21. avgust
21. avgust (21.08) je 233. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (234. u prestupnoj godini) Do kraja godine ima još 132 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| avgust | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | |||
| 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
| 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
| 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |
- 1690 — Austrijski car Leopold I doneo ukaz, poznat kao „Privilegij“, kojim su Srbi na teritoriji Austrije dobili određene povlastice. „Privilegij“ garantovao slobodu vere, upotrebu julijanskog kalendara i pravo izbora arhiepiskopa i drugih sveštenika.
- 1897 — Engleski lekar Ronald Ros otkrio vrstu komaraca koji prenose malariju, što je bilo presudno za suzbijanje bolesti koja je uzrokovala smrt miliona ljudi. Jedan od prvih dobitnika Nobelove nagrade za medicinu, 1902.
- 1911 — Italijanski konobar Vićenco Peruđa ukrao iz pariskog muzeja „Luvr“ sliku „Mona Liza“ Leonarda da Vinčija. Slika nađena i vraćena u muzej 1913.
- 1944 — U Dambarton Ouksu kod Vašingtona počela konferencija predstavnika SSSR, SAD, Ujedinjenog Kraljevstva i Kine o osnivanju četiri glavna organa UN, a to su Savet bezbednosti, Generalna skupština, Međunarodni sud pravde i stalni sekretarijati.
- 1945 — Fizičar Hari K. Daglijan, mlađi smrtonosno ozračen tokom eksperimenta sa „demonskim jezgrom“ u Nacionalnoj laboratoriji Los Alamos.
- 1947- Želimir Altarac Čičak, sarajevski promoter rok muzike, DJ, i novinar.
- 1959 — Havaji su postali 50. savezna država u sastavu Sjedinjenih Država.
- 1959 — Bagdadski pakt, vojno-politički savez Turska, Velike Britanije, Irana i Pakistana, pod vodstvom SAD, koji je stupio na snagu 1995, promenio naziv u CENTO pošto se Irak povukao iz Saveza.
- 1961 — Džomo Kenijata, nacionalni lider Kenije, pušten iz zatvora posle devet godina robije na koju su ga osudile britanske vlasti pod optužbom da je vođa nacionalističke organizacije Mau Mau. Po povratku u Najrobi postao predsednik Kenijske afričke nacionalne unije, a po proglašenju nezavisne Republike Kenije postao predsednik i premijer.
- 1968 — Trupe članica Varšavskog pakta, izuzev Rumunije, okupirale Čehoslovačku. Oko 200.000 vojnika zauzelo sve značajne punktove u zemlji. Time ugušeno „Praško proleće“, pokušaj Komunističke partije ČehoslovačkaSR sa Aleksandrom Dupčekom na čelu da reformiše sistem. Tom okupacijom ustoličen princip „ograničenog suvereniteta“ istočnoevropskih komunističkih zemalja.
- 1975 — SAD ukinule 12-godišnju zabranu izvoza na Kubu, ali je embargo na direktnu trgovinu Kube i SAD ostao na snazi.
- 1983 — Vođa filipinske opozicije Benjino Akino ubijen po izlasku iz aviona na aerodromu u Manili prilikom povratka iz trogodišnjeg izbeglištva u SAD. Ubistvo organizovao filipinski diktator Ferdinand Markos, uklonivši tako najozbiljnijeg protivkandidata na izborima 1984.
- 1990 — Na centralnom gradskom trgu u Pragu 100.000 ljudi prvi put slobodno obeležilo godišnjicu invazije Varšavskog pakta na Čehoslovačku 1968.
- 1991 —
- Masa demonstranata sukobila se u Moskvi sa specijalnim jedinicama koje su napale zgradu ruskog parlamenta. Demonstranti razbijali prozore na zgradi KGB, Lubjanki i srušili spomenik Feliksu Dzeržinskom. Posle 60 sati provedenih u kućnom pritvoru na Krimu, sovjetski predsednik Mihail Gorbačov vratio se u Moskvu i preuzeo kontrolu nad državom posle neuspelog državnog udara pristalica „tvrde struje“ sovjetskih komunista.
- Hrvatske vlasti počele blokadu kasarni JNA u Hrvatskoj i uskratile im snabdevanje strujom, hranom i vodom. U narednim danima eskalirali sukobi JNA i hrvatske vojske u mnogim delovima Hrvatske.
- 1991 — Letonija je proglasila nezavisnost od Sovjetskog Saveza.
- 1993 — Mirovne snage UN ušle, prvi put posle dva meseca, u muslimanski deo Mostara u Bosni i Hercegovini, gde su zatekle 55.000 ljudi na ivici gladi. Borbe hrvatskih i muslimanskih snaga u Mostaru počele u maju 1993.
- 1999 — Načelnik Generalštaba Vojske Jugoslavije, general armije Dragoljub Ojdanić, izjavio da su u agresiji NATO na Jugoslaviju živote izgubila 524 pripadnika VJ, a da se 37 vode kao nestalo.
- 2000 —
- Slovenački plivač Martin Strel, koji je pod motom „Za mir, prijateljstvo i čiste vode“ plivao Dunavom od izvorišta u Nemačkoj do ušća u Crno more, oborio rekord i ušao u Ginisovu knjigu s više od 2.900 preplivanih kilometara. Strel u pohod krenuo 25. juna.
- Predsednik Demokratske Republike Kongo Loran Kabila proglasio privremenu skupštinu, prvo zakonodavno telo otkad je preuzeo vlast u maju 1997.
