10. jul
10. jul (10.7.) je 191. dan godine po gregorijanskom kalendaru (192. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 174 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| jul | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
- 48. p. n. e. — U bici kod Dirahijuma Julije Cezar je jedva izbegao težak poraz od Pompeja.
- 1461 — Stefan Tomašević postao kralj Bosne
- 1553 — Džejn Grej, praunuka Henrija VII, krunisana za kraljicu Engleske, 9 dana kasnije svrgla je Elizabeta I Tjudor.
- 1584 — Baltazar Gerard je u Delftu ubio princa oranskog Vilema I Oranskog.
- 1609 — U Minhenu je osnovana Katolička liga kao odgovor na osnivanje Protestantske unije (1608), što je pojačalo tenzije u Nemačkoj koje su dovele do izbijanja Tridesetogodišnjeg rata (1618—48) u centralnoj Evropi.
- 1774 — Nakon šestogodišnjeg rata, Rusija i Osmansko carstvo sklopile su Kučukkainardžijski mir mir kojim je Osmansko carstvo izgubilo Krim, prihvatila rusko-tursku granicu na Bugu i priznala Rusiji pokroviteljska prava nad Vlaškom i Moldavijom, kao i nad pravoslavnim podanicima u Turskoj.
- 1789 — Aleksandar Makenzi je stigao do delte reke Makenzi (reka).
- 1821 — SAD su preuzele Floridu nakon kupovine od Španije.
- 1897 — U borbi za prevlast na području gornjeg Nila, francuske trupe zaposele su Fešoude (Kodok) u Sudanu, što je izazvalo ozbiljnu krizu u anglo-francuskim odnosima. Kompromisnim rešenjem 1899. godine, Francuska je dobila zapadni Sudan, a dolina Nila ostala je pod britanskom kontrolom.
- 1940 — Počela je bitka za Britaniju u Drugom svetskom ratu napadom nemačkih bombardera na britanske konvoje u Lamanšu.
- 1940 — Francuska Narodna skupština poverila je vlast maršalu Filipu Petenu, koji je tokom Drugog svetskog rata predvodio kolaboracionističku vladu sa sedištem u Višiju.
- 1943 — Anglo-američke trupe u Drugom svetskom ratu iskrcale su se na Siciliju.
- 1953 — Sovjetski lider Nikita Hruščov smenio je ministra unutrašnjih poslova Lavrentija Beriju, bliskog Staljinovog saradnika i egzekutora u staljinističkim čistkama.
- 1962 — Iz Kejp Kaneverala je lansiran je prvi telekomunikacioni satelit „Telstar“, koji je omogućio prenos TV programa preko Atlantskog okeana.
- 1973 — Bahamska ostrva su stekla nezavisnost u okviru Britanskog Komonvelta, posle 190 godina britanske kolonijalne vladavine.
- 1976 — Zbog pucanja ventila u hemijskoj fabrici „Ikmeza“ u blizini Milana, oblak hemijskih materija, među kojima i dioksina, teško je zagadio četiri opštine. Seveza, Meda, Dezio i Čezena. To je bila prva ekološka nesreća te vrste u Evropi.
- 1985 — Agenti francuskog Generalnog direktorata za spoljašnju bezbednost su postavili bombu i potopili brod Grinpisa Dugin ratnik u oklandskoj luci.
- 1992 — Američki sud osudio je bivšeg panamskog diktatora Manuela Norijegu na 40 godina zatvora jer je dozvolio krijumčarenje droge u Panami.
- 1992 — Završile se demonstracije u Beogradu 1992. — Studentski protest.
- 1994 — Leonid Kučma pobedio je na predsedničkim izborima u Ukrajini.
- 1995 — Vojne vlasti oslobodile su iz šestogodišnjeg kućnog pritvora vođu burmanske opozicije i dobitnicu Nobelove nagrade za mir Aun San Su Ći.
- 1999 — Šest afričkih vlada potpisalo je sporazum o prekidu vatre, čime je okončan građanski rat u Demokratskoj Republici Kongo. Sporazum je potpisan bez učešća pobunjeničkih grupa umešanih u sukobe.
- 2000 — U gomili smeća koja se srušila na sirotinjsko naselje, nazvano Obećana zemlja, u Manili (Filipini) stradalo je više od 200 ljudi.
- 2001 — Crtež Leonarda da Vinčija prodat je u aukcijskoj kući Kristi's za rekordnih 8,1 miliona funti (11,4 miliona dolara).
