19. oktobar
19. oktobar (19.10.) je 292. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (293. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 73 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| oktobar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
- 202. p. n. e. — Hanibal je izgubio u bici kod Zame. To je završna bitka Drugog punskog rata.
- 439 — Vandali, predvođeni kraljem Gejserihom, su osvojili Kartaginu, koja je postala glavni grad vandalske države u Africi.
- 1781 — Kod Jorktauna u Virdžiniji, predstavnici britanskog komandanta lorda Kornvolisa su predali Kornvolisov mač i zvanično se predali Džordžu Vašingtonu i grofu de Rošambu.
- 1812 — Napoleonove trupe su počele povlačenje iz Moskve.
- 1813 — Okončana je Bitka naroda kod Lajpciga u kojoj su ujedinjene vojske više evropskih država, predvođene Rusijom, Pruskom i Austrijom porazile Napoleona i prisilile ga da se povuče preko Rajne.
- 1872 — U Novom Južnom Velsu u Australiji nađen je „Holtermanov grumen“, ploča škriljca težine 235,14 kilograma, u kojoj je bilo 82,11 kilograma zlata, najveća količina koja je dosad pronađena.
- 1915 — Rusija i Italija su u Prvom svetskom ratu objavile rat Bugarskoj, koja je, pored proglašenja neutralnosti, napala srpsku vojsku 6. oktobra i time se priključila Centralnim silama.
- 1918 — U Zagrebu je Narodno vijeće Slovenaca, Hrvata i Srba donelo Deklaraciju o ujedinjenju svih Južnih Slovena u jednu državu.
- 1932 — U Beogradu je otvoren Kolarčev narodni univerzitet, zadužbina Ilije Milosavljevića Kolarca, koji je u tu svrhu testamentom zaveštao oko 50.000 dukata.
- 1935 — Društvo naroda uvela je sankcije protiv Italije zbog invazije na Etiopiju.
- 1944 — Počela je Gvatemalska revolucija kada je grupa oficira predvođena Franciskom Havijerom Aranom i Hakobom Arbenzom pokrenula puč protiv diktatora Horhea Ubika.
- 1954 — Zaključen je Anglo-egipatski sporazum o povlačenju britanskih trupa iz zone Sueckog kanala u roku od 20 meseci.
- 1964 — U udesu sovjetskog aviona Iljušin Il-18, koji se srušio na Avalu, poginuli su svi putnici među kojima je bila šestočlana delegacija sovjetske armije sa maršalom Sergejem Birjuzovom na čelu.
- 1987 —
- Kao odmazda za iranske napade na brodove u Persijskom zalivu, Ratna mornarica Sjedinjenih Američkih Država je onesposobila tri iranske naftne platforme.
- (Crni ponedeljak) Dau Džons industrijski indeks je pao 22% ili 508 bodova. Ovo se smatra krah berze.
- 1994 — U eksploziji bombe, koju je u gradskom autobusu u Tel Avivu aktivirao bombaš-samoubica, poginule su 22 i ranjeno više od 40 osoba.
- 2000 — Međunarodni sud za ratne zločine u Ruandi osudio je bivšeg premijera Ruande Žana Kambandu na doživotni zatvor zbog genocida počinjenog 1994, kada je ubijeno oko pola miliona pripadnika plemena Tutsi i Hutu.
- 2001 — Najmanje 350 ljudi nastradalo je kada je prenatrpani brod, koji je prevozio iračke emigrante, na putu od Sumatre ka Australiji potonuo u blizini Jave.
- 2005 — U Bagdadu je počelo suđenje bivšem iračkom lideru Sadamu Huseinu.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1862 — Ogist Limijer, francuski hemičar i industrijalac. (prem. 1954)
- 1895 — Luis Mamford, američki istoričar, filozof, sociolog i književni kritičar. (prem. 1990)
- 1895 — Danilo Dajković, mitropolit crnogorsko-primorski od 1961. do 1990, poslednji veteran Prvog svetskog rata iz Crne Gore (prem. 1993)
- 1899 — Migel Anhel Asturijas, gvatemalski književnik, dobitnik Nobelove nagrade za književnost (1967). (prem. 1974)
- 1910 — Subramanijan Čandrasekar, indijsko-američki astrofizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1983). (prem. 1995)
- 1916 — Emil Giljels, sovjetski pijanista. (prem. 1985)
- 1927 — Pjer Alešinski, belgijski slikar, crtač i grafičar.
- 1935 — Agne Simonson, švedski fudbaler. (prem. 2020)
- 1940 — Majkl Gambon, irski glumac. (prem. 2023)
- 1944 — Piter Toš, jamajkanski rege muzičar. (prem. 1987)
- 1945 — Divajn, američki glumac, pevač i dreg kraljica. (prem. 1988)
- 1945 — Džon Litgou, američki glumac, muzičar, pesnik i pisac.
- 1946 — Filip Pulman, engleski pisac.
- 1952 — Veronika Kastro, meksička glumica, pevačica, producentkinja i TV voditeljka.
