14. oktobar
(preusmereno sa 14. октобра)
14. oktobar (14.10.) je 287. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (288. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 78 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| oktobar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
- 1066 — Vojska Vilijama Osvajača je porazila englesku vojsku kod Hejstingsa i ubila Harolda Godvinsona, poslednjeg krunisanog anglosaksonskog kralja Engleske.
- 1322 — Vojska škotskog kralja Roberta I u bici kod Bilanda teško porazila engleske trupe kralja Edvarda II. Taj poraz prisilio Englesku da prizna nezavisnost Škotske.
- 1702 - Bitka kod Fridlingena tokom Rata za špansko nasleđe. Francuska vojska izvojevala je Pirovu pobedu nad vojskom Svetog rimskog carstva.
- 1806 — Napoleonove trupe pobedile Pruse i Saksonce u bitkama kod Jene i Auerštata. U narednih šest nedelja Napoleon pokorio Prusku.
- 1809 — Bečkim mirom Austrija prinuđena da Trst, deo Hrvatske i Dalmacije preda Napoleonovoj Francuskoj, Galiciju Poljskoj i Rusiji, a distrikt In Bavarskoj.
- 1892 — Prvi tramvaj u Beogradu
- 1912 — U Milvokiju nepoznato lice pucalo u predsednika SAD Teodora Ruzvelta. Debeli kaput i svežanj rukopisa u unutrašnjem džepu sprečili da metak dođe do tela.
- 1913 — U najtežoj rudarskoj nesreći u Ujedinjenom Kraljevstvu, u rudniku uglja kod Glamorgena u Velsu poginulo 439 rudara.
- 1933 — Nacistička Nemačka napustila Ligu naroda i Konferenciju o razoružanju u Ženevi.
- 1939 — Više od 800 britanskih mornara poginulo kada je, na početku Drugog svetskog rata, nemačka podmornica „U 47“ uplovila u britansku ratnu luku i torpedima potopila brod „Rojal ouk“.
- 1941 —
- 1944 — Britanske i grčke snage oslobodile Atinu koja je bila pod nemačkom okupacijom od aprila 1941.
- 1947 — Tokom probnog leta američkog vojnog aviona na mlazni pogon, kapetan Čarls Jeger postao prvi čovek koji je probio zvučni zid.
- 1964 — Nobelovu nagradu za mir dobio američki borac za ljudska prava crnaca Martin Luter King.
- 1973 — U Tajlandu vlada Tanoma Kitikačorna primorana da podnese ostavku pošto je armija odbacila njegov zahtev da silom uguši studentske demonstracije.
- 1988 — Egipćanin Nagib Mahfuz postao prvi arapski pisac koji je dobio Nobelovu nagradu za književnost.
- 1994 — Nobelovu nagradu za mir podelili premijer Izraela Jicak Rabin, šef izraelske diplomatije Šimon Peres i vođa Palestinske oslobodilačke organizacije Jaser Arafat.
- 2000 — Alija Izetbegović, poslednji ratni lider na prostoru bivše Jugoslavije, povukao se iz Predsedništva Bosne i Hercegovine. Zamenio ga Halid Genjac.
- 2001 — U nigerijskom gradu Kano ubijeno najmanje 200 antiameričkih demonstranata koji su dva dana palili crkve, džamije i radnje.
- 2012 — Feliks Baumgartner uspešno skočio na zemlju iz helijumskog balona iz stratosfere u projektu Red Bul Stratos, sa visine od 38.045 m, u toku koga je postavio tri svetska rekorda u padobranstvu.
- 2014 —
- U snežnoj oluji i lavini na nepalskim Himalajima poginulo 43 ljudi.
- Na fudbalskoj utakmici između Srbije i Albanije u kvalifikacijama za Evropsko prvenstvo u fudbalu 2016 u Beogradu, izbili su nemiri nakon što je na teren uleteo dron noseći zastavu Velike Albanije.
- 2015 — U samoubilačkom bombaškom napadu u Pakistanu ubijeno najmanje 7, a povređeno 13 osoba.
- 2017 — U bombaškom napadu kamionom sa eksplozivom u Somaliji ubijeno 358 ljudi a povređeno više od 400.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1257 — Pšemisl II, kralj Poljske. (prem. 1296)[1]
- 1404 — Marija Anžujska, kraljica Francuske. (prem. 1463)
- 1630 — Sofija Hanoverska, vojvotkinja od Braunšvajga-Lineburga. (prem. 1714)[2]
- 1633 — Džejms II Stjuart, kralj Engleske. (prem. 1701)
- 1644 — Vilijam Pen, engleski filozof i preduzetnik. (prem. 1718)
- 1784 — Fernando VII od Španije, kralj Španije. (prem. 1833)
- 1840 — Dmitrij Pisarev, ruski pisac. (prem. 1868)
- 1871 — Aleksandar fon Zemlinski, austrijski kompozitor. (prem. 1942)[3]
- 1882 — Emon de Valera, irski državnik. (prem. 1975)
- 1890 — Dvajt D. Ajzenhauer, američki general i državnik. (prem. 1969)
- 1893 — Lilijan Giš, američka glumica. (prem. 1993)[4]
- 1906 — Hana Arent, nemačka politička teoretičarka i filozofkinja. (prem. 1975)[5]
- 1910 — Džon Vuden, američki košarkaš i košarkaški trener. (prem. 2010)[6]
- 1914 — Rejmond Dejvis ml., američki hemičar i fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku. (prem. 2006)
- 1919 — Dragoslav Avramović, srpski ekonomista, guverner Narodne banke Jugoslavije i dopisni član SANU. (prem. 2001)
- 1921 — Rade Marković, srpski glumac. (prem. 2010)
- 1926 — Dragoslav Grbić, srpski književnik. (prem. 1983)[7]
- 1927 — Rodžer Mur, engleski glumac. (prem. 2017)
- 1930 — Mobutu Sese Seko, predsednik Zaira. (prem. 1997)
- 1931 — Duško Gojković, srpski džez trubač, kompozitor i aranžer. (prem. 2023)
- 1934 — Ljubomir Popović, srpski slikar. (prem. 2016)
- 1939 — Ralf Loren, američki modni dizajner, filantrop i preduzetnik.
