Vuk Drašković

Vuk Drašković
Vuk Drašković, 2004. godine
Lični podaci
Datum rođenja	(1946-11-29)29. novembar 1946.
Mesto rođenja	Međa, NR Srbija, FNR Jugoslavija
Prebivalište	Beograd
Državljanstvo	Srbija
Narodnost	Srbin
Religija	pravoslavac
Profesija	Političar i Književnik
Porodica
Supružnik	Danica Drašković
Roditelji	Vidak Drašković Stoja Drašković (rođ. Nikitović)
Porodica	Rodoljub, Dragan (polubraća), Radmila, Tanja, Ljiljana (polusestre)
Politička karijera
Politička stranka	Srpski pokret obnove Srpska narodna odbrana (1990) Srpska narodna obnova (1990) Savez komunista Jugoslavije
Mandati Ministar spoljnih poslova Srbije i Crne Gore 3. mart 2004 — 5. jun 2006. Predsednik Svetozar Marović Predsednik vlade Svetozar Marović Prethodnik Goran Svilanović Naslednik - (državna zajednica je prekinuta) Ministar spoljnih poslova Republike Srbije 5. jun 2006 — 15. maj 2007. Predsednik Boris Tadić Predsednik vlade Vojislav Koštunica Prethodnik -(pozicija uspostavljena, nastavak mandata iz prethodne države) Naslednik Vuk Jeremić Potpredsednik Savezne vlade Jugoslavije za spoljne poslove 18. januar 1999 — 28. april 1999. Predsednik Slobodan Milošević Predsednik vlade Momir Bulatović
Potpis

Vuk Drašković (Međa, 29. novembar 1946) srpski je pravnik, novinar književnik, političar i predsednik Srpskog pokreta obnove. Bio je potpredsednik Vlade SR Jugoslavije (1999), ministar inostranih poslova Državne zajednice Srbije i Crne Gore (2004—2006) i Republike Srbije (2006—2007), kao i republički poslanik u Narodnoj skupštini Republike Srbije u nekoliko mandata (1990—2003).

Biografija

Poreklo i porodica

Rođen je 29. novembra 1946. godine u banatskom selu Međa, u porodici doseljenika iz Hercegovine. Njegov čukundeda Vuk Drašković je bio pripadnik Gornjonevesinjskog odreda u vreme Hercegovačkog ustanka i poginuo je na Ljeskovom dubu 1876. godine. Otac Vidak je bio komunista i partizanski borac za vreme Drugog svetskog rata.

Šest meseci nakon njegovog rođenja, preminula mu je majka Stoja, pa ga je odnegovala baba. Porodica se ubrzo vratila u Hercegovinu, gde je Drašković odrastao. Živeli su u Slivljima, da bi se kasnije nastanili u hercegovačkoj Gračanici. Otac Vidak se po drugi put oženio i dobio još petoro dece, sinove Rodoljuba i Dragana, kao i kćerke Radmilu, Tanju i Ljiljanu.

Obrazovanje i studentski dani

Osnovnu školu završio je u Fojnici, a zatim gimnaziju u Gacku. Najpre je trebalo da u Sarajevu studira medicinu, ali on odlučuje da ode za Beograd i tamo upiše medicinu. Međutim, upisuje se na Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu. Ovde upoznaje koleginicu Danicu, sa kojom se kasnije i oženio.

Na završnoj godini studija, postao je član Saveza komunista Jugoslavije. Učestvovao je u studentskim demonstracijama 1968. godine, a posle govora Josipa Broza Tita o opravdanosti studentskih zahteva, predvodio je kozaračko kolo na Pravnom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Diplomirao je iste godine.

Novinarska karijera

U periodu od 1969. do 1980. godine, radio je kao novinar u agenciji Tanjug. Skoro tri godine je bio kao dopisnik iz Lusake, glavnog grada Zambije. Povučen je iz dopisništva nakon lošeg izveštavanja o Rodezijskom građanskom ratu, što je dovelo do diplomatskog skandala.

Potom je prešao da radi kao savetnik za štampu Saveza sindikata Jugoslavije, gde je bio glavni urednik sindikalnog lista Rad, od 1980. do 1985. godine. Jedno vreme je proveo kao lični sekretar i šef kabineta Mike Špiljka, predsednika Veća Saveza sindikata Jugoslavije i člana Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije.

