George Burns”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ Editors, Biography com (14. 1. 2021). „Biggie Smalls”. Biography (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Mihajlo Kostić Pljaka Biografija”. Biografija.org (na jeziku: srpski). 2018-09-13. Pristupljeno 2022-01-29.
- ^ „Preminuo je prof. dr Slobodan Žunjić (1949-2019)” (na jeziku: srpski). 9. 3. 2019. Pristupljeno 2022-01-29.