- 2011 — Potonuo je rečni kruzer Bulgarija, pri čemu je stradalo 105 putnika.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1509 — Žan Kalvin, švajcarski teolog i reformator. (prem. 1564)[1]
- 1726 — Aleksandar Kokorinov, ruski arhitekta i profesor. (prem. 1772)
- 1788 — Platon Atanacković, srpski episkop, pisac, politički radnik i dobrotvor. (prem. 1867)[2]
- 1830 — Kamij Pisaro, dansko-francuski slikar. (prem. 1903)
- 1856 — Nikola Tesla, srpski i američki pronalazač, inženjer elektrotehnike i mašinstva i futurista, najpoznatiji po svom doprinosu u projektovanju modernog sistema napajanja naizmeničnom strujom. (prem. 1943)
- 1867 — Maksimilijan fon Baden, nemački princ i političar. (prem. 1929)
- 1871 — Marsel Prust, francuski intelektualac i pisac. (prem. 1922)
- 1888 — Đorđo de Kiriko, italijanski slikar i pisac. (prem. 1978)
- 1895 — Karl Orf, nemački kompozitor. (prem. 1982)
- 1920 — Vladan Nedić, srpski književni istoričar. (prem. 1975)
- 1920 — Oven Čejmberlen, američki fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1959). (prem. 2006)
- 1922 — Džejk Lamota, američki bokser i stend-ap komičar. (prem. 2017)
- 1926 — Pavle Vuisić, srpski glumac. (prem. 1988)
- 1931 — Alis Manro, kanadska književnica, dobitnica Nobelove nagrade za književnost (2013).
- 1942 — Roni Džejms Dio, američki muzičar. (prem. 2010)
- 1942 — Mira Marković, srpska političarka i sociološkinja, supruga Slobodana Miloševića. (prem. 2019)
- 1942 — Siksto Rodrigez, američki muzičar. (prem. 2023)
- 1943 — Artur Eš, američki teniser. (prem. 1993)
- 1945 — Virdžinija Vejd, engleska teniserka.
- 1953 — Sten Buš, američki muzičar.
- 1954 — Nil Tenant, engleski muzičar i novinar, najpoznatiji kao član dua Pet Shop Boys.
- 1958 — Fiona Šo, irska glumica.
- 1965 — Mitar Mrkela, srpski fudbaler.
- 1972 — Sofija Vergara, kolumbijsko-američka glumica, TV voditeljka i model.
- 1975 — Mina Lazarević, srpska glumica.
- 1975 — Stefaun Karl Stefaunson, islandski glumac i pevač. (prem. 2018)
- 1977 — Čuetel Edžiofor, engleski glumac, pevač, reditelj i scenarista.
- 1980 — Džesika Simpson, američka pevačica, glumica i modna dizajnerka.
- 1982 — Hektor Paez, kolumbijski biciklista.
- 1983 — Julija Vakulenko, ukrajinska teniserka.
- 1985 — Mario Gomez, nemački fudbaler.
- 1985 — Kejleb Grin, američki košarkaš.
- 1991 — Nemanja Jaramaz, srpski košarkaš.
- 1991 — Džonatan Kafu, brazilski fudbaler.
- 1993 — Jirži Veseli, češki teniser.
- 1999 — Nevena Naumčev, srpska košarkašica.
- 2001 — Izabela Mersed, američka glumica i pevačica.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 138 — Hadrijan, rimski car. (rođ. 76)
- 1099 — El Sid, španski nacionalni junak. (rođ. otprilike 1040)
- 1559 — Anri II, kralj Francuske (1547—59). (rođ. 1519)
- 1584 — Vilem I Ćutljivi, prvi nasledni namesnik Holandije. (rođ. 1533)
- 1851 — Luj Dager, francuski umetnik, hemičar i fotograf. Tvorac dagerotipije. (rođ. 1787)
- 1884 — Pol Morfi, američki šahista. (rođ. 1837)
- 1934 — Mirko Korolija, srpski književnik i političar. (rođ. 1886)[3]
- 1941 — Dželi Rol Morton, američki pijanista i kompozitor. (rođ. 1890)
- 1986 — Dušan Antonijević, jugoslovenski i srpski filmski i pozorišni glumac. (rođ. 1912)[4]
- 1989 — Mel Blank, američki glumac. (rođ. 1926)[5]
- 2006 — Šamil Basajev, čečenski terorista. (rođ. 1965)
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi izvor]
- ^ Thomas J. Davis (2009). John Calvin. Infobase Publishing. str. 12—. ISBN 978-1-4381-0660-1.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 31.
- ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 373.
- ^ „ANTONIJEVIĆ Dušan”. snp.org.rs. Pristupljeno 19. 1. 2024.
- ^ „Mel Blanc | American entertainer”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 8. 4. 2020.