Politička karijera

Nakon smrti Josipa Broza, kao disident deluje u okviru Društva književnika Srbije u Francuskoj 7. Istakao se kao govornik na književnim večerima, angažovanim tribinama, podrškom brojnim apelima i peticijama koje su obeležile to vreme. Najčitaniji je srpskih pisac (istovremeno žigosan od strane vlasti) koji više nego iko budi i jača srpski nacionalni identitet u narodu, koji su komunisti svojom ideologijom sveli na najmanju meru. Od početka višestranačkog političkog života 1990. godine nakon transformacije Saveza komunista Jugoslavije u SPS, postaje vodeći političar, antikomunista i nacionalista koji se zalagao za Veliku Srbiju i rehabilitaciju Četničkog pokreta zajedno sa Vojislavom Šešeljom. Posle nekoliko sumornih godina, izolacije i stradanja, kao posledica građanskog rata, nezapamćene inflacije, represivne politike režima SPS i JUL, menja politički stav i postaje otvoreni zagovornik savezništva sa SAD i državama članicama Evropske unije i NATO pakta. Insistira, kao dobro upućen, na oslanjanje na stare, zapadne saveznike (sile) kao međunarodne faktore i garante, te postizanje uz pomoć njih mogućih spoljno-političkih ciljeva srpske države. Istovremeno je istupao protiv tešnjeg povezivanja i oslanjanja na Rusiju, obrazlažući to njenim komunističkim nasleđem koje se sačuvalo, pre svega u vojnom vrhu u Kremlju. Govori engleski i ruski jezik, i bavi se književnim radom i publicistikom.

Politički angažman

Skidanje Titove slike u Domu inženjera i tehničara u Beogradu 15. marta 1990. godine, S leve strane je Vojislav Šešelj, a u sredini Vuk Drašković.

Drašković je osamdesetih godine 20. veka bio deo nacionalno orijentisane inteligencije u Srbiji. Spadao je među istaknute zagovornike višestranačja, građanskih i verskih sloboda, obnove srpskih nacionalnih vrednosti. Godine 1989. zajedno sa Mirkom Jovićem je osnovao u Staroj Pazovi političku stranku Srpsku narodnu obnovu, ali zbog suprotstavljenih stavova ta se stranka cepa. Dana 14. marta 1990. otcepljeno krilo Srpske narodne odbrane čiji je Drašković bio predsednik, ujedinjuje se sa Srpskim slobodarskim pokretom Vojislava Šešelja. Sa Vojislavom Šešeljem je i u kumovskom odnosu. Od jeseni te godine razilazi se sa Šešeljom, i svako nastavlja svojim putem. Tada nastaje stranka Srpski pokret obnove čiji će predsednik Vuk Drašković ostati lider do naših dana.

Deveti mart 1991.

Po raspadu Srpske narodne odbrane, Drašković je 1990. godine osnovao stranku Srpski pokret obnove, koja je bila u opoziciji režimu Slobodana Miloševića. U tom periodu, dva puta je hapšen. Prvi put posle devetomartovskih demonstracija 1991. godine, kada je proveo tri dana u zatvoru. Drugi put je uhapšen sa suprugom Danicom, juna 1993. godine, kada su osuđeni na dva meseca zatvora i kada su preživeli najsuroviju policijsku torturu. Vuk je tada štrajkovao glađu i na sebe skrenuo pažnju evropske javnosti. Oboje su oslobođeni zahvaljujući pritisku vodećih državnika i organa međunarodne zajednice. Između ostalih, za slobodu Vuka Draškovića i njegove supruge najodlučnije su se založili američki predsednik Bil Klinton, ruski predsednik Boris Jeljcin, francuski predsednik Fransoa Miteran i njegova supruga Danijela, grčki premijer Konstantin Micotakis, britanski premijer Džon Mejdžor i drugi.

Koalicija Zajedno

U periodu 1996—1997, zajedno sa Zoranom Đinđićem i Vesnom Pešić, predvodio je koaliciju Zajedno koja je u drugom krugu lokalnih izbora osvojila apsolutnu pobedu. Međutim, Miloševićev režim to nije priznao pa su nastali tromesečni protesti po celoj Srbiji. Najzad je, februara 1997, Milošević priznao pobedu opoziciji. Drašković je istupio iz te koalicije kada je gradonačelnik Beograda, Zoran Đinđić odbio da ga podrži za zajedničkog predsedničkog kandidata opozicije.

Januara 1999. godine Srpski pokret obnove je, kao parlamentarna stranka, bio pozvan da uđe u koaliciju sa Socijalističkom partijom Srbije. Miloševićev režim je računao na Draškovićeve veze sa zapadnim političarima, u situaciji velikih tenzija između Srbije, sa jedne strane, i SAD i NATO, sa druge. Drašković prihvata ovaj poziv i dobija mesto potpredsednika savezne Vlade, zaduženog za međunarodne odnose.

