16. mart
16. mart (16.03) je 75. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (76. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 290 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| mart | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
- 597. p. n. e. — Vavilonci su zauzeli Jerusalim i umesto Joahina za kralja su postavili Zedekiju.
- 1244 — Nakon uspešne opsade Montsegura, vojska francuskih rojalista je spalila oko 210 katara.
- 1521 — Portugalski moreplovac Ferdinand Magelan stigao na Filipine, gde je krajem aprila poginuo u sukobu s domorocima. Posle tri godine plovidbe oko sveta, u Španiju se 1522. od pet brodova njegove ekspedicije vratila samo „Viktorija“ sa 18 članova posade. Tim putovanjem je prvi put oplovljena Zemlja.
- 1792 — Švedski kralj Gustav III smrtno ranjen tokom maskenbala u „Rojal operi“ u Stokholmu. Preminuo je 29. marta. Taj atentat bio je inspiracija Verdiju za operu „Bal pod maskama“.
- 1827 — U Njujorku izašle prve američke novine za crnce „Freedom's Journal“.
- 1851 — Španija zaključila konkordat s Vatikanom, prema kojem je rimokatolicizam postao jedina vera u Španiji, a obrazovanje i štampa su stavljeni pod kontrolu crkve.
- 1861 — U Beču počeo izlaziti dnevni list „Ost und Vest“. List je pokrenuo i uređivao Karlovčanin Imbro Ignjatijević Tkalac, a potpomagali su ga srpski knez Mihailo Obrenović i biskup Josip Juraj Štrosmajer.
- 1862 — Đulijus Majnl, kompanija koja se bavi kafom još od 1862, rešila je da obeleži Svetski dan poezije, 21. mart, tako što će u preko 1000 kafea u 23 države među kojima su Britanija, SAD i Australija, održati neobičnu akciju. Kafu neće morati da plati nijedan gost koji konobaru ponudi jednu svoju pesmu.
- 1926 — Američki fizičar Robert Godard izveo je prvo uspešno lansiranje rakete na tečno gorivo, koja je dostigla 56 m udaljenosti za 2,5 sekunde.
- 1934 — U Rimu potpisan italijansko-mađarsko-austrijski protokol kojim je formiran Dunavski blok protiv Male antante Čehoslovačke, Rumunije i Jugoslavije.
- 1935 — Adolf Hitler izdao dekret kojim je nemačkoj armiji osigurao 500.000 naoružanih vojnika. Time je potpuno odbacio Versajski ugovor sklopljen posle Prvog svetskog rata kojim je Nemačkoj dozvoljeno samo 100.000 ljudi pod oružjem.
- 1953 — Josip Broz Tito doputovao u Ujedinjeno Kraljevstvo, što je bila prva poseta šefa jugoslovenske države jednoj zapadnoj zemlji posle Drugog svetskog rata.
- 1967 — U zagrebačkom listu „Vjesnik“ objavljena je „Deklaracija o nazivu i položaju hrvatskog jezika“ koju su podržali Matica hrvatska, Društvo književnika Hrvatske i 16 drugih ustanova i organizacija. Rastući hrvatski nacionalizam, oličen u ovom dokumentu, dobio je odgovor u „Predlogu za razmišljanje Društva književnika Srbije“, koji su potpisala 42 srpska pisca.
- 1968 — Tokom Vijetnamskog rata američki vojnici masakrirali su najmanje 347 civila u selu Mi Laj.
- 1978 —
- Pripadnici terorističke organizacije „Crvene brigade“ kidnapovale su u Rimu istaknutog italijanskog političara i bivšeg premijera Alda Mora, zahtevajući da se puste na slobodu uhapšeni članovi njihove organizacije. Teroristi su Mora držali u zatočeništvu do maja 1978, a potom su ga ubili.
- Više od 250 hiljada tona nafte iscurelo u blizini Portsala u Francuskoj nakon havarije broda „Amoko Kadiz“.
- 1985 — U Bejrutu otet američki novinar Teri Anderson. On je pušten na slobodu 4. decembra 1991, nakon gotovo sedam godina zatočeništva.