- 1954 — Sem Alardajs, engleski fudbaler i fudbalski trener.
- 1954 — Ken Stot, škotski glumac.
- 1960 — Dženifer Holidej, američka muzičarka i glumica.
- 1962 — Evander Holifild, američki bokser.
- 1962 — Trejsi Ševalije, američko-britanska spisateljica.
- 1966 — Dejvid Kameron, britanski političar, premijer Ujedinjenog Kraljevstva (2010—2016).
- 1966 — Tatjana Pujin, srpska glumica.
- 1966 — Gorčin Stojanović, srpski reditelj.
- 1966 — Džon Favro, američki glumac, reditelj, scenarista i producent.
- 1969 — Trej Parker, američki glumac, animator, scenarista, producent, reditelj i muzičar.
- 1977 — Džejson Rajtman, američko-kanadski reditelj, scenarista i producent.
- 1979 — Branimir Bajić, bosanskohercegovački fudbaler.
- 1981 — Hejki Kovalajnen, finski automobilista, vozač Formule 1.
- 1983 — Rebeka Ferguson, švedska glumica.
- 1987 — Samjuel Grot, australijski teniser.
- 1988 — Saša Starović, srpski odbojkaš.
- 1989 — Nikolija Jovanović, srpska pevačica.
- 1989 — Mindaugas Kuzminskas, litvanski košarkaš.
- 1990 — Dušan Jovančić, srpski fudbaler.
- 1992 — Koko de Mal, srpska pornografska glumica.
- 1992 — Nemanja Nikolić, srpski fudbaler.
- 1994 — Matej Mohorič, slovenački biciklista.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 993 — Konrad I od Burgundije, kralj Burgundije. (rođ. 925)
- 1216 — Jovan bez Zemlje, engleski kralj. (rođ. 1167)
- 1587 — Frančesko I Mediči, vojvoda Toskane. (rođ. 1541)
- 1745 — Džonatan Svift, engleski pisac irskog porekla. (rođ. 1667)
- 1813 — Jozef Ponjatovski, poljski general i francuski feldmaršal. (rođ. 1763)
- 1851 — Marija-Tereza-Šarlota od Francuske. (rođ. 1778)
- 1875 — Čarls Vitston, engleski fizičar. (rođ. 1802)
- 1889 — Luis I od Portugalije, kralj Portugalije. (rođ. 1838)
- 1893 — Lusi Stoun, američka govornica. (rođ. 1818)
- 1905 — Virdžil Erp, američki maršal. (rođ. 1843)
- 1916 — Joanis Frangudis, grčki strelac. (rođ. 1863)
- 1936 — Lu Sjuen, kineski pisac. (rođ. 1881)
- 1937 — Ernest Raderford, novozelandski fizičar engleskog porekla. (rođ. 1871)
- 1938 — Đorđe Genčić, industrijalac, vlasnik rudnika, ministar unutrašnjih poslova u vreme kralja Aleksandra Obrenovića, politički „vođa“ zavere protiv kralja Aleksandra i gradonačelnik Niša. (rođ. 1861)
- 1938. — Arsen Karađorđević, sin kneza Aleksandra Karađorđevića. (rođ. 1859)
- 1943 — Svetozar Kosorić, narodni heroj Jugoslavije. (rođ. 1913)
- 1943 — Kamij Klodel, francuska vajarka i slikarka. (rođ. 1864)[1]
- 1945 — Plutarko Elijas Kaljes, meksički general i političar. (rođ. 1877)
- 1952 — Ernst Šteruvic, austrijski političar. (rođ. 1874)
- 1964 — Sergej Birjuzov, sovjetski maršal i narodni heroj Jugoslavije. (rođ. 1904)
- 1969 — Lejsi Hern, američki atletičar. (rođ. 1881)
- 1970 — Lazaro Kardenas, meksički političar. (rođ. 1895)
- 1978 — Gig Jang, američki glumac. (rođ. 1913)
- 1983 — Moris Bišop, grenadski političar i revolucionar. (rođ. 1944)
- 1984 — Ježi Popjeluška, poljski sveštenik. (rođ. 1947)
- 1986 — Karlo Bulić, hrvatski i srpski glumac. (rođ. 1910)
- 1986. — Samora Mašel, predsednik Mozambika. (rođ. 1933)
- 1987 — Džeklin du Pre, engleska violončelistkinja. (rođ. 1945)
- 1997 — Dušan Kostić, srpski književnik (rođ. 1917)[2]
- 1999 — Natali Sarot, francuska književnica. (rođ. 1900)
- 2003 — Alija Izetbegović, bosanski političar (rođ. 1925)
- 2016 — Milka Canić, srpski lektor (rođ. 1944)
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Srpska pravoslavna crkva danas proslavlja
- Sveti apostol Toma
Vidi još[uredi izvor]
- ^ Schmoll, Josef A. (1999). Auguste Rodin and Camille Claudel. Munich: Prestel. str. 113. ISBN 978-3-79132-005-2.
- ^ „Dušan Kostić”. poezijasustine.rs. Pristupljeno 31. 1. 2022.