Pad Miloševića

U međuvremenu, Drašković je 10. januara 2000. godine je formirao sa opozicionim liderima novu opozicionu koaliciju protiv Miloševića koja je nazvana Demokratska opozicija Srbije - DOS. U leto 2000, Drašković u ime stranke odlučuje istupiti iz koalicije i SPO samostalno nastupa na prevremenim izborima za predsednika SRJ, koje je Milošević raspisao za 24. septembar te godine. Draškovićev kandidat Vojislav Mihailović osvaja mali broj glasova, a Vojislav Koštunica (kandidat DOS-a) pobeđuje Miloševića koji najpre nije hteo da prizna poraz. Počinju demonstracije širom Srbije, koji su završeni 5. oktobra kada je DOS najpre nasilnim upadom u Saveznu skupštinu, ali i koordiniranom saradnjom sa nezadovoljnim delovima vojske i policije preuzeo vlast i izbegao krvoproliće. Drašković je podržavao proteste i pozdravio smenu vlasti. Na vanrednim izborima za Skupštinu Srbije, 23. decembra 2000, Draškovićev SPO nije uspeo da pređe izborni cenzus od 5% i postaje vanparlamentarna stranka.

U vlasti

Tri godine kasnije, decembra 2003. godine (na sledećim vanrednim skupštinskim izborima) SPO ulazi u koaliciju sa strankom Nova Srbija Velimira Ilića i osvaja 22 poslanička mesta (7,76% glasova). Ostalo je zabeleženo da po svim istraživanjima u vreme predizborne kampanje ovoj koaliciji nije predviđan ulazak u parlament. Dve nedelje pre izbora Sinod srpske pravoslavne Crkve se oglasio saopštenjem da je za monarhiju. Politički analitičari su pre i posle izbornih rezultata ovo saopštenje protumačili kao poziv Crkve da se glasa za ovu koaliciju. Nema zabeleženih slučajeva da je sveštenstvo agitovalo za ovu koaliciju. Drašković zauzima položaj u novoj Vladi Srbije pod vođstvom Vojislava Koštunice, već u aprilu 2004. godine biva postavljen za ministra spoljnih poslova Državne Zajednice Srbija i Crna Gora.

Nakon prestanka postojanja Državne Zajednice 2006. godine, Drašković ostaje na istoj dužnosti na nivou Srbije. Na toj funkciji ostaje do izbora nove Vlade u maju 2007. godine.

Pred vanredne parlamentarne izbore koji su održani 11. maja 2008. godine, Drašković i njegov SPO pristupili su koaliciji Za evropsku Srbiju, koju sačinjavaju još i Demokratska stranka (Boris Tadić), G17+ (Mlađan Dinkić), i Liga socijaldemokrata Vojvodine (Nenad Čanak).

Lista je na ovim izborima osvojila 38,42% glasova (1.590.200 glasova, 102 mandata) i koja je početkom jula 2008. formirala koalicionu Vladu sa koalicijom SPS-PUPS-JS. SPO je dobio 4 poslanička mandata i mesto ministra dijaspore (ministar Srđan Srećković)

Neuspeli atentati

Atentat na Ibarskoj magistrali

Dana 3. oktobra 1999. godine, na Ibarskoj magistrali organizovan je atentat na Draškovića, a u sudskom procesu utvrdiće se da nije prvi, i tom prilikom poginula su četiri njegova bliska saradnika. Drašković je istrajnom borbom za istinu, razotkrio mračnu stranu komunističkog režima i njegove "odrede smrti".

Atentat u Budvi

Sledeći pokušaj atentata dogodio se 15. juna 2000. godine u Budvi, kada je sam Drašković ostao živ - lakše povređen od vatrenog oružja. On se inače sklonio u Crnu Goru, u svoju kuću u Budvi, jer mu je u Srbiji pretila opasnost, na koju su mu prijatelji ukazivali. Opet su pripadnici beogradske SDB pokušali da ga eliminišu sa političke scene, kao najveću pretnju Miloševićevom režimu.

Politički stavovi

Vuk Drašković je tokom 1990-ih ostao upamćen kao "gospodar trgova"; i istaknuti govornik. Dok još nije došlo do prvih ratnih sukoba, kao lider tada najveće opozicione stranke režimu Slobodana Miloševića, težio je ka očuvanju - konfederaciji tadašnje Jugoslavije. Zalagao se za Jugoslaviju smatrajući je za najbolje rešenje, imajući u vidu da je to jedina država u kojoj su živeli svi Srbi. Za vreme Miloševićevog režima u Srbiji. bio je na suprotnim pozicijama: desničar, tradicionalista i nacionalista Kao monarhista, zalagao se za stvaranje Srbije kao ustavne monarhije sa srpskom vojskom, koja bi štitila srpski narod i srpske granice. Tokom demonstracija 9. marta 1991. godine našao se na čelu protesta sa stavom: Knin se brani u Beogradu, a ne u Hrvatskoj. Bio je poštovalac generala Draže Mihailovića i Ravnogorskog pokreta, tražeći da dođe do istorijskog izmirenja između Srba partizana i Srba Ravnogoraca (četnika), bez obzira na krupne ideološke i druge razlike. Insistirao je tada da Srbija raskine spone sa komunističkom prošlošću i demontira tajne službe, koje su bile odgovorne za brojne zločine i političke likvidacije. I sam je zbog svojih istupa bio više puta njihova meta nad kojom su probali sve: "od prisluškivanja do ućutkivanja" (ubistva). Kada je minula decenija građanskog rata i raspada SFR Jugoslavije, osuđivao je ratne zločine koji su kompromitovali slavni srpski ratnički ideal, dostignut u Velikom ratu. A nakon pada Miloševićevog režima 5. oktobra 2000. godine, politički naginje ka desnom "centru" usmeravajući se na građansko društvo i evrointegracije.