- 1940 — Klif Ričard, engleski muzičar i glumac.
- 1944 — Udo Kir, nemački glumac.
- 1946 — Fransoa Bozize, političar iz Centralnoafričke Republike.
- 1959 — Aco Petrović, srpski košarkaški trener. (prem. 2014)
- 1967 — Savana Samson, američka pornografska glumica.
- 1969 — Viktor Onopko, ruski fudbaler.
- 1972 — Amanda Di, američka pornografska glumica.
- 1974 — Džesika Drejk, američka pornografska glumica.
- 1974 — Viktor Retlin, švajcarski atletičar.
- 1975 — Flojd Landis, američki biciklista.
- 1977 — Zoran Banović, crnogorski fudbalski golman.
- 1978 — Pol Hanter, engleski igrač snukera. (prem. 2006)
- 1978 — Ašer, američki muzičar i glumac.
- 1980 — Ben Višo, engleski glumac.[8]
- 1983 — Beti Hajdler, nemačka atletičarka.
- 1985 — Ivan Pernar, hrvatski političar.
- 1992 — Ahmed Musa, nigerijski fudbaler.
- 1996 — Miroslav Bogosavac, srpski fudbaler.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 996 — El Aziz, fatimidski kalif. (rođ. 955)
- 1066 — Harold II Engleski, engleski kralj. (rođ. 1022)
- 1092 — Nizam al-Mulk, persijski učenjak. (rođ. 1018)
- 1631 — Sofija Meklenburška, kraljica Danske. (rođ. 1557)
- 1883 — Marija Trandafil srpska dobrotvorka, podigla je zgradu za sirotište u kojoj se danas nalazi sedište Matice srpske. (rođ. 1816)
- 1944 — Ervin Romel, nemački feldmaršal. (rođ. 1891)
- 1944 — Marko Murat, srpski slikar. (rođ. 1864)
- 1958 — Daglas Moson, australijski geolog. (rođ. 1882)
- 1959 — Erol Flin, australijski glumac. (rođ. 1909)
- 1965 — Vilijam Hogenson, američki atletičar. (rođ. 1884)
- 1976 — Idit Evans, engleska glumica. (rođ. 1888)
- 1977 — Hari Lilis Bing Krozbi, američki pevač i filmski glumac. (rođ. 1903)
- 1984 — Martin Rajl, engleski radio astronom. (rođ. 1918)
- 1985 — Emil Giljels, sovjetski pijanista. (rođ. 1916)
- 1990 — Leonard Bernstajn, američki pijanist, dirigent i kompozitor. (rođ. 1918)
- 1996 — Isidor Papo, lekar i general. (rođ. 1913)
- 1999 — Džulijus Njerere, predsednik Tanzanije. (rođ. 1922)
- 2010 — Benoa Mandelbrot, francuski matematičar. (rođ. 1924)
- 2015 — Matje Kereku, beninski političar. (rođ. 1933)
- 2018 — Milena Dravić, jugoslovenska i srpska glumica. (rođ. 1940)
- 2018. — Patrik Bauman, švajcarski košarkaš. (rođ. 1967)
- 2021 — Marko Živić, srpski glumac. (rođ. 1972)
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- 1894 — U Beogradu, na liniji Kalemegdan-Slavija, pušten u saobraćaj prvi tramvaj na konjsku vuču.
Vidi još[uredi izvor]
- ^ Kronika wielkopolska, Warsaw 1965, vol. 119, pp. 260-261: "In the same year (ie in 1257) was born the son of Przemyśl the Good Duke of Greater Poland, in Poznań, on Sunday morning, the feast of the martyr Saint Callixtus (Pope Callixtus I)".
- ^ Hugh Chisholm (1911). The Encyclopaedia Britannica: A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information. Encyclopaedia Britannica. str. 417.
- ^ Lorraine Gorrell (2002). Discordant Melody: Alexander Zemlinsky, His Songs, and the Second Viennese School. ABC-CLIO. str. 231. ISBN 978-0-313-32366-9.
- ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. V-Đ. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 112. ISBN 86-331-2112-3.
- ^ Patricia Bowen-Moore (13. 10. 1989). Hannah Arendt's Philosophy of Natality. Palgrave Macmillan UK. str. 13. ISBN 978-1-349-20125-9.
- ^ „Wooden dies at age 99”. ESPN Los Angeles. 4. 6. 2010. Arhivirano iz originala 2020-01-04. g.
- ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 227.
- ^ James Cameron-Wilson (1. 10. 2006). Film Review 2006-2007
. Reynolds & Hearn.