- 2001 — Arhiva Nacionalne bezbednosti, istraživačke organizacije sa sedištem u SAD, objavila dokument koji pokazuje da su zvaničnici SAD znali za umešanost Vlade Ruande u genocid 1994, kada su Huti ubili oko 800.000 Tutsija, a kada su mnoge zapadne zemlje odbile da intervenišu.
- 2003 — Osnovan Vojni muzički centar kopnene vojske Oružanih snaga Ukrajine.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1754 — Banastri Tarlton, britanski general i političar. (prem. 1833)
- 1765 — Vilijam IV, britanski kralj. (prem. 1837)
- 1780 — Jernej Kopitar, slovenački lingvista i slavista. (prem. 1844)[1]
- 1789 — Ogisten Luj Koši, francuski matematičar. (prem. 1857)
- 1862 — Emilio Salgari, italijanski novinar i pisac. (prem. 1911)
- 1909 — Nikolaj Bogoljubov, ruski matematičar i teorijski fizičar. (prem. 1992)
- 1916 — Jelena Ćetković, jugoslovenska revolucionarka, borac za prava žena, učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije. (prem. 1943)
- 1929 — Toma Jovanović, srpski glumac. (prem. 2012)
- 1934 — Džon L. Hol, američki fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (2005).
- 1936 — Vilt Čejmberlen, američki košarkaš i košarkaški trener. (prem. 1999)
- 1938 — Keni Rodžers, američki muzičar, glumac i muzički producent. (prem. 2020)
- 1942 — Božidar Orešković, hrvatski glumac. (prem. 2010)
- 1944 — Piter Vir, australijski reditelj, scenarista i producent.
- 1945 — Bazil Poledoris, američki kompozitor i dirigent grčkog porekla. (prem. 2006)[2]
- 1949 — Bruno Langer, hrvatski muzičar, najpoznatiji kao suosnivač, basista i pevač grupe Atomsko sklonište.
- 1952 — Džo Stramer, engleski muzičar i glumac, najpoznatiji kao suosnivač, gitarista i pevač grupe The Clash. (prem. 2002)
- 1955 — Gordana Gadžić, srpska glumica.
- 1956 — Kim Katral, englesko-kanadska glumica.
- 1964 — Dušan Nedeljković, srpski književnik i radijski voditelj.
- 1967 — Kari-En Mos, kanadska glumica.
- 1967 — Serdž Tankijan, jermensko-američki muzičar, muzički producent i pesnik, najpoznatiji kao član grupe System of a Down.
- 1971 — Lijam Haulet, engleski muzičar i muzički producent, suosnivač grupe The Prodigy.
- 1972 — Nenad Maksić, srpski rukometaš i rukometni trener.
- 1975 — Ališa Vit, američka glumica i muzičarka.
- 1977 — Veljko Paunović, srpski fudbaler i fudbalski trener.
- 1977 — Slobodan Stefanović, srpski glumac.
- 1978 — Marinko Madžgalj, srpski glumac, pevač i TV voditelj. (prem. 2016)
- 1979 — Kelis, američka muzičarka.
- 1981 — Sloboda Mićalović, srpska glumica.
- 1985 — Nikolas Almagro, španski teniser.
- 1985 — Stefan Buzurović, srpski glumac i TV voditelj.
- 1986 — Jusejn Bolt, jamajkanski atletičar.
- 1988 — Robert Levandovski, poljski fudbaler.
- 1988 — Kejsi Masgrejvs, američka muzičarka.
- 1989 — Rajko Brežančić, srpski fudbaler.
- 1989 — Hejden Panetijer, američka glumica, model i pevačica.
- 1989 — Dmitrij Hvostov, ruski košarkaš.
- 1991 — Kalifa Kulibali, malijski fudbaler.
- 1996 — Emanuel Teri, američki košarkaš.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 1906 — Josip Kozarac, hrvatski prozni pisac diplomirani inžinjer šumarstva. (rođ. 1858)[3]
- 1958 — Stevan Hristić, srpski kompozitor i dirigent. (rođ. 1885)
- 1964 — Palmiro Toljati, italijanski političar. (rođ. 1893)
- 1979 — Đuzepe Meaca, bivši italijanski fudbalski reprezentativac. (rođ. 1910)
- 2002 — Abu Nidal, palestinski terorista. (rođ. 1937)
- 2005 — Branislav Ciga Milenković, srpski glumac. (rođ. 1931)
- 2018 — Stefaun Karl Stefaunson, islandski glumac i pevač. (rođ. 1975)[4]
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
Srpska pravoslavna crkva proslavlja:
Vidi još[uredi izvor]
- ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 371.
- ^ Nelson, Valerie J. (2006-11-10). „Basil Poledouris, 61; film composer known for his bold sounds”. Los Angeles Times (na jeziku: engleski). ISSN 0458-3035. Pristupljeno 2018-11-13.
- ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 389.
- ^ Þórarinn Þórarinsson (21. 8. 2018). „Stefán Karl Stefánsson er látinn”. Fréttablaðið (na jeziku: islandski). Pristupljeno 21. 8. 2018.
- ^ „KO SU NOVI SVETITELjI U DIPTIHU SVETIH SRPSKE PRAVOSLAVNE CRKVE”. Časopis Sabor. Arhivirano iz originala 21. 01. 2019. g. Pristupljeno 20. 1. 2019.