• U jednopartijskom periodu države bio je zagovornik komunističkih pogleda na svet
• Zagovornik je zatim ponovnog uvođenja parlamentarne monarhije u Srbiji

• Zagovornik je koncepta Velike Srbije i nacionalnog preporoda, od devedesetih
• Zalagao se uvek za "Evropsku Srbiju" odnosno Srbiju kao članicu EU, građansku, demokratski uređenu, pravnu državu

• Zalagao se za otvaranje tajnih dosijea UDBE (tajne službe) i njenu depolitizaciju
• Zalagao se za formiranje srpske vojske i njeno uključenje u NATO vojni pakt ili „Partnerstvu za mir“

• Zagovornik je priznanja "faktičkog stanja" na Kosovu, od strane Srbije i poštovanja rezolucije 1244. donete od strane Ujedinjenih nacija
• Ponudio je koncept rešenja kosmetskog pitanja: Više od autonomije, manje od nezavisnosti.

• Zagovornik je istorijske istine o zločinima počinjenim nad Srbima, od strane Hrvata i Muslimana tokom Drugog svetskog rata
• Zagovornik je teze o dominantno srpskoj odgovornosti za stradanja Muslimana u poslednjem, građanskom ratu

• Insistirao je na kantonizaciji Bosne i Hercegovine, još od 1990. godine
• Zalagao se za Mirovni plan "Z-4" u Hrvatskoj, koji je garantovao opstanak Srpske Krajine

• Zagovarao je približavanje i oslanjanje na SAD, Evropsku uniju
• Godine 1996. se izjasnio za ispunjavanje svih obaveza SRJ i Srbije prema Tribunalu u Hagu

Dela

Novinarstvo je napustio 1980. godine i posvetio se književnosti. Njegovi prvi romani bili su jugoslovenski i balkanski bestseleri; zabranjivani i osporavani. Neki od njih prevedeni su na engleski, francuski, ruski, grčki, rumunski, češki i još mnoge jezike.

• Ja, malograđanin (1981)
• Sudija (1981)
• Nož (1982), ekranizovan 1999. godine
• Molitva (1985)
• Molitva 2 (1986)
• Odgovori (1986)
• Ruski konzul (1988)
• Koekude Srbijo (1989)
• Noć đenerala (1994)
• Podsećanja (2001)
• Meta (2007), autobiografska knjiga o događajima u periodu 1990−2000.
• Doktor Aron (2009)
• Podsećanja, knjiga govora, intervjua i pisama (2011)
• Via Romana (2012)
• Tamo daleko (2013)
• Isusovi memoari (2015)
• Priče o Kosovu (2016) - koautor, priča Čaj babe Kristine
• Isečci vremena (2016)
• Ko je ubio Katarinu (2017)
• Aleksandar od Jugoslavije (2018), ekranizovan 2021. kao igrani film i televizijska serija
• I grob i rob (2020)
• Ožiljci života (2022)
• Monah Hokaj (2023)

Vidi još

• Spisak ministara inostranih poslova Jugoslavije
• Spisak ministara inostranih poslova Srbije
• Srpski pokret obnove
• Srpska garda

Literatura

• Thomas, Robert (1999). Serbia Under Milošević: Politics in the 1990s. C. Hurst & Co. Publishers. ISBN 978-1-85065-341-7. 
• Fischer, Bernd Jürgen (2007). Balkan Strongmen: Dictators and Authoritarian Rulers of South Eastern Europe. Purdue University Press. str. 459—. ISBN 978-1-55753-455-2. 
• Hockenos, Paul (2003). Homeland Calling: Exile Patriotism & the Balkan Wars. Cornell University Press. str. 119—. ISBN 978-0-8014-4158-5. 

Spoljašnje veze

• Dela — knjige i zvučne knjige Vuka Draškovića u elektronskom obliku — iBiblioteka Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. jul 2017)
• Jedni su ludi bez pameti, drugi su ludi od pameti („Politika“, 13. decembar 2009)