30. oktobar
30. oktobar (30.10.) je 303. dan godine po gregorijanskom kalendaru (304. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 62 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| oktobar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
- 1485 — Krunisanjem Henrija VII okončani su engleski Ratovi ruža.
- 1864 — Potpisan Bečki mir kojim je Danska prinuđena da Pruskoj prepusti pokrajine Šlezvig, Holštajn i Lauenburg.
- 1905 — Tokom Prve ruske revolucije ruski car Nikolaj II Aleksandrovič Romanov „Oktobarskim manifestom“ ponudio šire biračko pravo, izabran parlament sa zakonodavnom vlašću i garanciju građanskih sloboda.
- 1918 — Kapitulacijom Turske, koja je u Prvi svetski rat ušla 1914. na strani Centralnih sila, prestala da postoji Otomanska imperija.
- 1922 — Dva dana posle Marša na Rim Benito Musolini formirao prvu fašističku vladu u Italiji.
- 1938 — Orson Vels je svojim radijskim izvođenjem drame Rat svetova Herberta Džordža Velsa izazvao paniku kod dela slušalaca u SAD.
- 1961 — Sovjetska hidrogenska Car bomba, najjače nuklearno oružje koje je ikada detoniralo, je isprobana iznad Nove Zemlje u Severnom ledenom okeanu.
- 1974 — Nokautom nad Džordžom Formanom Muhamed Ali se u 32. godini vratio boksu.
- 1975 —
- Princ Huan Karlos preuzeo vođstvo Španije od teško obolelog diktatora Fransiska Franka.
- Kod Praga se srušio avion Daglas DC-9 jugoslovenske kompanije Ineks-Adrija, u kom je poginulo 75 putnika, čehoslovačkih turista koji su se vraćali sa letovanja na Jadranu.
- 1990 — Kina objavila rezultate popisa stanovništva prema kom njena populacija 1,013 milijardi ljudi.
- 1995 — Sa 50,6% glasova „za“ stanovnici Kvebeka izjasnili se na referendumu protiv nezavisnosti te kanadske provincije.
- 1998 — Na osnovu sporazuma predstavnika Vojske Jugoslavije i NATO, potpisanog 15. oktobra, avioni NATO počeli misiju nadgledanja vazdušnog prostora Kosova pod nazivom „Orlovo oko“.
- 2000 — Sudija Vrhovnog suda Španije, njegov telohranitelj i vozač ubijeni, još 35 osoba povređeno u eksploziji automobila-bombe u Madridu, za koju su osumnjičeni pripadnici baskijskog separatističkog pokreta ETA.
- 2001 — Londonski klub poverilaca smanjio Jugoslaviji dug za 600 miliona dolara, sa 2,8 na 2,2 milijarde.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1735 — Džon Adams, američki državnik. (prem. 1826)
- 1762 — Andre de Šenije, francuski pisac. (prem. 1794)
- 1839 — Alfred Sisli, englesko-francuski slikar. (prem. 1899)
- 1871 — Pol Valeri, francuski pjesnik. (prem. 1945)
- 1885 — Ezra Paund, američki pjesnik. (prem. 1972)
- 1906 — Đuzepe Farina, italijanski automobilista. (prem. 1966)
- 1931 — Đorđe Marjanović, srpski pevač. (prem. 2021)
- 1932 — Luj Mal, francuski reditelj, scenarista i producent. (prem. 1995)
- 1932 — Božidar Timotijević, srpski književnik, pesnik i novinar. (prem. 2001)
- 1934 — Milić od Mačve, srpski slikar. (prem. 2000)
- 1939 — Grejs Slik, američka muzičarka i umetnica, najpoznatija kao pevačica grupa Jefferson Airplane, Jefferson Starship i Starship.
- 1941 — Teodor V. Henš, nemački fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (2005).
- 1948 — Zvonimir Zoričić, hrvatski glumac. (prem. 2015)
- 1949 — Leon Ripi, američki glumac.
- 1957 — Kevin Polak, američki glumac i komičar.
- 1960 — Dijego Armando Maradona, argentinski fudbaler i fudbalski trener. (prem. 2020)
- 1961 — Zoran Tucić, srpski likovni umetnik i arhitekta.
- 1964 — Žan-Mark Bosman, belgijski fudbaler.
- 1966 — Zoran Milanović, hrvatski političar i pravnik, premijer Hrvatske (2011—2016).
- 1966 — Abu Musab el Zarkavi, jordanski gerilac i terorista. (prem. 2006)
- 1967 — Ilija Lupulesku, srpsko-američki stonoteniser.
- 1970 — Nija Long, američka glumica.
- 1973 — Adam Kopland, kanadski glumac i rvač.
- 1978 — Džerod Henderson, američki košarkaš.
- 1981 — Moris Bejli, američko-jamajkanski košarkaš
- 1981 — Ivanka Tramp, američki model.
- 1982 — Klemans Poezi, francuska glumica i model.
- 1986 — Tomas Morgenštern, austrijski ski-skakač.
- 1991 — Tomaš Satoranski, češki košarkaš.
- 1994 — Dušan Kutlešić, srpski košarkaš.
- 1996 — Devin Buker, američki košarkaš.
- 1997 — Predrag Vasić, srpski glumac.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 1757 — Osman III, sultan Osmanlijskog carstva
- 1830 — Petar I Petrović Njegoš, crnogorski vladika.
- 1895 — Toša Anastasijević, srpski glumac. (rođ. 1851)[1]
- 1902 — Jovan Paču, srpski kompozitor i pijanista (rođ. 1847)
- 1910 — Anri Dinan, švajcarski filantrop.
- 1959 — Pio Baroha, španski književnik (rođ. 1872)
- 1975 — Gustav Ludvig Herc, njemački fizičar i dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1921.
- 1977 — Gustav Krklec, hrvatski književnik (rođ. 1899)[2]
- 1999 — Ratko Čolić, jugoslovenski fudbaler. (rođ. 1918)
- 2002 — Rudolf Bruči, hrvatski kompozitor (rođ. 1917)
- 2007 — Srđan Mrkušić, srpski fudbaler i trener. (rođ. 1915)
- 2013 — Janoš Tot, srpski glumac.
- 2017 — Milan Radulović, srpski književnik i pisac.
- 2020 — Amfilohije Radović, mitropolit crnogorsko-primorski.
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- 1817 — Simon Bolivar osnovao prvu nezavisnu vladu Venecuele.
- 1869 — Izvođenjem alegorijske slike Đorđa Maletića „Posmrtna slava kneza Mihaila“, u Beogradu otvorena nova zgrada Narodnog pozorišta, izgrađena po projektu Aleksandra Bugarskog.
- 1918 — Slovačka proglasila odvajanje od Mađarske i ujedinjenjem s Češkom formirala Čehoslovačku, prvu državu stvorenu posle raspada Austrougarske u Prvom svetskom ratu.
- 1973 — Pušten u saobraćaj most na Bosforu koji povezuje Evropu i Aziju.
- Srpska pravoslavna crkva danas proslavlja
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „ANASTASIJEVIĆ Toša”. snp.org.rs. Pristupljeno 18. 1. 2024.
- ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 401.
Vidi još[uredi izvor]