- 1988 — Iračke vlasti su hemijskim oružjem ubile oko 5.000 civila Kurda u gradu Halabdža na severu zemlje. Tokom te godine armija iračkog predsednika Sadama Huseina izvela je osam vojnih operacija u tom delu Iraka.
- 1991 — Predsednik Srbije, Slobodan Milošević, u televizijskom obraćanju građanima poručio da se Srbija povlači iz rada Predsedništva SFRJ, nakon što je ono odbilo predlog generalskog vrha JNA o uvođenju vanrednog stanja u Jugoslaviji.
- 1993 — U eksploziji podmetnute bombe u indijskom gradu Kalkuta poginulo je 69 ljudi.
- 1998 — Vatikan izrazio žaljenje zbog toga što pojedini pripadnici rimokatoličke crkve nisu učinili dovoljno da tokom Drugog svetskog rata pomognu Jevrejima izloženim nacističkom progonu, ali je odbacio zahteve da osudi ponašanje tadašnjeg pape Pija XII.
- 1999 — Svih 20 članova Evropske komisije, najvišeg izvršnog tela Evropske unije, podnelo je ostavke zbog optužbi za prevare, korupciju i loše upravljanje finansijama. To su bile prve ostavke od osnivanja tog tela 1958.
- 2002 — U eksploziji u selu Lučane, kraj Bujanovca, nastanjenim većnskim albanskim stanovništvom, uništena je poslednja srpska kuća.
- 2004 — Hrvatski premijer Ivo Sanader posetio je Jasenovac. On je položio venac na obnovljeni spomenik i odao poštu žrtvama ustaškog koncentracionog logora iz doba Nezavisne Države Hrvatske (NDH), koji je tu bio od 1941. do 1945. godine.
- 2006 —
- Predsednik Crne Gore Filip Vujanović izjavio da je preuzeo vrhovnu komandu nad svim rodovima Vojske Srbije i Crne Gore na teritoriji Crne Gore. Tadić i Stanković osporili ovaj potez, Vlada Srbije zatražila objašnjenje od Marovića. više informacija...
- Beograd proglašen za „Grad budućnosti južne Evrope” u takmičenju Fajnenšl tajmsa.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1750 — Karolina Heršel, nemačko-britanska astronomkinja. (prem. 1848)[1]
- 1789 — Georg Om, nemački fizičar i matematičar, autor zakona o električnom otporu. (prem. 1854)[2]
- 1839 — Sili Pridom, francuski književnik, prvi dobitnik Nobelove nagrade za književnost. (prem. 1907)[3]
- 1859 — Aleksandar Popov, ruski fizičar i elektroinženjer. (prem. 1906)[4]
- 1916 — Mersedes Makejmbridž, američka glumica. (prem. 2004)[5]
- 1918 — Frederik Rajnes, američki fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1995). (prem. 1998)[6]
- 1923 — Vasa Popović, srpski pisac, scenarista, novinar, satiričar i humorista. (prem. 2007)[7]
- 1926 — Džeri Luis, američki komičar, glumac i reditelj. (prem. 2017)
- 1932 — Boro Begović, srpski glumac. (prem. 1993)[8]
- 1934 — Vlaho Orlić, srpski vaterpolista i vaterpolo trener. (prem. 2010)
- 1941 — Bernardo Bertoluči, italijanski reditelj i scenarista. (prem. 2018)[9]
- 1949 — Viktor Garber, kanadsko-američki glumac i pevač.
- 1950 — Edhem Šljivo, bosanskohercegovački fudbaler.[10]
- 1953 — Izabel Iper, francuska glumica.[11]
- 1953 — Ričard Stolman, američki programer i osnivač fondacije za slobodni softver.[12]
- 1955 — Ljiljana Đurić, srpska glumica.
- 1959 — Jens Stoltenberg, švedski političar.[13]
- 1964 — Gor Verbinski, američki reditelj, scenarista i producent.
- 1965 — Sergej Bazarevič, ruski košarkaš i košarkaški trener.[14]
- 1965 — Belen Rueda, španska glumica.[15]
- 1972 — Velibor Radović, crnogorsko-izraelski košarkaš i košarkaški trener.[16]
- 1975 — Sijena Gilori, engleska glumica i model.[17]
- 1977 — Monika Kruz, španska glumica i plesačica.[18]
- 1980 — Felipe Rejes, španski košarkaš.[19]
- 1984 — Aleksandar Rašić, srpski košarkaš.[20]
- 1986 — Aleksandra Dadario, američka glumica.[21]
- 1987 — Džamont Gordon, američki košarkaš.[22]
- 1989 — Blejk Grifin, američki košarkaš.[23]
- 1991 — Džastin Kobs, američko-crnogorski košarkaš.[24]
- 1994 — Džoel Embid, kamerunski košarkaš.[25]
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 37 — Tiberije, rimski car. (rođ. 42)[26]
- 455 — Valentinijan III, rimski car. (rođ. 419)[27]
- 1736 — Đovani Batista Pergolezi, italijanski muzičar. (rođ. 1710)[28]
- 1923 — Aleksandar Lodigin, sovjetski pronalazač. (rođ. 1847)[29]
- 1930 — Migel Primo de Rivera, španski general. (rođ. 1870)[30]
- 1940 — Selma Lagerlef, švedska književnica, nobelovac. (rođ. 1858)[31]
- 1945 — Ana Frank, jedna od najpoznatijih jevrejskih žrtava holokausta. (rođ. 1929)[32]
- 1975 — Aleksandar D. Đurić, advokat, pisac i prevodilac. (rođ. 1891)[33]
- 1985 — Milutin-Tine Živković, harmonikaš. (rođ. 1918)[34]
- 1998 — Bendžamin Spok, američki pedijatar, psihijatar, humorista, idejni tvorac hipi-pokreta. (rođ. 1903)
- 2002 —
- Danilo Bata Stojković, srpski filmski i pozorišni glumac. (rođ. 1934)[35]
- Jovan Deretić je bio srpski istoričar književnosti (rođ. 1934)[36]
- 2010 —
- Ksenija Pajčin, srpska pevačica (rođ. 1977)[37]
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Srpska pravoslavna crkva slavi:
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Caroline Herschel | Biography, Discoveries, & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 22. 1. 2020.
- ^ „Georg Ohm | Biography & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Sully Prudhomme | French poet | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Aleksandr Popov | Russian engineer | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Mercedes McCambridge”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Frederick Reines | American physicist | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Vasa Popovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Boro Begovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Bernardo Bertolucci”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ Strack-Zimmermann, Benjamin. „Edhem Šljivo (Player)”. www.national-football-teams.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Isabelle Huppert”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Richard Stallman | Biography, Free Software Foundation, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Jens Stoltenberg”. NATO Engages (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „BAZAREVICH, SERGEY - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Belén Rueda”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „KK Crvena zvezda”. web.archive.org. 2016-05-07. Arhivirano iz originala 07. 05. 2016. g. Pristupljeno 2022-01-30. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. maj 2016)
- ^ „Sienna Guillory”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Mónica Cruz”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „REYES, FELIPE - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „RASIC, ALEKSANDAR - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Alexandra Daddario”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ j.t.d, ABA liga. „Jamont Gordon > Player : ABA League”. ABA Liga (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Blake Griffin Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 19. 03. 2014. g. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ Eurobasket. „Justin Cobbs Player Profile, KK Buducnost Voli Podgorica, News, Stats - Eurobasket”. Eurobasket LLC. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Joel Embiid Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 30. 10. 2016. g. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ Robin Seager (15. 4. 2008). Tiberius. John Wiley & Sons. str. 206—. ISBN 978-0-470-77541-7.
- ^ Henry Fynes Clinton (1850). Fasti Romani: Appendix. From the death of Augustus to the death of Heraclius. University Press. str. 137–.
- ^ „Giovanni Battista Pergolesi | Italian composer | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Alexander Nikolayevich Lodygin”. www.lamptech.co.uk. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Miguel Primo de Rivera | Spanish dictator | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Selma Lagerlöf | Swedish author”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 24. 4. 2020.
- ^ „Anne Frank | Biography, Age, Death, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 186.
- ^ „Milutin 'Tine' Zivkovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Danilo 'Bata' Stojkovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Umro je istoričar književnosti Jovan Deretić”. srpskilegat.rs. Pristupljeno 23. 1. 2022.
- ^ „Ksenija Pajčin”. Blic.rs. Pristupljeno 2022-01-30.